چرا طرح پیشنهادی مجلس قابلیت اجرایی شدن ندارد؟

از سال ۱۳۹۶ واردات خودرو به کشور ممنوع شده است با این حال وضعیت صنعت خودرو در ایران طی این سال‌ها نه تنها بهتر نشده بلکه با شرایط حادتری هم روبه‌رو است تحریم، نوسانات ارزی و انحصار در بازار خودرو ایران از جمله عواملی هستند که در این رکود نقش بسزایی داشته‌اند. حالا نمایندگان مجلس یازدهم برای ساماندهی صنعت خودرو و ایجاد تناسب بین عرضه و تقاضا راهکارهای همچون عرضه خودرو در بورس کالا و نیز واردات مشروط خودرو را مطرح کرده‌اند. در طرح پیشنهادی آمده است که خودروسازان و قطعه‌سازان داخلی به شرط صادر کردن کالای خود مجاز هستند خودرو وارد کنند. اما آیا تولیدکنندگان داخلی چه اندازه پتانسیل صادرات محصولات خود را دارند همچنین چه کشورهایی حاضر هستند محصولات ما را در شرایط تحریم خریداری کنند؟ آیا شرایط برای چنین پیشنهادی چه اندازه محیا است؟

در طرح جدید مجلس مبنی بر واردات خودروهای خارجی، واردات خودرو به ازای صادرات قطعه خودرو به دیگر کشورها در نظر گرفته شده است. شرط و شروطی که تجار و واردکنندگان خودرو زیر بار آن نمی‌روند. اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود در شرایطی که این طرح از تولید کنندگان داخلی که بازار در انحصار آنها قرار دارد حمایت می‌کند، آنها معتقدند بستر چنین طرحی در کشور فراهم نیست و اینها بیشتر وعده است و در عمل ما با موانع زیادی روبه‌رو هستیم.

*در داخل بستر برای واردات فراهم نیست

حمیدرضا شمسایی، تولید کننده قطعات و مدیرعامل شرکت مهرساز گستر پارس در گفت‌وگو با تین‌نیوز می‌گوید: ما تا پیش از این صادرات قطعه را به دیگر کشورها را داشته‌ایم اما متاسفانه تصمیم‌گیری‌ها از سوی مسئولان ذی‌ربط باعث شده است که این انگیزه از ما گرفته شود. حتی به سمتی حرکت کرده‌ایم که دیگر تولید داخلی را هم کاهش بدهیم. ما تا پیش از این به کشور عراق قطعات صادر کردیم اما برخلاف صحبت‌های مسئولان نه تنها از تعهدات ارزی معاف نشدیم بلکه کارت بازرگانی ما نیز باطل شده است.

شمسایی اضافه می‌کند: در طی این سال‌ها متاسفانه سیاست‌گذاری‌ها در صنعت خودرو به گونه‌ای بوده است که هیچکدام از تولید کننده‌ها یا انگیزه صادرات ندارند و یا حمایت‌ها به گونه‌ای نبوده است که اطمینانی در آنها ایجاد کند تا شاید به سمت صادرات کالای خود حرکت کنند. ما اتفاق افتاده که کالایی را وارد کردیم اما ماه‌ها در گمرک معطل شدیم تا شاید اجازه ترخیص آن داده شود، بنابراین با توجه به چنین سازوکاری هیچ صادر کننده کالایی ریسک نمی‌کند تا سرمایه خود را ماه‌ها در گمرکات معطل کند.

او می‌گوید: پیش از این براساس قوانینی که خود تصمیم‌گیرندگان ایجاد کرده‌اند اقدام به واردات کالا از دیگر کشورها کردیم اما نزدیک به ۲۱۰ روز کالاهای ما در گمرکات معطل شد و ترخیص آن طول کشید بدون اینکه قانونی را دور زده باشیم یا تخلفی صورت گرفته باشد. بنابراین وقتی تولید کنندگان و تجار در چنین فضایی کار می‌کنند که تصمیمات مبتنی بر برنامه‌ریزی نباشد و بستر مناسب فراهم نیست از آن سو ریسک سرمایه‌گذاری بالا رفته و فعالان کمتر اطمینان می‌کنند که سرمایه خود را وارد بازار کنند.

*نیازمند قوانین حمایتی بیشتری هستیم

محمدرضا نجفی منش،‌ دبیر انجمن قطعه‌سازان خودرو نیز دراین باره به تین‌نیوز می‌گوید: تا زمانی که از محل صادرات خودرو و یا قطعات آن واردات خودرو صورت بگیرد عملی کاملا درست و قابل دفاع است. درواقع چنین اقدامی هم به تولید داخلی کمک می‌کند و ایجاد انگیزه‌ای برای تولید کننده ها است هم از آن سو دیگر ارزی از کشور خارج نمی‌شود. لذا این قضیه اگر منجر به تولید کالا برای صادرات می‌شود.

نجفی منش در ادامه خاطرنشان می‌کند: اما باید توجه داشت زمانی صادر کننده‌ها می توانند به جای ارز، خودرو به کشور وارد کنند که از آن سو شرایط را برای چنین اقدامی فراهم کنند یعنی هم در کمرگات قوانین حمایتی تر باشد. اینگونه نباشد که وارد کننده ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد تا کالای خود را ترخیص کند. بنابراین مساله فقط پیشنهاد طرح و مصوبه نیست باید دید چه اندازه شرایط را برای این اقدام فراهم کرده که قابلیت اجرایی شدن داشته باشد. باید مکانیزم‌های چنین طرحی نیز در نظر گرفته شود.

او می‌گوید: اینکه گفته می‌شود تولید کننده‌‌های داخلی در صنعت خودرو توانایی و پتانسل صادرات کالای خود را ندارند کاملا اشتباه است چرا که ما پیش از این هم صادرات داشتیم و حتی به کشور چین که اکثر واردات ما از آنجاست بازهم می‌شود کالا صادر کرد اما باید بستر آن فراهم شود و مشوق‌هایی در نظر گرفته شود.