به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، از سال 1402 زمزمه های اجرای سیستم تراموا در ناوگان حمل ونقل شهری تهران شنیده شد؛ پروژه ای که در دوره های گذشته مدیریت شهری چندین بار مطرح شده اما هیچ گاه به مرحله اجرا نرسیده بود. این بار، شهرداری تهران با عزم جدی تصمیم داشت طرحی را که همواره در حد ایده باقی مانده بود، به واقعیت تبدیل کند. هدف نه تنها ارتقای حمل ونقل عمومی، بلکه ایجاد چهره ای تازه برای شهر و ثبت عملکردی ماندگار در کارنامه مدیریت فعلی بود.
در همین راستا، شهرداری تهران با طرف چینی وارد مذاکره شد و در کنار انعقاد قرارداد تاریخی حمل ونقل عمومی، موضوع خرید تراموا را نیز مطرح کرد؛ پس از رایزنی های انجام شده، توافق شد دو رام تراموای چرخ لاستیکی به صورت امانی از چین به تهران منتقل شود تا عملکرد آن در شرایط واقعی مورد آزمایش قرار گیرد.
این دو رام تراموا از 22 بهمن سال گذشته در مسیر آزادی تا تهرانپارس – همان محور ویژه اتوبوس های تندرو (BRT) – از ساعت 12 شب تا 3 بامداد مورد تست عملیاتی قرار گرفتند. هدف این بود که مدیران شهری به صورت میدانی ارزیابی کنند آیا این مد حمل ونقل با شرایط ترافیکی و زیرساختی تهران سازگار است یا خیر.
پس از انجام تست، مسئولان شهری از موفقیت آمیز بودن آزمایش تراموا خبر دادند و اعلام کردند که مذاکرات برای خرید ترامواهای چهار کابینه در حال انجام است. حتی برخی از مدیران از آغاز فاز نخست اجرای پروژه در مسیر آزادی - تهرانپارس سخن گفتند اما به تدریج، خبرها از این پروژه کمتر شد و پس از چند ماه سکوت، مشخص شد که مسیر اجرای تراموا متوقف شده است.
پایان یک ایده؛ جایگزینی تراموا با متروباس
به دنبال بررسی های فنی و اقتصادی، شهرداری تهران تصمیم گرفت به جای تراموا، از متروباس ها یا اتوبوس های 26 متری سه کابین برقی استفاده کند، به این ترتیب، پرونده تراموا در پایتخت عملاً بسته شد.
محسن هرمزی، معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران، درباره دلایل این تصمیم گفت: طبق بررسی هایی که انجام دادیم، موضوع تراموا یا همان ای آر تی ها هزینه تمام شده بالاتری برای ما داشت و نیازمند زیرساخت های بیشتری بود. در مقابل، متروباس ها در دسترس تر بودند و امکان بومی سازی آنها وجود داشت بنابراین ترجیح داده شد از متروباس ها استفاده کنیم. از نظر اجرایی و عملیاتی نیز این مدل، مشابه ترامواهای چرخ لاستیکی عمل می کند.
هرمزی در ادامه توضیح داد که تفاوت اصلی این دو مدل در هزینه اجرا و نگهداری است و گفت: یکی از دلایل اصلی منتفی شدن اجرای تراموا، قیمت بالا، نیاز به سیستم های سیگنالینگ و همچنین موضوع تعمیر و نگهداری بود. تهران در حال حاضر آمادگی چنین زیرساخت هایی را ندارد؛ اگر در آینده شرایطی فراهم شود که تقاطع های هوشمند و سیستم های سیگنالینگ شهری تغییر کنند، می توان دوباره اجرای تراموا را در دستور کار قرار داد.
وی همچنین افزود: از نظر ظرفیت، متروباس ها نسبت به ترامواهای 42 متری ظرفیت کمتری دارند، اما با تنظیم سرفاصله ها می توان ظرفیت جابه جایی مسافر را افزایش داد و این کمبود را جبران کرد.
قرارداد جدید؛ 75 دستگاه متروباس برقی برای مسیر آزادی – تهرانپارس
به گفته معاون حمل ونقل شهرداری تهران، قرارداد 75 دستگاه متروباس برقی برای مسیر ترمینال شرق تا پایانه آزادی منعقد شده است و این ناوگان جایگزین اتوبوس های فعلی بی آرتی در این محور خواهد شد البته ممکن است در صورت موفقیت فاز نخست، از متروباس ها در سایر خطوط نیز استفاده کنیم
هرمزی خاطرنشان کرد: هر دستگاه متروباس کمتر از یک میلیون یورو قیمت دارد و هدف ما اجرای فاز نخست پروژه به بهترین شکل ممکن است.
هرچند شهرداری تهران در شرایط فعلی تراموا را از دستور کار خارج کرده، اما به نظر میرسد این تصمیم دائمی نیست، در صورت آماده شدن زیرساخت های هوشمند، تغییر الگوی تقاطع ها و فراهم شدن شرایط اقتصادی، امکان بازگشت ایده تراموا وجود دارد اما باید دید مدیران دوره های بعدی این مسیر پرزحمت را طی خواهند کرد یا خیر.
پروژه تراموا در تهران را می توان نمونه ای از طرح های بزرگ و جاه طلبانه شهری دانست که از مرحله ایده تا اجرا فاصله زیادی داشت، این طرح در ابتدا با شور و شوق و وعده های فراوان آغاز شد، اما در عمل، موانعی چون هزینه بالا، پیچیدگی زیرساختی و محدودیت های فنی مانع تحقق آن شدند.
با این حال، توقف تراموا به معنای توقف توسعه حمل ونقل عمومی نیست، شهرداری تهران با انتخاب گزینه متروباس های برقی تلاش دارد راه حلی میان مدت و واقع بینانه برای بهبود وضعیت حمل ونقل و کاهش آلودگی هوا ارائه دهد و اگر این پروژه با موفقیت اجرا شود، می تواند الگویی برای سایر مسیرهای پرترافیک پایتخت باشد و در آینده، زمینه را برای بازگشت پروژه های مدرن تر نظیر تراموا فراهم کند.
در نهایت، به نظر می رسد تهران همچنان در جست وجوی مدلی پایدار، کارآمد و متناسب با ساختار شهری خود است؛ مدلی که بتواند هم نیاز حمل ونقل شهروندان را پاسخ دهد و هم چهره پایتخت را به شهری مدرن و انسان محور نزدیک تر کند.
