وضعیت شاخص‌های بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست در شهرداری تهران

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، سامانه HSE یا سامانه بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست؛ عاملی حیاتی و مهم در تحقق اهداف سازمان‌ها است. این سامانه با نظارت بر ایمنی محیط کار و به حداقل رساندن آسیب‌ها و بیماری‌های شغلی و در نهایت با کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌تواند فعالیت‌های تجاری و صنعتی را به سمت توسعه پایدار پیش ببرد.

شاخص بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) ابزاری مدیریتی برای کنترل و بهبود عملکرد سازمان‌ها است. این شاخص باعث حذف یا کاهش خطرات و حوادث در سازمان‌ها می‌شود.

با توجه به اهمیت این موضوع پژوهشگران در مطالعه‌ای به بررسی وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه شهرداری استان تهران در تابستان ۱۳۹۷ پرداختند.

حمید چوبینه و غزاله دانش، به همراه همکارانشان در دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، آزاد اسلامی، علوم پزشکی همدان و علوم پزشکی شهید بهشتی، با همکاری پژوهشگران سامانه HSE شرکت شهر سالم شهرداری تهران، در انجام این پژوهش همکاری داشتند.

در این پژوهش تمامی واحدهای زیرمجموعه شهرداری در تابستان سال ۱۳۹۷ مورد بررسی قرار گرفت. سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری شامل شرکت واحد اتوبوس‌رانی تهران و حومه، سازمان مهندسی و عمران شهر، سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارها، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز، شرکت نوسازی عباس‌آباد، سازمان بهشت زهرا (س)، سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار، سازمان مدیریت پسماند، سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی و شرکت برج میلاد تهران هستند.

برای انجام این پژوهش یک چک‌لیست ۱۸ موردی طراحی شد و شاخص HSE سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری مورد بررسی قرار گرفت.

محورهای بررسی‌شده در این چک‌لیست شامل تعهد و رهبری، سازمان و متابع، خط مشی (HSE) مدیریت حوادث، مدیریت ریسک، برنامه‌ریزی مدیریت عملکرد، مدیریت تغییرات، شناسه HSE مشاغل، واکنش در شرایط اضطرار، پایش عوامل زیان‌آور محیط کار، صلاحیت آموزش فرهنگ و ارتباطات درون‌سازمانی، یک‌پارچگی سرمایه، بازرسی ممیزی بازنگری، کنترل مدارک و سوابق، دستورالعمل عملیات ایمن، مدیریت HSE پیمانکاران و مجوزهای کاری بود.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مطالعه واحد اتوبوس‌رانی تهران و حومه، سازمان مهندسی و عمران شهری و سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارها، به ترتیب با میانگین ۶۴، ۵۸ و ۵۳ درصد رتبه‌های اول تا سوم را به‌دست‌آوردند. سطح شاخص HSE در واحدهای زیر مجموعه شهرداری در دامنه حدودی ۲۲ تا ۶۴ درصد قرار داشت.

باید توجه داشت که هیچ‌ کدام از واحدهای بررسی‌شده نمره‌ ۱۰۰ درصد و کامل در محورهای این شاخص به‌دست نیاوردند. همچنین در این مطالعه رتبه و میزان شاخص HSE دیگر واحدهای بررسی‌شده اعلام نشده است.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ بررسی‌های پژوهش نشان داد که اگرچه در بسیاری از واحدهای شهرداری تهران زیربنای استقرار سامانه HSE شکل گرفته، ولی هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی است.

این پژوهشگران برای رسیدن به مقدار مطلوب پیشنهاداتی را ارائه کردند:

-    ارتقای صلاحیت حرفه‌ای مدیران؛

-    تناسب کمی و کیفی کارشناسان HSE؛

-    تخصیص بودجه مشخص برای اجرای برنامه‌های HSE؛

-    نهادینه‌سازی فرآیند پژوهش، تجزیه و تحلیل و درس‌آموزی از حوادث؛

-    نهادینه‌سازی فرآیند گزارش اولیه و ثبت حوادث، شبه حوادث و آنومالی‌ها؛

-    رعایت دستورالعمل‌های ایمنی و یهداشت تدوین‌شده توسط مرکز بهداشت شهرداری؛

-    آموزش مستمر کارگران، پیمانکاران و سایر مسئولات ذی‌ربط در خصوص حوادث ناشی از کار و اهمیت رعایت اصول ایمنی در پیشگیری از حوادث توسط کارشناسان ایمنی و بهدشات سازمان‌ها؛

-    تدوین و اجرای برنامه‌های عملیاتی مناسب و در نهایت ارزیابی اثربخشی اقدامات کنترلی برای بهبود شاخص بهداشت،‌ ایمنی و محیط‌زیست.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: نکته قابل توجه برای مدیران و دست‌اندرکاران زمینه بهداشت و صنعت این است که پیاده‌سازی سامانه مدیریت HSE نیازمند صرف هزینه و زمان است که برخی از مدیران پروژه یا تصمیم‌گیران به دلیل صرفه‌جویی از پیاده‌سازی این سامانه صرف نظر می‌کنند یا آن را به‌طور کامل به کار نمی‌بندند. چالش اصلی این است که به این مدیران پروژه نشان داده شود که در پیاده‌سازی این سامانه در مجموع نه تنها هزینه اضافی برای آن‌ها نخواهد داشت که به طور عمده به نوبه خود پروژه‌ای سودآور است.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت شاخص‌های بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست در برخی از مجموعه‌های سازمانی شهرداری تهران» در مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران منتشر شده است.