بودجه جاری سال آینده بدون وابستگی به نفت بسته می‌شود

روز گذشته محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه پس از جلسه شورای بودجه بر موضوع قطع وابستگی بودجه به نفت و تدوین بودجه سال‌های آینده بدون اتکا به درآمدهای نفت تاکید کرد.

به گزارش تین نیوز به نقل از اعتماد، رییس سازمان برنامه و بودجه ضمن تشریح تغییرات ردیف بودجه برخی دستگاه‌ها در سال آینده گفت: کاهش وابستگی به بودجه در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است و این روند ادامه خواهد داشت. کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی موضوع جدیدی در ادبیات اقتصادی کشور نیست و قرار بود در راستای برنامه‌های بالادستی وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی به‌تدریج کم شده و گزینه‌های مناسب دیگری همچون افزایش پایه‌های مالیات‌ها و کاهش فرارهای مالیاتی، به تنوع درآمدهای بودجه‌ای کمک کند.

هر چند که مقایسه سهم نفت در درآمدهای کشور در سه سال اخیر مشخص می‌کند که فروش نفت همواره بیش از 30درصد در تحقق درآمدهای کشور تاثیر داشته است، چنان‌که در سال‌های 1394 تا 1396 سهم درآمدهای نفتی از کل درآمدهای کشور به ترتیب 37.5، 33.7 و 35.5 بوده است. شرایط در سال گذشته نیز حکایت از افزایش سهم درآمدهای نفتی در درآمدهای کشور داشت و در 6 ماهه نخست سال نزدیک به نیمی از منابع بودجه با استفاده از درآمدهای نفتی به دست آمد. اگرچه نمی‌توان نقش مهم صنعت نفت در درآمدزایی را کتمان کرد اما وابستگی به نفت در واقع آسیب‌پذیر کردن کشور در برابر تکانه‌های قیمتی و تحریم‌های اجباری است.

تحریم‌، کاهش اجباری وابستگی به نفت و تعدیل بودجه

دولت پس از تحریم‌ها و در راستای کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد ایران سعی در کاهش سهم نفت در درآمدهای کشور داشت. هر چند این کاهش وابستگی به صورت اجباری در اقتصاد ایجاد شد و سازمان برنامه نیز مجبور است از این پس بودجه را براساس سهم کمتر نفت در درآمدهای نفتی تدوین کند.

در این راستا سیدحمید پورمحمدی، معاون سازمان برنامه و بودجه دو ماه پیش با اشاره به تعدیل بشکه‌های نفت لحاظ شده در بودجه سال 98 گفت: بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور به مبلغ ۴۴۸ هزار میلیارد تومان و براساس فروش ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز بسته شده است. روز گذشته نوبخت ضمن تاکید بر این موضوع که الزامات کاهش وابستگی به بودجه از روزهای ابتدایی تحریم و کاهش فروش نفت، مورد توجه قرار گرفته، گفت: بودجه جاری سال آینده بدون وابستگی به منابع نفتی تامین خواهد شد. براساس تصمیم‌گیری انجام شده، منابع نفتی فقط به طرح‌های عمرانی اختصاص خواهد یافت و بدین‌ترتیب واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای دولت به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای تبدیل خواهد شد.

یکی دیگر از مواردی که نوبخت به آن اشاره کرد، الزامات سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مبنی بر کاهش وابستگی نفت به بودجه و راهکارهای جایگزین نفت است که این سیاست‌ها پیش پای سیاستگذار می‌گذارد. اگر کاهش وابستگی بودجه به نفت بدون درنظر گرفتن روش‌های جایگزین مناسب باشد، می‌تواند عواقبی همچون تداوم رکود و تورم در کشور داشته باشد. یکی از روش‌های معمول دولت‌ها برای درآمدزایی استقراض از بانک مرکزی است؛ موضوعی که ممکن است پایه پولی را افزایش داده و تورم را از 42.7درصد شهریور به بیشتر از آن برساند.

اما رییس سازمان برنامه و بودجه با آگاهی از مشکلاتی که در سال‌های گذشته تحریم پیرامون درآمدزایی کشور بود، راهکارهای متفاوتی را برای درآمدزایی کشور برشمرد. او یکی از راهکارها را حذف یارانه پنهان انرژی عنوان کرد. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی ایران در سال 2018 میلادی حدود 16درصد از کل یارانه پرداختی به حامل‌های انرژی در جهان را پرداخت می‌کند. هر چند موضع حذف یارانه پنهان چند سالی است که در محافل سیاسی و اقتصادی مطرح می‌شود اما برای دولت به مثابه «خان آخر» است و ترجیح می‌دهد بر شیوه‌های دیگری برای جایگزینی درآمدهای نفتی تمرکز کند.

یکی از این شیوه‌ها، افزایش درآمدهای مالیاتی است. هر چند نوبخت تاکید کرد که این به معنای افزایش ضرایب مالیاتی نیست، بلکه به معنی تعیین پایه‌های مالیاتی جدید همچون مالیات بر عایدی سرمایه و حذف معافیت‌های بی‌موردی است که نیازی به وجود آنها در شرایط جنگ اقتصادی نیست. نوبخت در بخش دیگری از سخنان خود در این خصوص گفت: در شرایط فعلی قرار بر این است که ضرایب مالیاتی بنگاه‌های تولیدی را کاهش دهیم تا کمکی به تولید در این شرایط شود.

بخشنامه بودجه 99 تصویب شد

بخش دیگری از سخنان نوبخت به بودجه سال 99 اختصاص داشت که طبق روال هر سال باید آذر ماه به مجلس فرستاده شود. او ضمن اشاره به تصویب بخشنامه بودجه 99 در جلسه اخیر شورای اقتصاد گفت: بودجه سال 99 کاملا متفاوت از بودجه سنوات گذشته خواهد بود. در بودجه سال آینده همه دستگاه‌های اجرایی که در قوانین بودجه سنوات گذشته حدود هزار دستگاه ردیف بودند به کمتر از 100 دستگاه سیاستگذار کاهش خواهد یافت و بقیه دستگاه‌ها به دستگاه‌های مجری تبدیل خواهند شد.

معاون رییس‌جمهور در تشریح این اقدام نیز افزود:

با این کار در اولین گام همه دستگاه‌های اجرایی به دو بخش دستگاه‌های سیاستگذار و برنامه‌ای و دستگاه‌های مجری تقسیم می‌شوند که ما فقط بودجه دستگاه‌های سیاستگذار را برای تصویب به مجلس ارایه می‌کنیم و بودجه دستگاه‌های مجری در اسناد اجرایی که در هیات دولت تصویب و ابلاغ می‌شود، تعیین خواهد شد.

نوبخت معتقد است در این رویکرد بودجه استانداری‌ها به عنوان دستگاه‌های سیاستگذار دیده می‌شود و بودجه دستگاه‌های مجری هر استان زیرنظر شورای بودجه که با حضور استاندار و رییس سازمان برنامه و بودجه آن استان تشکیل می‌شود تخصیص خواهد یافت.

رییس سازمان برنامه و بودجه ضمن تاکید بر این موضوع که بودجه سال آینده نیز عملیاتی است، گفت: در سال آینده براساس عملکرد دستگاه‌ها بودجه آنها تعیین و تخصیص خواهد یافت.

پاداش‌ها پرداخت می‌شود

تخصیص 50درصد پاداش بازنشستگی کارکنان دولت در ابتدای شهریور بخش دیگری از سخنان معاون رییس‌جمهور بود. او در این خصوص گفت: همان‌طور که وعده داده بودیم 50درصد باقی‌مانده پاداش بازنشستگان دولت از جمله فرهنگیان و اساتید دانشگاه‌ها و کلیه کارکنان دولت روز اول مهر تخصیص یافت و طبق برنامه به این عزیزان پرداخت خواهد شد.

انتشار برخی اخبار پیرامون افزایش قیمت نان موجب شد تا معاون سازمان برنامه در قسمت دیگری از سخنان خود به آن اشاره کرده و هرگونه رویکرد دولت مبنی بر افزایش قیمت آن را تکذیب کند. به گفته او هیچ تغییری در روزهای اخیر در سیاست‌های دولت مبنی بر افزایش قیمت نان گرفته نشده و دولت همچنان با همان روشی که از ابتدای سال 98 به آن عمل کرده، ادامه می‌دهد. معاون رییس‌جمهور از پیگیری ادعای برخی رسانه‌ها درخصوص افزایش قیمت نان خبر داد.