قشم؛ نقطه تلاقی ژئوپلیتیک و اقتصاد آبی

 مدیر صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه بزرگ ترین جزیره ایران، از موقعیتی راهبردی در مسیر کریدورهای بین المللی حمل ونقل دریایی برخوردار است، گفت: دسترسی به آب های آزاد، همجواری با بنادر مهم منطقه ای نظیر شهید رجایی، جبل علی و چابهار و وجود بنادر محلی با آبخور مناسب، قشم را به نقطه تلاقی ژئوپلیتیک و اقتصاد آبی تبدیل کرده است.

حمیدرضا صادقی اظهار کرد: در چشم انداز جدید توسعه ملی «اقتصاد دریامحور» به عنوان یک پیشران کلیدی در رشد پایدار، اشتغال زایی گسترده و ارتقای جایگاه ژئواکونومیک کشور در سطح منطقه ای و بین المللی معرفی شده است.

وی با بیان اینکه اقتصاد دریا محور یکی از رویکردهای کلیدی در توسعه اقتصادی پایدار، شامل حوزه هایی مانند حمل و نقل دریایی، شیلات و آبزی پروری، گردشگری دریایی و صنایع وابسته است ادامه داد: بهره گیری بهینه از این منابع می تواند به رشد اقتصادی، افزایش اشتغال و توسعه پایدار منجر شود که جزیره قشم، با موقعیت استثنایی در قلب خلیج فارس، این ظرفیت را دارد تا به موتور محرک این رویکرد راهبردی تبدیل شود.

قشم، قطب راهبردی اقتصاد دریامحور و صنایع انرژی در جنوب ایران

مدیر صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد قشم همچنین به ظرفیت های منحصربه فرد این جزیره در حوزه صنایع دریایی، نفت وگاز، انرژی های نو و معادن دریایی اشاره کرد و گفت: قشم تنها یک جزیره نیست؛ بلکه یک پهنه راهبردی در جنوب کشور است که با برخورداری از منابع عظیم طبیعی، موقعیت ژئواکونومیک ممتاز و زیرساخت های صنعتی، توان آن را دارد که به نقطه اتکا و تقویت کننده امنیت اقتصادی ملی تبدیل شود.

قشم دروازه توسعه جنوب ایران و حلقه اتصال اقتصاد ملی به بازارهای فرامنطقه ای

صادقی توضیح داد: مجاورت مستقیم با تنگه راهبردی هرمز، دسترسی به آب های آزاد، قرارگیری در مسیر کریدورهای دریایی بین المللی و همجواری با منابع عظیم انرژی در خلیج فارس، جایگاهی بی بدیل برای این جزیره در توسعه اقتصاد دریامحور فراهم کرده تا جایی که امروز قشم دروازه توسعه جنوب ایران و حلقه اتصال اقتصاد ملی به بازارهای فرامنطقه ای است.

وی اضافه کرد: وجود میادین نفتی و گازی در پیرامون جزیره، زیرساخت هایی همچون نیروگاه سیکل ترکیبی، پالایشگاه نفت سنگین، مخازن ذخیره سازی فرآورده های نفتی، اسکله های صادراتی و شهرک های صنعتی انرژی محور، این امکان را به ما می دهد که قشم را به هاب انرژی جنوب کشور تبدیل کنیم.

مدیر صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد قشم افزود: زنجیره تامین و فرآوری در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی در قشم با حضور بخش خصوصی در حال شکل گیری است و تلاش این مدیریت بر این است که صنایع پایین دستی را تقویت کرده و از خام فروشی فاصله بگیریم.

کشور نیازمند تقویت زنجیره های درون زا است

وی با اشاره به نگاه کلان مبتنی بر اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: امروز کشور نیازمند تقویت زنجیره های درون زا، بهره گیری از ظرفیت های بومی و توسعه اقتصادی مبتنی بر منابع داخلی است که قشم می تواند در این مسیر، در حوزه انرژی، صنایع دریا پایه و بخش های معدنی و تولیدی نقش محوری ایفا کند.

صادقی افزود: همان طور که تجربه جهانی کشورها در دوره های پسا بحران های اقتصادی نشان داده، بازسازی اقتصادی باید با تمرکز بر نقاط مزیت دار و مناطق ویژه آغاز شود که قشم با ترکیب کم نظیر از منابع، موقعیت و زیرساخت، واجد تمام این ویژگی ها است.

وی به ضرورت هم افزایی میان دستگاه های مرتبط اشاره کرد و گفت: تحقق چشم انداز اقتصاد دریامحور و انرژی محور در قشم، نیازمند مشارکت و همگرایی جدی میان دستگاه های مختلف است و سازمان منطقه آزاد، وزارت صمت، وزارت نفت، سازمان بنادر و دریانوردی، دستگاه های اجرایی محلی و بخش خصوصی، باید با درک مشترک از این فرصت تاریخی، در مسیر تسهیل سرمایه گذاری، رفع موانع تولید و توسعه متوازن حرکت کنند.

مدیر صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه قشم می تواند به سکوی صادرات صنعتی کشور در جنوب، مرکز ثقل انرژی پاک و پایگاه فناوری های نوین دریایی تبدیل شود، خاطرنشان کرد: اگر نگاه ملی و برنامه ریزی بلندمدت وجود داشته باشد، جزیره قشم نقش مهمی در آینده اقتصاد ایران ایفا خواهد کرد.

وی با اشاره به موقعیت ژئواقتصادی ویژه جزیره قشم و اهمیت آن در معادلات نوین منطقه ای، بیان کرد: تحولات اخیر در منطقه و افزایش تمرکز بر توان ملی، فرصتی فراهم کرده تا نگاه ها به ظرفیت های راهبردی کشور، به ویژه در حوزه اقتصاد دریاپایه، عمیق تر و راهبردی تر شود. در این میان، قشم به عنوان بزرگ ترین جزیره خلیج فارس، نقشی ممتاز در توسعه صنایع دریایی و تقویت زنجیره ارزش ملی ایفا می کند.

قشم؛ سکوی هوشمند توسعه دریایی ایران

صادقی با تاکید بر اینکه اقتصاد دریامحور یکی از ستون های اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی است، عنوان کرد: صنایع دریایی، انرژی های فراساحلی، لجستیک بندری، تجهیزات فنی مهندسی و فرآوری منابع معدنی دریایی از جمله حوزه هایی هستند که در قشم قابلیت سرمایه گذاری و توسعه چندسویه دارند. این ظرفیت ها می توانند قشم را به سکوی هوشمند تولید، صادرات و انتقال فناوری تبدیل کنند.

هم گرایی، ضرورت دوران جدید توسعه

وی با اشاره به فضای جدید اقتصادی کشور افزود: در شرایط فعلی، که اقتضائات منطقه ای و جهانی بر لزوم اتکا به توان داخلی تاکید دارند، ضروری است که همه نهادهای ذی ربط با درک مشترک از ماموریت ملی قشم، در جهت تسهیل فرآیند توسعه صنعتی و دریایی، هماهنگ و هم افزا عمل کنند.

مدیر صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد قشم یادآور شد: همگرایی میان سازمان منطقه آزاد، وزارت خانه های تخصصی، نهادهای اقتصادی و همچنین بخش خصوصی، ضامن عبور کشور از شرایط پرچالش و دستیابی به یک الگوی تاب آور اقتصادی در عرصه دریا خواهد بود.

راهکارها برای توان افزایی در دوره جدید

وی با اشاره به برخی راهبردهای اجرایی برای توان افزایی کشور در دوره جدید گفت: اولویت دادن به تولید محصولات دانش بنیان در صنایع دریایی، ایجاد شهرک های تخصصی فرآوری، تقویت پیوندهای لجستیکی با بنادر جنوب کشور و تسریع در صدور مجوزهای صنعتی، از جمله اقدامات کلیدی در مسیر توسعه پایدار هستند.

صادقی با بیان اینکه امروز بیش از هر زمان دیگر باید نگاه ملی و کل نگر به قشم داشت، تصریح کرد: این جزیره نه تنها یک نقطه صنعتی، بلکه یک پایگاه ژئواکونومیک است که می تواند نقش کلیدی در بازتعریف جایگاه اقتصادی ایران در منطقه ایفا کند.

نقشه راه قشم برای پیوستن به اقتصاد جهانی آبی

وی توضیح داد: برای عبور از وضعیت فعلی و تحقق اهداف توسعه ای، تدوین یک نقشه راه جامع دریا محور مبتنی بر واقعیت های منطقه ای و سیاست های ملی ضروری است. این سند باید با مشارکت دستگاه های ذی ربط، از جمله سازمان بنادر و دریانوردی، وزارت صمت، وزارت راه، وزارت جهاد کشاورزی و البته مناطق آزاد، تهیه شود تا همگرایی نهادی و سیاست گذاری یکپارچه محقق گردد.

مدیر صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد قشم خاطرنشان کرد: در چارچوب این نقشه راه، برنامه ریزی مرحله بندی شده ای طراحی شده که در مرحله اول (کوتاه مدت - ۲ سال) آن اصلاح مقررات، توسعه آموزش های تخصصی، ارتقای ظرفیت پژوهشی، ایجاد زیرساخت های اولیه و معرفی مشوق های سرمایه گذاری دیده شده است.

وی افزود: همچنین در مرحله دوم (میان مدت - پنج سال) این نقشه راه توسعه زیرساخت های بندری و حمل ونقل ترکیبی (ریلی، جاده ای، دریایی)، جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، توسعه خوشه های صنعتی شیلات، گردشگری و صنایع پشتیبان و مرحله سوم (بلندمدت - ۱۰ سال) تبدیل قشم به قطب بین المللی اقتصاد دریا محور، توسعه پایدار منابع طبیعی دریایی، رشد تجارت منطقه ای و ارتقاء سطح معیشت جوامع محلی طراحی شده است.

فرصت ها و مزیت های بی بدیل منطقه آزاد قشم

صادقی به مزیت های برجسته قشم نیز اشاره و تصریح کرد: وجود منابع غنی آبزی، امکان پرورش ماهی در قفس، ظرفیت بالای اکوتوریسم دریایی، ظرفیت تبدیل قشم به هاب خدمات فراساحلی و نزدیکی به مراکز بزرگ نفت و گاز، تنها بخشی از ظرفیت های این منطقه آزاد است که در کنار آن، زیرساخت های در حال توسعه مانند شهرک شیلاتی، بنادر چندمنظوره، مراکز بسته بندی و فرآوری آبزیان، گام های مهمی در ارتقاءی بهره وری زنجیره ارزش هستند.

وی همچنین از برنامه ریزی برای ایجاد مراکز نوآوری دریایی، حمایت از استارتاپ ها در حوزه لجستیک و کشتی سازی، و توسعه فناوری های بومی دریایی خبر داد.

جزیره زیبای قشم مشرف به تنگه هرمز و مجرای ورودی به خلیج فارس و دریای عمان است.

این جزیره که بزرگ ترین جزیره خلیج فارس است، به دلیل مجاورت با اقیانوس هند، وجود منابع نفت و گاز و واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی و تجهیزات فرا ساحلی و برخورداری از تسهیلات بندری برای کشتی های بزرگ (در رده پاناماکس) یکی از استراتژیک ترین جزایر ایران و خلیج فارس است که به دلیل خدمات سوخت رسانی به کشتی های عبوری از آبراهه بین المللی و پارک های انرژی و زیست – فناوری آن شهرتی جهانی دارد.

از سوی دیگر، ویژگی های طبیعی و تاریخی این جزیره، باعث شده قشم به یکی از مقاصد گردشگری اصلی در ایران تبدیل شود.

منطقه آزاد تجاری - صنعتی قشم، حدود ۳۰۰ کیلومتر مربع از این جزیره را شامل می شود. این منطقه به دلیل قرارگیری در نقطه ای کلیدی از کریدور ترانزیتی شمال - جنوب، دسترسی به کریدور پروازهای بین المللی شرق - غرب و تسهیلات بندری آن، که به نوعی مکمل بندر شهید رجایی است، نقش پررنگی در تجارت و بازرگانی جهانی دارد.

اهداف و محورهای اصلی فعالیت های این منطقه آزاد تجاری – صنعتی شامل توسعه و گسترش صنعت ترانزیت و حمل و نقل، گسترش تجارت و خدمات تجاری، صنایع انرژی بر، صنایع بیوتکنولوژیک و منابع دریایی، صنایع گردشگری، شیلات و صید صنعتی، خدمات پشتیبان نفت و پارک های انرژی است.