◄ ضدحمله واگُنی تزارها به تحریم های اروپا و آمریکا!

صنعت واگن سازی در روسیه به تناسب شبکه گسترده خط آهن این کشور و اهمیت بسیار بالای حمل و نقل ریلی در سرزمین تزارها، ابعادی غول آسا دارد. شرکت های واگن سازی بخش لاینفک صنعت ریلی هستند و اگر فعالان حمل و نقل ریلی و واگن سازان کشور ما می خواهند در این کسب وکار حرفی برای گفتن داشته باشند، بد نیست از تحولات این صنعت در سایر کشورها خصوصا کشورهای همسایه ایران مطلع شوند. روس ها در دوره تحریم در صنعت واگن سازی خود تحولاتی رقم زده اند که در این گزارش منعکس شده و شما را به خواندن آن دعوت می کنیم.

صنعت واگن سازی روسیه، به عنوان یکی از قدیمی ترین و بزرگ ترین صنایع این کشور، همواره نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و حمل ‎و نقل ریلی ایفا کرده است. با شبکه ای به طول بیش از ۸۵ هزار کیلومتر، روسیه دارای یکی از گسترده ترین سیستم های ریلی جهان است که بخش عمده ای از بار حمل و نقل این کشور را بر دوش می کشد. اما در سال های اخیر، این صنعت با چالش های متعددی از جمله تحریم های بین المللی، وابستگی به واردات قطعات و رقابت فزاینده در بازارهای جهانی مواجه شده است. با این حال، سال ۲۰۲۵ می تواند نقطه عطفی برای صنعت واگن سازی روسیه باشد؛ سالی که در آن نوآوری های فناورانه، همکاری های بین المللی جدید و تلاش ها برای خودکفایی به ثمر می نشینند.

تحریم ها و تأثیر آن بر صنعت واگن سازی روسیه

تحریم های بین المللی علیه روسیه، به ویژه پس از سال ۲۰۲۲، تأثیر عمیقی بر صنعت واگن سازی این کشور گذاشته است. بسیاری از قطعات پیشرفته الکترونیکی و مکانیکی که قبلاً از اروپا و آمریکا وارد می شد، اکنون در دسترس نیستند. این محدودیت ها باعث شده تا شرکت های روسی مانند Uralvagonzavod و Transmashholding  به دنبال راه حل های داخلی یا جایگزین های وارداتی از کشورهایی مانند چین و هند باشند. با این حال، این تغییرات هزینه بر بوده و سرعت تولید را کاهش داده است.

در سال ۲۰۲۴، صنعت واگن سازی روسیه علیرغم تحریم های مداوم و چالش های اقتصادی، رشد تولید را تجربه کرد. طی ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۴، در کارخانه های روسیه ۶۸٫۴ هزار واگن تولید شد که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۱۸٫۹ درصد افزایش داشته است. انتظار می رود که تا پایان سال ۲۰۲۴، میزان تولید به ۷۴٫۲ تا ۷۴٫۸ هزار واحد برسد که ۱۷ درصد بیشتر از سطح سال ۲۰۲۳ خواهد بود. سهم واگن های نوآورانه در کل تولید تقریباً به ۲۸ درصد رسیده است.

با این حال، تحریم ها همچنان چالش های بزرگی برای این صنعت ایجاد می کنند. محدودیت ها در دسترسی به قطعات و فناوری های خارجی، کیفیت و هزینه تولید واگن ها را تحت تأثیر قرار داده اند. علاوه بر این، کمبود برخی قطعات و تجهیزات ممکن است در آینده سرعت رشد تولید را کاهش دهد.

 نوآوری های فناورانه: واگن های هوشمند و خودران

یکی از جذاب ترین تحولات در صنعت واگن سازی روسیه در سال ۲۰۲۵، توسعه واگن های هوشمند و خودران است. شرکت های روسی در حال آزمایش سیستم های ناوبری پیشرفته و حسگرهای هوشمند هستند که می توانند عملکرد واگن ها را به طور خودکار کنترل کنند. این فناوری ها نه تنها ایمنی را افزایش می دهند، بلکه هزینه های عملیاتی را نیز کاهش می دهند.

به عنوان مثال، پروژه های آزمایشی در خطوط ریلی شهری مسکو و سن پترزبورگ نشان داده اند که واگن های خودران می توانند با دقت و کارایی بیشتری نسبت به واگن های سنتی عمل کنند. پیش بینی می شود که تا سال ۲۰۲۵، بخشی از ناوگان مسافری و باری روسیه به این فناوری ها مجهز شوند.

 واگن های سازگار با محیط زیست: گامی به سوی آینده سبز

با افزایش نگرانی ها درباره تغییرات اقلیمی، صنعت واگن سازی روسیه نیز به سمت تولید واگن های سازگار با محیط زیست حرکت کرده است. در سال ۲۰۲۵، انتظار می رود که واگن های برقی و هیبریدی سهم بیشتری از ناوگان ریلی روسیه را به خود اختصاص دهند. این واگن ها نه تنها آلایندگی کمتری دارند، بلکه با کاهش مصرف سوخت های فسیلی، هزینه های عملیاتی را نیز کاهش می دهند.

علاوه بر این، برخی شرکت های روسی در حال آزمایش استفاده از پنل های خورشیدی روی سقف واگن ها هستند تا انرژی مورد نیاز برای سیستم های داخلی را تأمین کنند. این نوآوری ها نشان دهنده تعهد روسیه به کاهش ردپای کربن و حرکت به سمت حمل و نقل پایدار است.

همکاری های بین المللی: شرکای جدید، فرصت های جدید

تحریم های غرب باعث شده تا روسیه به دنبال شرکای جدید در بازارهای غیرغربی باشد. در سال ۲۰۲۵، همکاری های روسیه با کشورهایی مانند چین، هند، ایران و ترکیه گسترش یافته است. این همکاری ها شامل انتقال فناوری، سرمایه گذاری مشترک و صادرات واگن های روسی به این کشورهاست.

به عنوان مثال، روسیه و چین در حال کار روی پروژه های مشترکی برای تولید واگن های باری با ظرفیت بالا هستند که می توانند در خطوط ریلی بین المللی مانند ابتکار کمربند و جاده چین استفاده شوند. این همکاری ها نه تنها به روسیه کمک می کند تا بر تحریم ها غلبه کند، بلکه موقعیت این کشور را در بازارهای جهانی تقویت می کند.

 چالش های پیش رو: از کمبود نیروی متخصص تا رقابت جهانی

با وجود پیشرفت های چشمگیر، صنعت واگن سازی روسیه در سال ۲۰۲۵ با چالش های متعددی مواجه است. یکی از این چالش ها، کمبود نیروی متخصص به دلیل مهاجرت نخبگان است. بسیاری از مهندسان و متخصصان روسیه به دلیل شرایط اقتصادی و سیاسی، این کشور را ترک کرده اند، که این مسئله سرعت پیشرفت پروژه های تحقیقاتی و توسعه ای را کاهش داده است.

علاوه بر این، رقابت با تولیدکنندگان جهانی مانند چین و آلمان نیز چالشی بزرگ است. شرکت های چینی با ارائه محصولات با کیفیت و قیمت پایین تر، سهم بازار روسیه در صادرات واگن را تحت تأثیر قرار داده اند. برای مقابله با این رقابت، روسیه نیازمند افزایش کیفیت محصولات و کاهش هزینه های تولید است.

در سال ۲۰۲۵ انتظار می رود که نرخ رشد تعداد واگن های موجود و همچنین ارزش آنها کاهش یابد. در حال حاضر، تعداد کل واگن های در حال بهره برداری به رکورد ۱ میلیون و ۳۶۵ هزار دستگاه رسیده است که حدود ۱۸ درصد از این تعداد را واگن های نوآورانه با ظرفیت بار ۲۵ تن تشکیل می دهند. با این حال، در شرایط تحریم ها و بی ثباتی اقتصادی، سرعت رشد ممکن است کندتر شود.

اهداف بلند پروازانه روس ها در صنعت واگن سازی

صنعت واگن سازی روسیه در سال ۲۰۲۵ در آستانه تحولات بزرگی قرار دارد. از یک سو، چالش هایی مانند تحریم ها، کمبود نیروی متخصص و رقابت جهانی وجود دارند که باید بر آنها غلبه کرد. از سوی دیگر، فرصت های بی شماری مانند توسعه فناوری های پیشرفته، تولید واگن های سازگار با محیط زیست و گسترش همکاری های بین المللی وجود دارند که می توانند آینده این صنعت را درخشان تر کنند.

در افق ۲۰۲۵، صنعت واگن سازی روسیه در تلاش خواهد بود تا تولید خود را متنوع کند، مدل های جدیدی توسعه دهد و سهم واگن های نوآورانه را افزایش دهد. با این حال، موفقیت این تلاش ها تا حد زیادی به توانایی این صنعت در سازگاری با شرایط تحریم ها و تأمین پایدار قطعات و فناوری های مورد نیاز بستگی دارد.

با توجه به تلاش های دولت روسیه برای خودکفایی و حمایت از نوآوری، به نظر می رسد که این صنعت در سال های آینده نه تنها به یکی از بازیگران اصلی در بازار جهانی تبدیل شود، بلکه الگویی برای دیگر کشورها در زمینه توسعه پایدار و فناوری های پیشرفته باشد. سال ۲۰۲۵ می تواند سالی باشد که صنعت واگن سازی روسیه با عبور از چالش ها، به اوج جدیدی از پیشرفت و موفقیت دست یابد.

ترجمه و نگارش: مینا اوتادی، بهادر هاشمی