◄ حوزه‌های گوناگون شهری با مدیریت جدید و رویکردی نوین

سیدابوالضل بهره داررییس انجمن مهندسی حمل و نقل ایران گفت: محیط امروزی امواج تازه‌ای از تغییر را با خود به همراه دارد. حوزه‌های گوناگون شهری با مدیریت جدید و رویکردی نوین در تلاش هستند تا پویایی مناسبی برای رفاه حال شهروندان به وجود آورند.

 بهره دار گفت:شهردار تهران عزم جدی دارد تا نسبت به قطع رانت‌ها و امتیازات ویژه که فقط تعداد خاصی از آن بهره‌مند بودند را منتفی کرده و به سمت شفافیت کامل حرکت نماید لذا با واقعیت‌گرایی و پرهیز از نمایشی کار کردن و البته انجام پروژه‌های موجود و جدید با نگاه علمی و تخصصی زمینه را برای پاسخگویی به آنچه در اختیار دارد مهیا نموده که می‌بایست به سبک مدیریتی پویا و درازمدت تبدیل شود. 

وی با اشاره به اینکه در درجه اول به توانایی‌های خود که تجارب ذی‌قیمت را یدک می‌کشد باور داشته و سپس بابیان حقیقت جهت انجام درست‌کار و کار درست نیز ایستادگی نموده است  گفت: برای تحقق وعده‌های زندگی بهتر برای مردم که امیدوارانه به شهردار و شورای شهر و دولت و مجلس رأی داده‌اند سازوکارهای بهتری برای اداره شهر با ارائه حمایت‌های اساسی و اثربخش و فوری دولت و مجلس فراهم گردد.

به گفته رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ایران، دولت و مجلس باید بدانند نقطه عطف کنونی معلوم نیست کی و چگونه و در چه زمان دیگری محقق خواهد شد لذا قدر این فرصت طلایی را باید دانست و شهردار و معاونین شهرداری که دست‌به‌کار بزرگ و مناسبی جهت بهبود اداره شهر می‌زنند را حمایت نموده و سازوکارهای کارشناسانه را محلی برای بروز خدمات گسترده به ملت شریف ایران پیدا نمایند.

وی گفت: در این مرحله حساس ضرورت جراحی و ایجاد سلامت رفتاری بسیار نقش‌آفرین است و  اولین و مهم‌ترین موضوع یکپارچه‌سازی مدیریت شهری است و اگر شهر تهران در معرض حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی و مشکلات زیست‌محیطی فراوان قرار دارد که مسئله تاب‌آوری آن در برابر وقوع هرگونه حادثه و اتخاذ تصمیم به‌موقع و هماهنگ بسیار حیاتی بوده است.

شهرهای بزرگ به‌ویژه کلان‌شهرها دارای سیستم‌های پیچیده با مؤلفه‌های اجتماعی، اقتصادی و بوم‌شناسی خاصی روبرو بوده که اگر تصمیمات منطقی و کارشناسانه در حوزه شهری به‌موقع، یکجا و متناسب با ابزارهای در اختیار مدیریت شهری صورت نگیرد، بسیار آسیب‌رسان خواهد بود.

در چنین شرایطی سیستم‌های حمل‌ونقل به‌عنوان بخشی از برطرف نمودن مشکلات آن‌هم در اولین لحظه‌ها در شرایط بحران و غیر ایمن با جانمایی‌های مورد انتخاب درست و جانشین و بسترسازی شرایط متعارف نقش ویژه‌ای خواهند داشت زیرا انعطاف‌پذیری ( سازگاری ) حمل‌ونقل در شرایط بحرانی که بخش عمده‌ای از دیگر امور به عملکرد به‌موقع و گسترده آن مرتبط است دارای اهمیت بسیار بالایی بوده و با مهندسی تاب‌آوری و مدیریت ایمنی نظم لازم را فراهم نموده و از بروز خطاهای تصمیم‌گیری‌های جداگانه و اشتباهات فردی و سازمانی که در حال حاضر عمدتاً جزیره‌ای و غیر کارآمد لازم است تا حد زیادی جلوگیری می‌نماید.

پایتخت بودن تهران چه به لحاظ سیاسی و یا تجاری و مدیریتی مستلزم کنترل جمعیتی است باید مرز نهایی جمعیت ساکنین آن متناسب امکانات بالقوه، با نیازهای شهروندان و امکانات شهری همراه با تأمین رفاه عمومی که از حقوق مدنی آنان است هماهنگ شود اما وقتی کنترل مهاجرت‌ها در دستور کار جدی دیگر نهادهای دارای مجوز نیست و بی‌رویه به جمعیت تهران به اشکال مختلف اضافه می‌شود نهایتاً شهروندان از شهرداری توقع دارند خدمات بدهد و مسئولین هم شهرداری را می‌شناسند که اقدام کند لذا در حال حاضر به‌ویژه آلودگی هوا، ترافیک، معضلات زیست‌محیطی، بافت فرسوده، بدهی‌های سرسام‌آور از قبل به‌جامانده، انبوه طلبکاران در قامت پیمانکاران و سازندگان  و ... مسئولین شهری را با ایرادات اساسی مواجه ساخته است بنابراین برای تسکین بخشی از مشکلات کنونی شهر تهران ضروری است نسبت به حذف ورود هزار ماشین جدید در روزبه شهر تهران حداقل تا 6 ماه اقدام و به هر تعداد که پلاک جدید صادر می‌شود به همان میزان خودروهای فرسوده از محیط شهر تهران حذف شوند و شهرداری تهران در خصوص این اقدام و تصمیمات متخذه حتماً دارای رأی باشد.

دولت بخشی از وجوه مربوط به حذف یارانه بگیران شهروندان تهرانی را به شهرداری داده تا نسبت به خرید واگن مترو و اتوبوس جدید برای رونق حمل‌ونقل همگانی و ارائه خدمات به شهروندان که شدیداً احساس می‌شود، اقدام نماید.

ردیف بودجه‌های غیر ضرور و بدون بازدهی برای جامعه و شهروندان حذف و بخشی از آن برای توسعه خطوط و شبکه ریلی و نیز رفع آلودگی‌های زیست‌محیطی، توسعه فضای سبز شهر تهران و بازسازی واحدهای فرسوده و بهبود کیفیت معابر و خیابان‌ها و نیز خدمات اجتماعی و فرهنگی اختصاص یابد.

انتقال سریع و بدون ملاحظه واحدهای صنعتی کوچک و بزرگ که متناسب با شرایط محیطی در تهران نیستند اما ضرر رسان به محیط شهری می‌باشند با تبدیل آن‌ها به فضای سبز شهری و پیاده راه‌ها اقدام بهینه گردد.

ایمنی و امنیت، حمل‌ونقل عمومی، رفاه اجتماعی، ارتقا سبک زندگی و مدیریت تخصصی شهر موکول به اتخاذ تصمیم شجاعانه و جراحی کالبد پیر و کم کارآمد موجود است که همه نیروهای موجود در حوزه شهرداری، شورای اسلامی شهر تهران با حمایت قاطعانه دولت و مجلس اینک آماده برطرف نمودن مشکلات عدیده فعلی برای برون‌رفت از فضای سنگین کنونی بوده تا با ایجاد بهبود نسبی زندگی شهری فضای همکاری را به خانه‌ها برسانند.

برحسب قانون، دولت می‌بایست نیمی از هزینه‌های خدمات حوزه حمل‌ونقل ریلی را به شهرداری بپردازد که انباشتی از مطالبات بر روی زمین باقی‌مانده است . لزوم پرداخت فوری مطالبات شهرداری اینک امری حیاتی شده است.

بر اساس آمارهای گوناگون جمعیت کلان‌شهر تهران 9 میلیون نفر ساکن دارد که حدوداً 2.5 میلیون نفر حاشیه‌نشین از صبح تا پاسی از شب به جمعیت تهران اضافه می‌شود پاسخگویی همه نیازها در درجه اول به شهرداری برمی‌گردد دراین‌باره چنانچه سایر نکات اشاره‌شده را دولت و مجلس و وزارت کشور به کمک شهرداری بیایند می‌تواند در حل معضلات بسیار کارساز باشد در همین ارتباط حمل‌ونقل ریلی حومه‌ای باید تقویت شود و برای ساماندهی جابجایی مسافران همراه گردد. تجربه نشان داده است که شهرهای بزرگ همانند پاریس، توکیو و مسکو در مورد همکاری‌های اثرگذار به‌طور کامل و یکپارچه تلاش می‌کنند و حمل‌ونقل ریلی حومه‌ای را راه‌آهن و حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری را شهرداری بر عهده دارد در حال حاضر در قانون برنامه ششم توسعه حمل‌ونقل حومه‌ای به راه‌آهن واگذارشده است.

ازجمله اقدامات بسیار مهم مدیریت یکپارچه شهری است جایی که قطب اصلی تصمیم‌سازی‌ها و مدیریت است لذا با مردم و برای مردم شفاف سخن گفتن و مهم‌تر از آن عمل نمودن یک رسالت مدنی مهم و تأثیرگذار درروند خدمت‌رسانی به شهروندان و نظام مردم‌سالار تلقی می‌گردد. 

در حقیقت دیواری بین نظارت عامه و شورا پیرامون اقدامات عملیاتی شهرداری و شهروندان وجود ندارد و آنچه موجب تقویت سازوکار زندگی شهری می‌شود درگرو این امر مهم هست بر همین اساس ساکنین تهرانی حاضرند هزینه‌های تهران را به‌عنوان یک شهروند بپردازند که می‌پردازند و بخش دیگر هزینه‌های عمومی به لحاظ حضور دولت مرکزی که در تهران است می‌بایست به شهرداری داده شود اگرچه مرکزیت سیاسی و تجاری تبعات هزینه‌های دیگر هم برای شهر تهران، شهرداری و شهروندان دارد.

تحقق یک سیستم یکپارچه مدیریت شهری اینک با یک تغییر رویکرد واقع‌گرایانه و اتخاذ تصمیمی درست باید جراحی صورت پذیرد. دراین‌ارتباط دولت و مجلس با واگذاری نهادهای تولید خدمات از حالت مجزا به درآمده و با واگذاری اختیارات و مسئولیت اجرایی آن‌ها به شهرداری امکان رشد مناسب تولیدات هماهنگ با تمرکز منطقی مدیریت شهری، فضا را برای بازتولیدی مطلوب فراهم آورند.

ویژگی‌های مترو:

در میان وسایل نقلیه همگانی در حال حاضر سیستم مترو کارآمدترین وسیله به لحاظ جمیع شاخص‌های ذاتی ازجمله مصرف انرژی پایین و راندمان فراوان با جلوگیری از اتلاف سوخت و کم آلایندگی از اولویت نخست برخوردار است.

مترو تهران را دریابیم:

ازلحاظ شاخص‌های پذیرفته‌شده جهانی همانند تعداد سفر سالانه، تعداد ایستگاه‌ها و طول خطوط در حال حاضر جزو 20 مترو برتر دنیا محسوب می‌شویم. منابع مالی مترو شامل دو بخش است که مقادیری از فروش بلیت است و دیگر کمک‌های شهرداری و دولت حسب قانون است و درآمدهای مربوط به بهره‌گیری از فضا و ایستگاه‌ها و امور تبلیغاتی، اما منابع پایداری که باید برای مترو دید تا بتواند نسبت به تأمین واگن‌های جدید، کاهش سرفاصله‌ها، تعمیرات به‌موقع و بهبود وضعیت خدمات لازم به‌منظور افزایش رفاه شهروندان با توسعه 270 ایستگاه و طول خطوط 400 کیلومتر شبکه مترو به ظرفیت مطلوب برسد و با ایجاد لینک هم‌زمان با راه‌آهن، فرودگاه و اتوبوس‌رانی همانند کشورهای پیشرفته به شرایط ایدئال تبدیل گردد در حال حاضر مطالبات انباشته‌شده مترو و شهرداری که از دولت طلبکارند بدون وقفه باید پرداخت شود و وزارت کشور شرایط مناسبی برای همکاری‌های لازم بیش از گذشته پدید آورد تا بر اساس قیمت تمام‌شده خدمات، مدیریت شهری بتواند تصمیم‌گیری کند تا چرخه مترو به‌عنوان سیستم حمل‌ونقل سالم و ایمن و موردنیاز ماندگاری داشته باشد.

پیشنهاد‌ها:

الف: پلیس راهنمایی و رانندگی شهر تهران در اختیار مدیریت شهری قرار گیرد تا با ایجاد هماهنگی اثربخش در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک بهتر از گذشته موضوعات ترافیکی و حل بخش قابل‌توجهی از آن در قالب مدیریت یکپارچه سامان یابد.

ب: اداره آموزش‌وپرورش تهران، محیط‌زیست، آب و برق و گاز و دیگر بخش‌ها نیز که فعالیت‌های جداگانه دارند در اختیار مدیریت شهری قرار گیرد.

ج: عوارض اخذشده از شهروندان تهرانی تحت هر عنوان به شهرداری و مدیریت شهری واگذار شود تا مطالبات به‌حق رفاهی و اجتماعی شهروندان به‌موقع ادا شود.

د: اینک که معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران بر اساس مطالعات و تحقیقات به عمل‌آورده است، به یک جراحی بزرگ برای کاهش ترافیک و بهبود نسبی هوای تهران هدف‌گذاری نموده است و با یک کار کارشناسی و مطابق با روش‌های به‌عمل‌آمده کشورهای پیشرفته تلاش می‌نماید با منطقی کردن ورود و خروج اتومبیل‌ها به محدوده‌های شهری کنترل بهتری را برای رفت‌وآمدها ساماندهی نماید در این راستا قطع رانت استفاده از محدوده ترافیک شهر تهران جهت امکان استفاده از کل شبکه برای همه مردم با پرداخت عوارض معقول و نیز هزینه کردن این عواید برای حمل‌ونقل عمومی که نتیجتاً به کاهش آلودگی هوا نیز می‌انجامد دراین‌باره صاحب‌نظران جهت کمک به طرح فوق همکاری نموده و دولت در اولین قدم ضمن پرداخت مطالبات گذشته به شهرداری و مترو نسبت به تأمین اتوبوس‌های موردنیاز یک‌بار قدمی مهم و اثرگذار بردارد و با حمایت آشکار و اصولی طی سه سال و هرسال 1000 اتوبوس نو در اختیار شهرداری قرار دهد تا 3000 اتوبوس فرسوده آلاینده کنونی از چرخه خدمات‌رسانی خارج شود.

هـ‌‌‌ : از سوی دیگر دولت با فروش اوراق مشارکت به میزان حداقل هزار میلیارد تومان و در اختیار قرار دادن آن برای توسعه خدمات حمل‌ونقلی زمینه را برای تحقق وعده‌هایی که برای حقوق شهروندی داده‌اند، مهیا شود. 

و: تسریع درروند نوسازی خودروهای فرسوده با تخصیص به‌موقع و خارج از نوبت می‌بایست منابع لازم از سوی دولت و بانک‌ها انجام پذیرد زیرا آلایندگی‌های فراوان ناشی از آن‌ها جان انسان‌ها را به خطر انداخته و از ضروریات غیرقابل‌چشم‌پوشی است.

ز: مجلس برای تخصیص یک درصد از درآمدهای نفتی به مترو و نیز پرداخت همین عدد از صندوق ذخیره ارزی برای تولید و استمرار خدمات شهری و رفع نیازهای فزاینده حمل‌ونقل به‌ویژه ریلی اقدام کند این مهم که می‌تواند نقش‌آفرین در تولید مطلوب نیازهای ضروری اما بر زمین‌مانده باشد محقق نماید.

لازم به ذکر است که در شرایط خاص کنونی مهم‌ترین اقدام گسترده‌ای که برای هدفمند شدن خدمات شهری می‌بایست صورت گیرد یکپارچه‌سازی مدیریت شهری است. لذا دولت و مجلس تمام تلاش خود را برای این مهم بکار گیرند و به شورای اسلامی شهر تهران اختیار دهند تا ظرف شش ماه آئین‌نامه اجرائی آن‌ها را تهیه نمایند.