| کد خبر: 58818 |

توسعه حمل‌و‌نقل جاده‌ای؛ از برنامه پنجم تا ششم

تین نیوز| چندی پیش سیاست های کلی برنامه ششم توسعه از سوی مقام معظم رهبری به رئیس جمهوری ابلاغ شد تا براساس آن قانون برنامه ششم تدوین شود؛ قانونی که هدف آن تحقق سند چشم انداز 1404 است. در سیاست های کلی برنامه ششم توسعه در بخش امور اقتصادی به توسعه حمل و نقل ریلی و دریایی به طور مشخص اشاره شده و در خصوص توسعه حمل و نقل جاده ای و هوایی باید منتظر تدوین قانون و مواد قانونی مرتبط با آن بود. ابلاغ سیاست های کلی برنامه ششم توسعه، بیش از هر چیز بیانگر ماه های پایانی برنامه پنجم و واکاوی تحقق اهداف این برنامه است. اکنون باید دید در سال های گذشته و هشت ماه باقی مانده از برنامه پنجم چه میزان از اهداف موجود خصوصا در حوزه حمل و نقل جاده ای محقق شده است تا براساس آن موادی که در برنامه ششم مدنظر خواهد بود، واقع بینانه باشد.

جاده در برنامه پنجم 
با توجه به گزارش های ارایه شده در خصوص تحقق اهداف برنامه چهارم (1384 تا 1388)، نسبت به تدوین و نهایی شدن قانون برنامه پنجم توسعه (1390 تا 1394) اقدام شد. برنامه پنجم دارای 235 ماده است که تا پایان سال جاری (1394) معتبر است و مواد 161 تا 166 آن به حوزه حمل و نقل اختصاص دارد. در شش ماده مذکور، بر حمل و نقل هوایی، جاده ای، ریلی و دریایی تاکید شده که بر این اساس، ماده 163 به طور مشروح به توسعه حمل و نقل جاده ای پرداخته است. موارد زیر در حوزه حمل و نقل جاده ای از ماده 163 برنامه پنجم توسعه قابل استخراج است:

- عوارض: وصول عوارض از جابجایی کالا و مسافر جاده ای بر اساس تن کیلومتر و نفر کیلومتر توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به استثنای جاده های روستایی و عشایری
- پایانه ها و مجمتع های بین راهی: حمایت از احداث پایانه های مسافری و باری و مجتمع های خدمات رفاهی بین راهی توسط بخش خصوصی و تعاونی
- نوسازی و واردات کامیون: اجازه واردات کامیون های کمتر از سه سال به فعالان حمل و نقل جاده ای و اعمال تخفیفات و تسهیلات گمرکی منوط به اینکه یک کامیون فرسوده با عمر بیش از 25 سال از رده خارج شود.
- بانک جامع اطلاعات سوانح: ایجاد بانک جامع حمل و نقل و سامانه اطلاعات جامع حوادث و سوانح با هماهنگی وزارت راه و مرکز آمار ایران و انتشار گزارش آماری 
- طرح جامع حمل و نقل: تهیه و تصویب طرح جامع حمل و نقل تا پایان سال سوم برنامه و احداث و توسعه زیرساخت های حمل و نقل براساس مصوبات این طرح
- کاهش سوانح: کاهش 10 درصدی میزان تلفات رانندگی در جاده های کشور
- افزایش ترانزیت: افزایش 10 درصدی حجم ترانزیت خارجی کالا به طور سالانه
- توسعه بنادر خشک و حمل و نقل ترکیبی: حمایت از پارک های لجستیک، شهرک‌های حمل و نقل ترکیبی مسافری و باری و گسترش بنادر خشک
- مکان یابی پایانه های کانتینری و کریدورها: تهیه طرح مکان یابی پایانه های کانتینری و حمل و نقل ترکیبی در کریدورهای شمالی – جنوبی، شرقی – غربی و شبکه آسیایی

جاده و اهداف کمی برنامه پنجم
چشم انداز حمل و نقل جاده ای در برنامه پنجم توسعه «دستیابی به حمل و نقل روان، اقتصادی، راحت، ایمن و سازگار با محیط زیست» عنوان شده است. بر اساس گزارش کمیته حمل و نقل مجمع تشخیص مصلحت نظام زیرنظر کمیسیون امور زیربنایی و تولیدی با عنوان «چشم انداز حمل و نقل جاده ای در پایان برنامه پنجم» (پایان سال 1394) که در اردیبهشت ماه 1388 منتشر شده، نوسازی ناوگان، تجهیز محورهای جاده‌ای به سیستم‌های حمل و نقل هوشمند، افزایش طول بزرگراه ها و آزاد راه های کشور، بهسازی و نگهداری راه های شریانی کشور، جابجایی کالا و مسافر، ترانزیت کالا، حذف نقاط پرحادثه و ساخت مجتمع‌های خدماتی - رفاهی از موضوعات مهم حمل و نقل جاده‌ای در برنامه پنجم توسعه محسوب می‌شوند. 

جاده در پایان برنامه پنجم
اکنون پرسش این است که چه میزان از اهداف برنامه پنجم توسعه در حوزه حمل و نقل جاده ای در حالی که در سال پایانی این برنامه هستیم و تنها هشت ماه به پایان سال 94 باقی مانده، محقق شده است؟ در این رابطه علیرغم اینکه کمابیش مستندات رسانه ای و گزارش هایی درباره میزان تحقق اهداف سند چشم انداز 1404 که هنوز 10 سال دیگر تا تحقق آن باقی است، منتشر شده اما درباره تحقق اهداف برنامه پنجم، چندان اظهارنظر رسمی نشده است که البته باید منتظر گزارش نهایی آن بود.

با این حال چنانچه اهداف کمی ذکرشده در برنامه پنجم را با گزارش ها و اظهارات ارایه شده تا کنون ملاک بررسی قرار دهیم، می توان گفت در اکثر حوزه های حمل و نقل هنوز تا دستیابی به جایگاه مطلوب برای تحقق اهداف برنامه پنجم در حوزه حمل و نقل جاده ای فاصله وجود دارد.
در حوزه تلفات جاده ای، کاهش 10 درصدی سوانح جزء اهداف برنامه پنجم توسعه بوده که از 1390 تا 1393 (طی چهار سال از برنامه پنجم)، از حدود 20 هزار و 100 نفر به حدود 16900 نفر کاهش یافته اما هنوز اهداف برنامه در چهار سال گذشته محقق نشده است. در حوزه ساخت آزادراه ها و سایر راه ها مانند بزرگراه ها و راه های اصلی نیز دستیابی به اهداف برنامه تا پایان سال جاری بعید به نظر می رسد.
طبق برنامه باید به رقم احداث 3000 کیلومتر آزادراه برسیم که در حال حاضر طول آزادراه ها 2300 کیلومتر است و ساخت 700 کیلومتر دیگر طی زمان باقی مانده با روند موجود میسر نخواهد بود. طرح جامع حمل و نقل نیز بعد از گذشت سال ها هنوز به نتیجه نرسیده و همچنان قرار است «به زودی» تهیه و تدوین شود، در زمینه ایجاد بانک اطلاعات جامع حوادث و آمار سالانه سوانح  البته گام های مثبتی برداشته شده که نیازمند تکمیل است، نوسازی و کاهش عمر ناوگان حمل و نقل جاده ای مسافری و باری اعم از کامیون، اتوبوس و مینی بوس هنوز محقق نشده، میزان رشد ترانزیت هم که باید به 10 درصد در سال برسد هنوز به این رقم نرسیده، گسترش مجمتع های رفاهی بین راهی که بنا به اظهارات مسئولان حدود 1450 مجمتع دارای موافقت اصولی در جاده های کشور وجود دارد هنوز پاسخگوی نیازهای مسافران نیست، توسعه بنادر خشک که در یکی دو سال گذشته همواره بر سر زبان بوده، مدتهاست چندان خبری از آن نیست، مکان یابی پایانه های کانتینری و حمل و نقل ترکیبی نیز روند تدریجی خود را طی می کند. 

جاده در برنامه ششم
البته هنوز آمار رسمی دقیقی درخصوص میزان تحقق اهداف برنامه پنجم توسعه در حوزه حمل و نقل جاده ای تا کنون که سال آخر این برنامه است، منتشر نشده و قرار هم نیست که تمامی اهداف به صورت 100 درصدی محقق شود اما به هرحال برنامه هایی که فاصله زیادی تا اهداف تعیین شده دارد، در نهایت تحقق سند چشم انداز 1404 را با مشکل مواجه می سازد. بدیهی است در تدوین جزییات برنامه ششم توسعه که سیاست های کلی آن به تازگی ابلاغ شده، باید میزان تحقق اهداف برنامه پنجم به درستی مشخص شود تا بر اساس آن تدابیر مناسبی برای دستیابی به اهداف برنامه ششم اندیشیده شود. اگرچه توسعه حمل و نقل ریلی و توسعه دریامحوری از اولویت های برنامه ششم توسعه در حوزه حمل و نقل است اما با توجه به سهم 90 درصدی جاده های کشور در حمل و نقل و اهمیت این بخش، نگهداری و بهسازی راه های موجود کشور برای ارتقای ایمنی و سپس احداث راه های جدید جزء اولویت های این حوزه خواهد بود. 

خواندنی ها

ارسال نظر

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.

  • تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.

  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

  • انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.

  • جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.