حمل ونقل ریلی با زیرساخت موجود نیز ظرفیت جهش دارد

به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، حمل ونقل ریلی در ایران امروز در نقطه ای ایستاده است که می تواند به یکی از موتورهای اصلی توسعه پایدار کشور تبدیل شود، نقطه ای که در آن، اقتصاد، محیط زیست و امنیت انرژی به یکدیگر گره می خورند. در شرایطی که فشار بر شبکه جاده ای هر روز بیشتر می شود، مصرف سوخت های فسیلی افزایش پیدا می کند و آلودگی هوا به یکی از دغدغه های جدی شهروندان تبدیل شده است، ریل می تواند پاسخی منطقی، کم هزینه و آینده نگرانه به بسیاری از این چالش ها باشد، شبکه ریلی اگر به درستی مدیریت و بهره برداری شود، قادر است بار سنگین جابه جایی کالا و مسافر را با مصرف انرژی کمتر، ایمنی بالاتر و اثرات زیست محیطی به مراتب محدودتر بر دوش بکشد.

اهمیت راه آهن تنها در توسعه فیزیکی خطوط خلاصه نمی شود، بلکه در نوع نگاه به آن نهفته است؛ نگاهی که ریل را نه یک هزینه، بلکه یک سرمایه ملی می داند. تجربه بسیاری از کشورها نشان می دهد که حتی بدون گسترش فوری زیرساخت ها، می توان با برنامه ریزی علمی، افزایش بهره وری و استفاده هوشمندانه از ظرفیت های موجود، تحولی واقعی در عملکرد شبکه ریلی ایجاد کرد. آینده حمل ونقل ایران، آینده ای است که در آن ریل نقشی محوری دارد؛ آینده ای که با تصمیم های درست امروز ساخته می شود و می تواند به کاهش ناترازی انرژی، تقویت تولید، افزایش رقابت پذیری اقتصاد و بهبود کیفیت زندگی منجر شود. ریل، مسیر امید است؛ مسیری که اگر جدی گرفته شود، توسعه را روی ریل می اندازد.

محمد تمنایی، مجری طرح حمل ونقل ریلی کشور، اظهار کرد: در ارزیابی وضعیت فعلی ظرفیت های شبکه ریلی کشور برای جابه جایی مواد اولیه و محصولات فولادی، نکاتی که از سوی مسئولان مطرح می شود، قابل تأمل و بررسی دقیق است. بعضی از این موارد را نمی توان نادیده گرفت؛ به ویژه آنکه در تعدادی از محورهای اصلی ریلی کشور با گلوگاه های جدی و مزمن روبه رو هستیم که رفع آن ها یک ضرورت انکارناپذیر محسوب می شود، با این حال باید به این نکته توجه داشت که نظام بهره برداری موجود نیز با ضعف ها و ناکارآمدی هایی همراه است و می توان حتی با همین زیرساخت فعلی و از طریق اجرای چند اقدام کم هزینه، اما هدفمند بهره وری خطوط را افزایش داد و ظرفیت عملیاتی شبکه ریلی را به طور محسوسی ارتقا بخشید.

وی افزود: در برنامه هفتم توسعه، هدف بسیار مهم و راهبردی افزایش سهم حمل ونقل ریلی به ۳۰ درصد تعیین شده است و دولت به صورت قانونی مکلف شده است که به این هدف دست پیدا کند. مجموعه فعلی راه آهن کشور نیز از نیروهای متخصص، باتجربه و توانمند تشکیل شده است و مدیران آگاه و مسلط به حوزه ریل و حمل ونقل در صنعت حضور دارند؛ با وجود این ظرفیت ها، باید واقع بینانه بپذیریم که فاصله ما با نقطه مطلوب و شرایط ایده آل همچنان قابل توجه است و نیازمند اصلاحات جدی هستیم.

مجری طرح حمل ونقل ریلی کشور تصریح کرد: در بخش زیرساخت، یکی از مهم ترین و تعیین کننده ترین چالش ها، محدودیت منابع مالی و بودجه ای است. با وجود آنکه طرح جامع حمل ونقل ریلی کشور تدوین شده و اولویت ها به صورت دقیق، کارشناسی شده و شفاف مشخص شده است و بنده نیز از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴ مسئولیت اجرای این طرح را بر عهده داشته ام، اما دو مشکل اساسی همچنان پابرجا مانده است. نخست آنکه منابع مالی موجود پاسخ گوی حجم گسترده نیازهای توسعه ای شبکه ریلی کشور نیست و دوم آنکه در برخی موارد، پروژه های غیراولویت دار به دلیل ملاحظات مقطعی، فشارهای محلی یا وعده های مطرح شده در سفرهای استانی در دستور کار قرار می گیرند که این رویکرد با روح طرح جامع و اولویت های مصوب آن هم خوانی ندارد.

تمنایی ادامه داد: راهکار اساسی و بلندمدت این وضعیت، آن است که سرمایه گذاری در بخش ریلی به صورت هدفمند، هوشمندانه و به صرفه انجام شود. یکی از ضروری ترین و کلیدی ترین اقدامات در این مسیر، جذب سرمایه و مشارکت واقعی بخش خصوصی در حوزه زیرساخت های ریلی است. طی چهار دهه گذشته، زیرساخت ریلی کشور به طور کامل توسط دولت توسعه پیدا کرده است و در عمل بخش خصوصی هیچ گاه امکان ورود مؤثر و پایدار به این عرصه را پیدا نکرده است، در حالی که این مشارکت هم امکان پذیر است و هم برای آینده شبکه ریلی کشور حیاتی محسوب می شود. جذاب سازی سرمایه گذاری در زیرساخت های ریلی می تواند روند توسعه را به طور چشمگیری تسریع کند، زیرا با سطح بودجه فعلی، امکان ایجاد یک جهش قابل توجه و پایدار وجود ندارد.

وی عنوان کرد: توسعه حمل ونقل ریلی یک ضرورت ملی و راهبردی برای کشور به شمار می رود و شبکه ریلی به دلیل مصرف سوخت به مراتب کمتر و میزان آلایندگی که یک بیستم حمل ونقل جاده ای است، نقش بسیار مهمی در کاهش آلودگی هوا، صرفه جویی انرژی و افزایش پایداری نظام حمل ونقل ایفا می کند. در حال حاضر، بیش از ۹۰ درصد جابه جایی بار و مسافر در کشور از طریق جاده انجام می شود، در حالی که بر اساس اسناد بالادستی، برنامه های توسعه ای و نیاز واقعی کشور، باید این سهم به طور جدی اصلاح شود و سهم حمل ونقل ریلی به هدف ۳۰ درصدی تعیین شده برسد.

مجری طرح حمل ونقل ریلی کشور افزود: با یک برنامه ریزی منسجم، علمی وبر پایه داده های دقیق و منطبق با اسناد بالادستی، می توان مسیر فعلی را اصلاح کرد و گام های مؤثر، عملیاتی و ماندگاری برای توسعه حمل ونقل ریلی کشور برداشت. دولت نیز در این مسیر اقدام ها و تلاش های ارزشمندی را آغاز کرده است، اما شرط موفقیت نهایی و دستیابی به نتایج پایدار، فراهم سازی بستر حضور واقعی، امن و جذاب برای مشارکت مؤثر بخش خصوصی در این حوزه است؛ امری که می تواند تحولی اساسی، پایدار و بلندمدت در شبکه ریلی کشور ایجاد کند.

به گزارش ایمنا، آینده حمل ونقل کشور بیش از هر زمان دیگری به تصمیم های هوشمندانه و رویکردهای واقع بینانه گره خورده است. توسعه ریلی نه یک انتخاب لوکس، بلکه یک الزام راهبردی برای کاهش فشار بر جاده ها، مدیریت مصرف انرژی و ارتقای تاب آوری اقتصادی و زیست محیطی کشور محسوب می شود، آنچه اهمیت دارد عبور از نگاه پروژه محور و حرکت به سمت مدیریت کارآمد، بهره برداری بهینه و سرمایه گذاری هدفمند است؛ مسیری که می تواند حتی با امکانات موجود، نتایج ملموس و اثرگذار ایجاد کند. اگر سیاست گذاری ها منطبق با اسناد بالادستی، اولویت های ملی و منافع بلندمدت کشور تنظیم شود و زمینه مشارکت واقعی بخش خصوصی فراهم آید، شبکه ریلی می تواند به ستون فقرات حمل ونقل ایران تبدیل شود، نتیجه چنین رویکردی، نه تنها کاهش هزینه ها و آلایندگی، بلکه شکل گیری یک نظام حمل ونقل پایدار، متوازن و آینده ساز خواهد بود؛ نظامی که توسعه را از شعار به واقعیت تبدیل می کند و کشور را با اطمینان بیشتری به سوی فردا پیش می برد.