توسعه ایران دریایی در گرو ایجاد زیرساخت های مواصلاتی
توسعه دریا محور برای خروج از مشکلات ایران یک ضرورت است. بسیاری از کشورها توسعه دریا محور را از گذشته های دور مورد توجه قرار داده ند.
کشور ایران به سبب موقعیت ویژه دریایی و جغرافیایی با کانون ذخیره گاه اصلی انرژی جهان و مالکیت بر بخش مهمی از ذخایر قیمتی در منطقه راهبردی خلیج فارس و اوراسیا و در قلب شاهراه ارتباطی شرق و غرب عالم، از فرصت هایی متمایز، منحصر به فرد و تاریخی برخوردار است که فعالیت های مرتبط با اکتشاف، استخراج و انتقال منابع نفت و گاز دریایی، شیلات، ماهی گیری و آبزی پروری دریایی و حمل و نقل دریایی بار و مسافر در گستره های محلی، ملی، منطقه ای، بین المللی و جهانی از برجسته ترین فرصت ها و فعالیت های دریایی این کشور محسوب می شود.
به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، موقعیت ژئوپلیتیک این کشور در منطقه و جهان و موقعیت ممتاز در منطقه خاورمیانه و مجاورت با منطقه استراتژیک خلیج فارس و تنگه هرمز و واقع شدن در محل عبور کریدورهای مهم شمال جنوب و شرق غرب از پهنه سرزمینی اش و وجود شبکه های گسترده راه و راه آهن در این کشور، قابلیت بسیار بالایی را در توسعه ظرفیت های رشد اقتصادی از طریق دریا به ویژه توسعه حمل و نقل دریایی، توسعه صنعت گردشگری دریایی، توسعه شیلات، توسعه صنایع نفت و گاز دریایی، توسعه صنایع دریایی و غیره فراهم کرده است.
توسعه دریا محور برای خروج از مشکلات این کشور یک ضرورت است. ضرورت «اقتصاددریا» محور برای توسعه دریا و ارتقای نیروی های نظامی موثر است. بسیاری از کشورها توسعه دریا محور را از گذشته های دور مورد توجه قرار داده ند.
داشتن دانش لازم و کافی و باور به توسعه از طریق دریا موجب پیشرفت می گردد. توسعه دریا محور در ایران نیازمند اتصال شهرهای ساحلی و بنادر به خطوط راه آهن و آزادراه های این کشور است. توسعه این زیر ساخت ها اساسی برای جذب جمعیت به این مناطق ساحلی و ترانزیت بار و مسافر است.
اگر دانش و باوری مناسب به توسعه دریا محور باشد، قطعاً توسعه زیر ساخت های راه و باند و راه آهن دارای اهمیت خواهد بود.
فقر هر گونه راه مواصلاتی چه در سواحل و چه در بقیه این کشور بیداد می کند و زیر ساخت های ناچیزی ایجاد شده است. بی توجهی به سواحل، مربوط به امروز و پارسال نیست بلکه دهه ها و سال هاست که رخ داده و درد آن را این روزها بیشتر از همیشه فقط ملت ایران احساس می کند.
توسعه دریا محور به معنای افزایش درآمد ترانزیت از نفت و سرمایه گذاری های کلان در بنادر با استفاده از شرکای بزرگ خارجی و داخلی است.
حل معمای بنادر بخصوص چابهار و توسعه گردشگری ساحلی و دریایی نیز از دیگر اقدامات ضروری برای توسعه دریا محور است که متاسفانه با کندی پیش می رود. این کندی سبب بهره وری کشورهای ساحلی همسایه ایران از دریای عمان شده و توسعه اقتصادی ایران را به یغما می برد. توسعه دریا محور باید بر برنامه ریزی برای جذب سرمایه های مردم عادی و سرمایه های بزرگ در سواحل باشد.
باید بودجه برای توسعه سواحل این کشور تصویب و با جدیت کارها و زیر ساخت های وابسته به آن پیگیری اصولی شود.
همه فرصت های سرمایه گذاری باید به عموم مردم ایران و حتی جهان معرفی شود و برنامه ریزی برای توسعه این بخش انجام شود.
بهره برداری از پروژه ریلی چابهار - زاهدان منجر به توسعه بندر چابهار و پتروشیمی مَکُران می شود.
در آن سوی مرزهای ایران و درست نقطه مقابل چابهار، استان گیلان قرار دارد و بهره برداری از خط ریلی رشت به آستارا منجر به تکمیل زیر ساخت های توسعه ای گیلان می شود.
اثرات مثبت و سازنده تقویت زیر ساخت های ریلی زیاد بوده چرا که تقویت زیر ساخت های ریلی به توسعه اقتصاد دریا محور می انجامد.
طرح کشتی سازی در سواحل انزلی و خزر در حال اجرا است و بهره برداری از خط ریلی رشت به آستارا علاوه بر توسعه بنادر استان گیلان، زنجیره ارزش در حوزه اقتصاد کشاورزی را سبب می شود.
اندیشمندان استفاده از ظرفیت دریاها و کاهش اتکا به نفت و خارج شدن از اقتصاد تک محصولی را راه نجات خشکسالی و اقتصاد کشور ایران می دانند.
موضوعی که کشورهای ساحلی از آن بهره می برند وجود دسترسی به دریا و اقیانوس ها است و برای کمبود بی آبی می توانند آب دریا را به نقاط مختلف کشورشان انتقال دهند.
در این راستا طرح انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان و دریای خزر می تواند یکی از طرح های خوب این کشور باشد و این امیدواری وجود دارد که با بهره برداری از این طرح ها بی آبی در سطح قابل قبولی رفع شود.
چنین ویژگی هایی باید سبب تمرکز بشر در کرانه دریاها گردد چرا که توسعه این روند فضای نواحی ساحلی را متحول می سازند.
اما نباید سبب گردد اشکال طبیعی و زیستگاه های منحصر بفرد، جای خود را به فعالیت های بشری دهد که هر یک به نحوی آلاینده های مختلفی را به این نواحی وارد کنند.
محققان معتقدند که باید آمایش سواحل یک کشور به طور جدی مد نظر قرار گیرد چرا که در تمامی کشورهای توسعه یافته دنیا، شهرهای اقتصادی در کنار دریا ایجاد شده اند اما متاسفانه شهرهای اقتصادی در ایران در مرکز کشور قرار گرفته اند. بهترین راه نجات برای حل بحران های فرسایش خاک، تغییرات و نابودی زیستگاه های ساحلی، خشک شدگی، آلودگی آب های زیر زمینی و به خطر افتادن بهداشت و سلامت ناشی از شبکه های نا کافی دفع زباله و فاضلاب که جوامع انسانی را تهدید می کنند، توسعه پایدار شهرهای ساحلی و گردشگری دریایی می باشد.
ایجاد شهرهای ساحلی که به وسیله خود مدیریت شوند و به توانند نیازهای اقتصادی و اجتماعی خود را برآورده ساخته و هماهنگی فرهنگی و سیستم های حفاظت زندگی را همراه با افزایش عدالت و مساوات در توسعه، بهبود کیفیت زندگی جوامع و به وجود آوردن کیفیت برتر محیط زیست ایجاد کند ضرورت دارند.
کشورهای باید دارای شهرهای ساحلی آباد و توسعه یافته، شده و تمرکز خود را بر توسعه ساحل متمرکز نمایند و در حوزه صادرات، واردات، ترانزیت، گردشگری دریایی، شیلات، صیادی و تمامی فعالیت های اقتصادی مرتبط با دریا شرایط استانداردی را بهبود بخشیده و سهم خود را از اقتصاد دریا ارتقاء بخشند.
تقویت تجربه یک کشور در توسعه اقتصاد دریا محور تقویت شناخت از مزیت های سواحل آن کشور و همچنین روش های بهره گیری از مزیتها، تقویت و توجه به توسعه پایدار و غیره را شامل می شود.
نقش بنادر برای کشورهای ساحلی برای حمل و نقل بین المللی بسیار حیاتی است و با توجه به اهمیت راه دریایی ، طبیعتاً امنیت نیز در این مسیر اهمیت یافته و از جدی ترین مسائل حوزه دریا شده است و اگر به درستی صورت گیرد توازن بین المللی را تعیین و تقابل با کشورهای دیگر را به نحو شایسته ای انجام می دهد.
کشور ایران نسبت به کشورهای همسایه خود بیشترین ساحل را دارا بوده که می تواند به دیگر بنادر متصل شود.
مناطق استراتژیک حوزه دریای عمان و خلیج فارس به جهت نزدیکترین مسیر ارتباطی کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و دیگر نقاط جهان مورد توجه ویژه می باشد که متاسفانه ایران نتوانسته به دلیل عدم توسعه زیر ساخت های خود ازین مناطق استفاده لازم و کافی را ببرد.
دانشمندان معتقدند برای توسعه اشتغال در شهرهای ساحلی یک کشور و رسیدن به توسعه دریا محور باید جمعیت پذیری را در این مناطق افزایش داد. برای تحقق اشتغال پایدار باید به سمت صنعتی شدن سواحل قدم بر داریم که انواع زیرساخت های لازم با حفظ الزامات و ضوابط زیست محیطی در نزدیکی دریا ساخته شوند.
