اتصال دو مرز خسروی و پرویزخان به مسیر استراتژیک کرمانشاه - خسروی

وی افزود: توافق احداث راه آهن اراک - کرمانشاه - خسروی - بغداد بین ایران و عراق در سال ۱۳۵۵ به تصویب مجالس دو کشور رسید و به قانون تبدیل شد. طراحی آن پس از توافق مجدد در دهه ۷۰ شمسی صورت گرفت و طی سال های مختلف، موضوع اجرای این راه آهن میان دو کشور مورد توافق قرار گرفته است.

ناصریان بیان کرد: نزدیک ترین پایتخت کشورهای همسایه به تهران، بغداد است و عراق مهم ترین شریک تجاری ایران در منطقه محسوب می شود، ازاین رو برقراری ارتباط ریلی بین دو کشور، با توجه به حجم بالای بار و مسافر و زائران، کاملاً ضروری است.

وی ادامه داد: اتصال مرز خسروی به شبکه ریلی کشور و تسهیل در صادرات و واردات بین دو کشور، تسهیل سفر ایمن زائران عتبات عالیات به کشور عراق و بالعکس برای زائران عراقی به قم و مشهد، ایجاد کریدور ترانزیتی شرق - غرب و انتقال بار بین عراق با روسیه و آسیای میانه، ارائه خدمات ریلی به شهرهای «اسلام آباد غرب»، «کرند غرب»، «سرپل ذهاب» و «قصر شیرین»، افزایش ایمنی ترابری، کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه نگهداری راه ها از جمله اهداف مهم این طرح است. همچنین اجرای این پروژه پیش نیاز اتصال استان ایلام به شبکه ریلی کشور خواهد بود.

صرفه جویی ۹۰ میلیون لیتری سوخت در سال با بهره برداری از این خط ریلی

مشاور تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت با بیان اینکه سالانه ۲.۷ میلیون نفر مسافر و ۵ میلیون تن بار برای این مسیر برآورد شده، تصریح کرد: این ارقام نشان دهنده اهمیت بالای پروژه هستند. با توجه به مصرف پایین سوخت در حمل ونقل ریلی، بهره برداری از این مسیر منجر به صرفه جویی سالانه ۹۰ میلیون لیتر سوخت و کاهش متناسب آلاینده ها خواهد شد.

ناصریان خاطرنشان کرد: عملیات اجرایی این طرح از سال ۱۳۸۰ آغاز شده و بخش اراک تا ملایر در سال ۱۳۸۹ و ملایر تا کرمانشاه در سال ۱۳۹۷ به بهره برداری رسید. بخش پایانی مسیر به طول ۲۶۳ کیلومتر از کرمانشاه تا مرز خسروی از سال ۱۳۹۰ در حال اجرا است.

کارشناس ارشد حمل و نقل ریلی کشور افزود: پیشرفت فیزیکی کلی طرح ۶۷ درصد و در بخش کرمانشاه - خسروی ۳۷ درصد است. در این میان، محدوده کرمانشاه - اسلام آباد غرب ۵۰ درصد و اسلام آباد غرب - خسروی حدود ۷ درصد پیشرفت داشته و پیمانکار کل پروژه قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) است.

وی درباره وضعیت ادامه مسیر در خاک عراق بیان کرد: در صورت احداث ۲۷ کیلومتر راه آهن از مرز خسروی تا خانقین و نوسازی ۱۸۰ کیلومتر مسیر خانقین تا بغداد، اتصال شبکه ریلی دو کشور برقرار خواهد شد. فاصله خسروی تا بغداد ۲۰۷ کیلومتر، تا نجف ۳۸۰ کیلومتر، کربلا ۳۰۰ کیلومتر و سامرا ۳۳۰ کیلومتر است. همچنین فاصله خسروی تا مرز پرویزخان (اقلیم کردستان عراق) حدود ۲۰ کیلومتر بوده و امکان جذب بار هر دو مرز برای این خط ریلی وجود دارد.

وی افزود: با وجود توافق طرف عراقی در سال ۱۳۷۹ برای اجرای مسیر ریلی در بخش منذریه (خسروی) - خانقین - بغداد، اقدامی از سوی آن ها انجام نشده و پیگیری دیپلماتیک برای تکمیل این خط ضروری است. با این حال، به دلیل حجم بالای تبادلات تجاری و ترانزیت میان دو کشور، تکمیل این پروژه در خاک ایران حتی بدون اقدام طرف عراقی نیز توجیه اقتصادی دارد.

مشاور برنامه ریزی اقتصادی راه آهن شرکت ساخت در ادامه گفت: شاخص های مالی و اقتصادی پروژه با نرخ تنزیل ۷ درصد در شرایط غیر تورمی حاکی از آن است که دوره بازگشت از نظر سرمایه مالی ۱۷ سال پس از بهره برداری و از منظر اقتصادی ۵ سال است. همچنین نرخ بازده داخلی مالی (FIRR) پروژه ۷.۴۳ درصد و بازده داخلی اقتصادی (EIRR) آن ۲۲.۷۵ درصد است که بیانگر انتفاعی بودن پروژه به دلیل تقاضای بالا و درآمد ارزی حاصل از ترانزیت است.

وی در خصوص تأمین مالی پروژه افزود: برای تکمیل پروژه به ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. با توجه به توجیه اقتصادی و اجتماعی بالا و محدودیت منابع بودجه ای، استفاده از منابع مالی تهاتر نفتی (با استجازه از مقام معظم رهبری) در سال ۱۴۰۳ مجاز شناخته شده و اخیراً از این محل اعتباراتی به پروژه تخصیص یافته است.

مشاور برنامه ریزی اقتصادی و تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت گفت: اتصال ریلی ایران و عراق از مرزهای شلمچه و خسروی در دست اقدام است اما مرز خسروی اهمیت بیشتری دارد زیرا حوزه نفوذ آن شامل بخش های مرکزی دو کشور است، در حالی که شلمچه صرفاً مناطق جنوبی را پوشش می دهد.

وی ادامه داد: طبق طرح جامع حمل ونقل ریلی کشور که در مهرماه ۱۴۰۲ به تأیید رسیده، پروژه کرمانشاه - خسروی به عنوان مهم ترین طرح توسعه ریلی کشور شناخته شده است. همچنین این تنها پروژه ای است که در سفر استانی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۰ بر اجرای فوری آن تأکید شده است.

ناصریان اظهار کرد: مسیر ریلی کرمانشاه - خسروی کمتر از ۲۰ کیلومتر با مرز پرویزخان فاصله دارد و می تواند هر دو مرز را پوشش دهد. اهمیت خسروی در اتصال به دولت مرکزی، بغداد و شهرهای مذهبی و اهمیت پرویزخان در ارتباط با اقلیم کردستان عراق است. با این حال، در طرح فعلی انشعابی به سمت پرویزخان پیش بینی نشده و لازم است وزارت راه و شهرسازی موضوع پوشش ریلی این مرز را به سازمان برنامه پیشنهاد دهد.

وی همچنین گفت: طبق صورتجلسه رؤسای راه آهن ایران و عراق در اسفندماه ۱۴۰۱، قرار بر تشکیل کمیته فنی مشترک برای پیگیری پروژه کرمانشاه - خسروی - بغداد بوده که در دست پیگیری است.

کارشناس ارشد حمل ونقل ریلی افزود: وزارت راه و شهرسازی و استانداری کرمانشاه نیز برای احداث دهکده لجستیک در شهرک صنعتی زاگرس توافق کرده اند که پیگیری آن باید از سوی ستاد مراکز لجستیکی کشور انجام شود تا کمبودهای لجستیکی مانعی برای توسعه این کریدور نباشد.

وی با انتقاد از تقسیم بندی پروژه برای افتتاح زودهنگام بخش کرمانشاه - اسلام آباد غرب تأکید کرد: این بخش، قطب بار و مسافر محسوب نمی شود و افتتاح آن به صورت مفید نیست و تمرکز باید بر تکمیل کل مسیر تا مرز خسروی باشد.

ناصریان با تأکید بر اهمیت راهبردی این پروژه گفت: گنجاندن راه آهن کرمانشاه - خسروی در فهرست طرح های پیشران اقتصادی موضوع بند «الف» ماده ۴۸ قانون برنامه هفتم توسعه، به منظور تمرکز منابع مالی و تسریع در پیشرفت این پروژه ضروری است.

مشاور برنامه ریزی اقتصادی و تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت بیان کرد: برخی افراد موضوعاتی را از جمله اینکه چون طرف عراقی هنوز اقدامی برای ساخت مسیر از بغداد به سمت مرز خسروی نکرده، پس ما نیز فعلاً نباید اقدامی انجام دهیم، مطرح می کنند که این افراد معتقدند دو طرف باید همزمان و به صورت موازی پروژه را پیش ببرند.

وی افزود: البته شرایط ایده آل آن است که ارتباط ریلی دو کشور با احداث راه آهن در هر دو سوی مرز فراهم گردد. ولی این شرط الزامی نیست، چرا که اگر ما باید راه آهن خود را تا مرز توسعه دهیم و حتی اگر طرف مقابل اقدامی نکند، باز هم این مسیر بسیار مفید و ارزشمند خواهد بود. بارهای ترانزیتی می توانند با راه آهن تا مرز منتقل و از آنجا با کامیون حمل شوند. همچنین از سوی دیگر زائران عتبات می توانند تا مرز با راه آهن سفر کنند و از آنجا با اتوبوس های عراقی ادامه مسیر دهند؛ مشابه شرایط فعلی در مرز مهران که زائران با وسیله شخصی خود به مرز می رسند و از آن سو با وسیله نقلیه عراقی به مسیر ادامه می دهند.

ناصریان ادامه داد: نکته مهم دیگر این است که در مرز خسروی عملاً دو پایانه مرزی خواهیم داشت؛ یکی خود مرز خسروی و دیگری پایانه مرزی پرویزخان که در فاصله ۲۰ کیلومتری همان محدوده قرار دارد. هر دو پایانه می توانند با این راه آهن پوشش داده شوند، اگر راه آهن به مرز پرویزخان نیز وصل شود، ارتباط با اقلیم کردستان برقرار می شود.

مشاور برنامه ریزی اقتصادی و تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت در پایان گفت: در آن سوی مرز، راه آهن وجود ندارد و اگر بخواهیم منتظر ساخت راه آهن در عراق بمانیم، ممکن است اقدامی صورت نگیرد. به هر حال، معطل ماندن برای اقدام طرف عراقی از نظر اقتصادی ضرورتی ندارد.