خلیج گرگان در آستانه بحران خاموش؛ لایروبی کافی نیست

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم،  خلیج گرگان، بزرگ ترین خلیج دریای خزر، امروز بیش از هر زمان دیگری در آستانه یک بحران خاموش ایستاده است؛ بحرانی که ریشه آن به پسروی مداوم آب دریای خزر، قطع جریان طبیعی آب، افزایش شوری و تهدید جدی حیات تالابی بازمی گردد. اگرچه طی سال های اخیر با اجرای اقداماتی اضطراری مانند لایروبی کانال آشوراده، نفس تازه ای به این پهنه آبی داده شد و از خشک شدن کامل آن جلوگیری به عمل آمد، اما کارشناسان هشدار می دهند که این اقدامات صرفاً مُسکن هایی کوتاه مدت بوده اند و خلیج گرگان همچنان در وضعیت شکننده قرار دارد.

در سال های گذشته، لایروبی کانال آشوراده به عنوان یک اقدام مداخله ای و بر پایه مدل سازی های علمی انجام شد؛ اقدامی که به گفته مسئولان، اگر اجرا نمی شد، امروز خلیج گرگان و میانکاله عملاً از دست رفته بودند. این عملیات باعث ورود دوباره آب دریا به خلیج، کاهش شوری، توقف مرگ ومیر پرندگان و بازگشت بخشی از تنوع زیستی شد. هم زمان، برای جلوگیری از انسداد دوباره مسیر ارتباطی خلیج با دریا، یک کشتی لایروب به صورت مستمر در دهانه آبراهه آشوراده مستقر شده تا رسوب گذاری ناشی از پسروی دریا را کنترل کند.

با این حال، تمامی این اقدامات در بهترین حالت تنها چند سال برای خلیج زمان خریده اند. مطالعات رسمی نشان می دهد که راه حل اصلی و اجتناب ناپذیر، ایجاد ایستگاه های پمپاژ آب از دریای خزر به خلیج گرگان است؛ طرحی که می تواند حداقل برای 20 سال آینده بقای این زیست بوم حساس را تضمین کند. امکان سنجی این طرح انجام و نتایج آن تأیید شده، اما اکنون اجرای آن در انتظار تکمیل مطالعات اجرایی و ورود وزارت نیرو به فاز عملیاتی است.

در رابطه با نقش سازمان بنادر و دریانوردی در احیای خلیج گرگان، سعید رسولی رئیس سازمان بنادر و دریانوردی به تسنیم می گوید: در مورد خلیج گرگان، تصمیم بر انجام مطالعات مهندسی گرفته شد. این مطالعات توسط سازمان بنادر انجام شده، عمق مشخصی برای لایروبی تعیین شده و سازمان نیز وظیفه خود را در اجرای لایروبی انجام داده است. هم زمان با لایروبی، تکلیف دیگری نیز وجود داشت و آن، پمپاژ آب از دریای خزر به خلیج و افزایش سطح آب بود که این بخش هنوز به طور کامل محقق نشده است.

وی افزود: در حال حاضر، هم شرایط پیشروی آب وجود دارد و هم احتمال رسوب گذاری در برخی بخش ها مطرح است. به همین دلیل، از همکاران حوزه مهندسی خواسته ام مطالعات را به روزرسانی کنند تا مشخص شود چه میزان از وضعیت فعلی ناشی از کاهش عمق، چه مقدار ناشی از کاهش تراز آب خزر و چه بخشی مربوط به لایه های رسوبی جدیدی است که احتمالاً شکل گرفته اند. ما اقدامات خود را در این زمینه در حال انجام داریم و دولت نیز مصمم است تا جایی که مقدور باشد، این اکوسیستم را حفظ کند.

رئیس سازمان بنادر و دریانوردی با تاکید بر اینکه استفاده از «مقابله با پسروی آب خزر» درست نیست و نمی توان  با طبیعت مقابله کرد، گفت: در نشست کشورهای حاشیه خزر که بهمن ماه سال گذشته به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در تهران برگزار شد، در پنل تخصصی حمل ونقل این موضوع مطرح شد که هر پنج کشور حاشیه خزر در حال انجام مطالعات و اقدامات مختلف هستند. پیشنهاد ما این بود که با هم افزایی و همکاری، این اقدامات به اشتراک گذاشته شود تا مدیریت این پدیده با هماهنگی بیشتری انجام گیرد.