◄ فیلم| زیبایی های دریاچه ارومیه در مستند آمریکایی / سال ۱۳۵۳
دریاچه ارومیه که روزگاری یکی از بزرگ ترین دریاچه های آب شور جهان و از شاخص ترین زیست بوم های ایران در شمال غرب کشور بود و به عنوان یکی از مهم ترین منابع طبیعی ایران شناخته می شد، در دهه های اخیر به دلیل کاهش شدید سطح آب، روند خشک شدن را طی می کند و رو به خاموشی می رود
دریاچه ارومیه که روزگاری یکی از بزرگ ترین دریاچه های آب شور جهان و از شاخص ترین زیست بوم های ایران در شمال غرب کشور بود و به عنوان یکی از مهم ترین منابع طبیعی ایران شناخته می شد، در دهه های اخیر به دلیل کاهش شدید سطح آب، روند خشک شدن را طی می کند و رو به خاموشی می رود.
موقعیت جغرافیایی دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه با وسعتی بیش از ۵۰۰۰ کیلومتر مربع (در دوران اوج خود)، دومین دریاچه بزرگ آب شور دنیا پس از دریای خزر محسوب می شد. این دریاچه میان شهرهای ارومیه، تبریز، بناب و سلماس قرار دارد و دارای بیش از ۱۰۲ جزیره کوچک و بزرگ است. پارک ملی دریاچه ارومیه نیز از مهم ترین زیستگاه های پرندگان مهاجر مانند فلامینگو، پلیکان، و اردک سرسفید به شمار می آید.
فیلم پیوست بخشی از یک مستند آمریکایی است که در سال ۱۳۵۳ از دریاچه ارومیه ساخته شد:
علت خشک شدن دریاچه ارومیه
در دو دهه گذشته، خشک شدن دریاچه ارومیه به یکی از جدی ترین بحران های زیست محیطی ایران تبدیل شده است. دلایل این بحران ترکیبی از عوامل طبیعی و انسانی است:
- افزایش مصرف منابع آب سطحی و زیرزمینی برای کشاورزی
- ساخت سدهای متعدد روی رودخانه های منتهی به دریاچه
- کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی
- تبخیر بالا به دلیل گرمایش زمین
- کاهش ورودی آب از حوزه های آبریز
این عوامل دست به دست هم دادند تا دریاچه ارومیه بیش از ۸۵ درصد از وسعت و حجم آب خود را از دست بدهد.
پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه
خشک شدن این دریاچه پیامدهای گسترده ای برای منطقه به همراه داشته است، از جمله:
- افزایش ریزگردهای نمکی که به سلامت ساکنین آسیب می زند
- کاهش درآمد کشاورزان به دلیل کاهش کیفیت خاک و منابع آب
- تهدید زیستگاه های جانوری و انقراض برخی گونه ها
- کاهش جذب گردشگر و تضعیف اقتصاد محلی
- افزایش مهاجرت از مناطق اطراف دریاچه
- تلاش ها برای احیای دریاچه ارومیه
با جدی تر شدن بحران، طرح های مختلفی برای احیای دریاچه ارومیه توسط دولت، نهادهای علمی و سازمان های بین المللی اجرا شده است. از جمله:
- تأسیس ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۲
- کاهش سطح زیرکشت محصولات پرمصرف آبی
- تغییر الگوی آبیاری کشاورزی به روش های نوین
- انتقال آب از سدهای اطراف یا رودخانه زاب به دریاچه
- افزایش آگاهی عمومی و آموزش جوامع محلی
اگرچه این اقدامات نتایج مثبتی مانند افزایش نسبی سطح آب را در برخی سال ها به همراه داشته اند، اما هنوز با وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.
به گزارش تین نیوز، دریاچه ارومیه یکی از میراث های طبیعی ایران است که امروزه به نمادی از بحران های محیط زیستی کشور تبدیل شده است. فهم عمیق علل خشک شدن دریاچه ارومیه و همکاری گسترده برای احیای آن، نه تنها آینده این زیست بوم را تضمین می کند، بلکه الگویی برای حفاظت از دیگر منابع طبیعی ایران خواهد بود.
