◄ کریدور «عرب–مدیترانه»؛ چالش تازه برای نقش ترانزیتی ایران در سایه توافق ابراهیم
پروژه کریدور «هند–اروپا» که در چارچوب توافق ابراهیم طراحی شده است، با عبور از بنادر امارات و اتصال به بندر حیفا، می تواند جایگاه ایران در مسیر شمال–جنوب را تضعیف کرده و موازنه ژئوپلیتیکی منطقه را به نفع رقبای تهران تغییر دهد.
با گذشت چهار سال از امضای توافق ابراهیم میان امارات، بحرین و رژیم اسرائیل، این توافق از مرحله دیپلماتیک عبور کرده و وارد فاز اقتصادی–ژئواکونومیک شده است. مهم ترین نمود این تحول، کریدور «عرب–مدیترانه» است که با همکاری هند و اتحادیه اروپا طراحی شده و با هدف اتصال اقیانوس هند به مدیترانه، مسیر ترانزیتی شمال–جنوب مبتنی بر بندر چابهار را به چالش می کشد.
به گزارش تین نیوز، این مسیر از بندر بمبئی آغاز و پس از عبور از بنادر کلیدی امارات، شبکه ریلی عربستان و اردن، به بندر حیفا در شرق مدیترانه می رسد و سپس از طریق بندر پیرئوس یونان به اروپا متصل می شود. تحلیل ها نشان می دهد که این مسیر می تواند زمان انتقال کالاهای هندی به اروپا را حدود ۴۰ درصد نسبت به مسیرهای سنتی از طریق کانال سوئز کاهش دهد و به یک رقیب پرقدرت برای مسیر ترانزیتی ایران بدل شود.
کارشناسان معتقدند که این پروژه نه تنها بخشی از رقابت جهانی با ابتکار «یک کمربند–یک جاده» چین است، بلکه در راستای محدود کردن نفوذ اقتصادی ایران در منطقه طراحی شده است. ناکامی های ایران در رفع موانع تحریمی، کمبود سرمایه گذاری در زیرساخت های ترانزیتی و تعلل در تکمیل پروژه های بین المللی، فرصت را برای بازیگران رقیب فراهم کرده است تا با حمایت توافق ابراهیم جایگاه ایران را در تجارت شرق–غرب تضعیف کنند.
پیامدهای این تغییر صرفاً اقتصادی نیست؛ بلکه می تواند وابستگی متقابل کشورهای خلیج فارس به اسرائیل را افزایش دهد و موازنه قدرت منطقه ای را علیه محور مقاومت تغییر دهد. از منظر امنیتی، این مسیر دسترسی اسرائیل به خلیج فارس و بازارهای پیرامونی ایران را تسهیل خواهد کرد.
کارشناسان توصیه می کنند تهران در واکنش به این تحول، ضمن بازنگری در سیاست های کریدوری خود، فعالانه مسیرهای جایگزین و همکاری های چندجانبه را دنبال کرده و از ظرفیت های راهبردی چون چابهار و بندرعباس برای احیای موقعیت ژئوپلیتیکی خود بهره گیرد.
