◄ ساخت مترو قزوین - هشتگرد در پیچ و خم تامین هزینه‌های مالی

ساخت مترو در ایران علیرغم سابقه طولانی خود، اما در برخی زمان‌ها گاه با توقف در ساخت و گاه با نبود اعتبار مواجه شده است که شایع‌ترین آن، مشکل در تامین منابع مالی و نبود نقدینگی در این بخش عنوان شده است. ساخت مترو (قطار حومه ای) قزوین-هشتگرد که سال‌ها از طرح آن می‌گذرد آینده نامشخصی دارد و اجرای آن در گرو مشخص شدن وضعیت سودآور بودن پروژه و تامین هزینه‌های مالی آن توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است.

به گزارش تین نیوز، مسائل و مشکلات مربوط حمل و نقل‌های درون شهری و بین شهرهای نزدیک در شهرهایی که روز به روز دامنه توسعه جغرافیایی و پیرامونی آن فزونی می‌یابد و به دنبال خود نیز ترافیک و آلودگی‌های زیست محیطی و صوتی و دیگر مشکلات را به همراه دارد همواره از دغدغه مدیران شهری و مسئولان مرتبط با این حوزه است.

در این بین حمل و نقل ریلی به دلیل امنیت بالا، کاهش هزینه و زمان سفر، صرفه جویی در مصرف سوخت و کمک به محیط زیست مورد توجه قرار دارد.

در کشورمان طی سال‌های گذشته آهنگ توسعه حمل و نقل ریلی بلندتر شده و در حال حاضر خیلی از شهرهای بزرگ کشور دارای خط مترو بوده و همچنین بین شهرهای بزرگ پیرامون پایتخت نیز این وسیله نقلیه به جابه جایی و سفر شهروندان کمک زیادی می‌کند.

در همین راستا، یکی از طرح‌های ریلی که در سطح ملی و کلان مطرح است امتداد خطوط ریلی پرسرعت در قالب قطار حومه‌ای از هشتگرد به قزوین است که به مترو هشتگرد-قزوین معروف شده و پس از هفت سال از طرح آن هنوز در پیچ و خم‌های اداری و تصمیم گیری مسئولان، مشخص شدن وضعیت سوددهی و یافتن بخش خصوصی و سرمایه گذار مناسب گیر کرده و سرانجام آن مشخص نیست.

البته به نقل از ایرنا، گفته می‌شود دیدگاه حاکم در وزارت راه و شهرسازی معتقد است به جای اجرای این طرح باید تقویت خطوط فعلی (خط آهن قزوین-کرج-تهران) از جمله چند خطه کردن و قرارگیری قطارهای سریع السیر در این مسیر را در دستور کار قرار داد با این حال هنوز اجرای مترو هشتگرد- قزوین و یا عدم اجرای آن از سوی دستگاه و مرجعی به طور شفاف و مشخص اعلام نشده است.

این موضوع با حضور جمعی از مسئولان ذیربط در میزگرد خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قزوین مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

سیاست کلان کشور در حوزه حمل و نقل، توسعه خطوط ریلی است

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری قزوین در میزگرد ایرنا سیاست کلان کشور در حوزه حمل و نقل را توسعه خطوط ریلی دانست و اظهار داشت: بسیاری از کشورهای توسعه یافته مانند چین و ژاپن برای ارتباط بین شهرهای خود از طریق خطوط ریلی پرسرعت اقدام کرده و موفقیت‌های بزرگی را در حوزه حمل و نقل نیز کسب کرده‌اند.

وهاب میزانی تصریح کرد: قزوین یکی از معدود شهرهای کشور است که سابقه داشتن خط آهن سراسری آن به زمان‌های دور می‌رسد اما اگر امروز از شهروندان آن پرسیده شود که به عنوان مثال برای سفر به تهران ترجیح می‌دهند از قطار استفاده کنند یا از خودرو، پاسخ آنان تا حدود بسیار زیادی گزینه دوم خواهد بود.

وی اضافه کرد: دلیل این مساله به ۲ موضوع بازمی گردد که مورد نخست آن واقع شدن ایستگاه تهران در یک موقعیت نامناسب بوده که دسترسی افراد را برای انجام برخی کارها به خصوص اداری و درمانی سخت کرده است.

میزانی خاطرنشان کرد: دلیل دوم، ضرورت احداث یک ایستگاه مدرن در قزوین است چرا که ایستگاه فعلی بیشتر جنبه بارگیری و حمل کالا را داشته و در وهله دوم پذیرای مسافران است و این مساله بر نحوه خدمات دهی به متقاضیان سفر با ریل تاثیر گذاشته است.

به گفته وی، همین مساله باعث شده تا تأخیر قطار در رسیدن به برخی شهرها از جمله تبریز که از مسیر جاده چهار ساعت به طول می‌انجامد، گاهی اوقات به ۱۰ تا ۱۲ ساعت از طریق ریل برسد و این موضوع تاثیر منفی در استفاده مردم از خطوط ریلی می‌گذارد.

این مسئول شهری به ایده اتصال قطار شهری هشتگرد به قزوین اشاره کرد و افزود: این مساله در اواخر دولت دهم مطرح و مطالعاتی نیز در آن زمان صورت گرفت و حتی بودجه اجرایی نیز برای آن در نظر گرفته شد.

میزانی یادآور شد: با تغییر دولت و تحول در سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی تقویت خطوط موجود مورد توجه قرار گرفت که دو خطه کردن خط آهن قزوین-کرج-تهران و قزوین-زنجان از جمله آنها بود.

مزایای استفاده از ریل در حوزه بار و مسافر بسیار بالاتر از جاده است

رئیس اداره هماهنگی حمل و نقل اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین نیز در این میزگرد گفت: در حوزه حمل و نقل با توجه به مزایای موجود که بهینه هم هستند سیاست وزارت راه و شهرسازی براساس اسناد بالادستی توسعه و تقویت خطوط ریلی موجود بوده است.

سعید کبیری با اشاره به بازآفرینی و اصلاح ۳۰ ایستگاه راه آهن کشور از سوی راه آهن جمهوری اسلامی که قزوین نیز یکی از آنها بوده است، تاکید کرد: متاسفانه امروزه بسیاری از ایستگاه‌های قطار به خاطر واقع شدن در ته خط، هیچ رفت و آمدی در آنها صورت نمی‌گیرد اما با انجام چنین اقداماتی می‌توان شاهد پویایی و استفاده بیشتر مردم از قطار باشیم.

وی با بیان اینکه هیچ تردیدی در ضرورت توسعه و تقویت خطوط ریلی در کشور نیست، افزود: بیان این واقعیت که به ازای هر تن کیلومتر جا به جایی کالا و مسافر ۵۹ صدم لیتر گازوئیل مصرف می‌شود که این میزان در خطوط ریلی ۱۱ صدم لیتر، یعنی ۶ برابر سوخت کمتر و همچنین تولید آلودگی به ازای هر تن کیلومتر کامیون‌ها در سطح جاده‌ها ۳.۷ گرم CO۲ در هواست که این میزان در قطار تنها ۳۷ صدم، یعنی ۱۰ برابر کمتر، اهمیت و ضرورت توسعه خطوط ریلی را در کشور دوچندان می‌کند.

این مسئول حوزه حمل و نقل با بیان اینکه کشورمان به شدت نیازمند توسعه خطوط ریلی است، گفت: ایران ۴۰ برابر مساحت کشوری مانند هلند را دارد اما طول خطوط ریلی این کشور کوچک اروپایی ۱.۵ برابر خطوط کشور ماست.

کبیری تصریح کرد: این اعتقاد در راه آهن وجود دارد که اگر یک خط ریلی به ۲ خط افزایش پیدا کند ظرفیت جا به جایی به جای ۲ برابر ۳.۸ برابر و در صورت اجرای بلوک بندی این میزان به ۵.۸ برابر افزایش می‌یابد.

این مسئول حمل و نقل پروژه طرح احداث قطار حومه‌ای هشتگرد - قزوین را به لحاظ محتوایی از راه آهن به لحاظ سرعت و سایر موارد مجزا دانست و افزود: با توجه به اینکه اولویت نخست در توسعه شبکه ریلی کشور خطوط ریلی موجود قرار داده شده به همین منظور پروژه ۲ خطه شدن خط آهن قزوین - تهران و قزوین - زنجان به مورد اجرا گذاشته شده که در صورت تامین اعتبارات لازم خط آهن قزوین - تهران با ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی امسال به بهره برداری برسد.

حمل و نقل ریلی از کارآمدترین حوزه‌های حمل و نقل در جهان

مدیرکل فنی استانداری قزوین در این نشست اعلام کرد: حمل و نقل ریلی جزو کارآمدترین حوزه‌های حمل و نقل در جهان محسوب می‌شود و هیچ شکی نیز در آن نبوده و حتی ارتباط آن با حوزه مدیریت شهری، یعنی شهرداری‌ها در بخش تراموا جهت جلوگیری از آلودگی‌ها، حفظ محیط زیست و کاهش مصرف سوخت نیز محسوس است.

پیمان پیرمرادی اضافه کرد: با توجه به ظرفیت‌های موجود، به خصوص حجم بالای ترافیک تهران تا هشتگرد که گاهی اوقات حتی به قفل شدن مسیر نیز می‌انجامد، حساسیت حمل و نقل و جا به جایی مسافر به پایتخت را از شهرهای پیرامونی آن، به خصوص قزوین که استان معین تهران هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه شناخته می‌شود را بالا برده است.

وی ادامه داد: برای توسعه خطوط ریلی علاوه بر تقویت و توسعه خط آهن کنونی و انجام برخی پروژه‌ها مانند TOD (توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی) و بازآفرینی در ایستگاه‌های راه آهن، موضوع ادامه خط ریلی هشتگرد - قزوین نیز در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است.

این مسئول، ارتباط موجود ایستگاه قزوین با شهر را نادرست دانست و گفت: اگر بتوانیم شهروندان را با مدل‌های مختلف و با سرعت بیشتر به خط ریل برسانیم در آن صورت می‌توانیم در انتقال مسافر از جاده به ریل موفق تر عمل کنیم.

پیرمرادی اضافه کرد: مشاور طرح قطار شهری هشتگرد - قزوین سه موضوع امکان سنجی، ترافیک و موارد جا به جایی مسافر را مورد بررسی قرار داده و اگر در هر مرحله احساس شود که وزنه کار به سمت داشته‌های موجود، یعنی لزوم تقویت و توسعه راه آهن باشد به همان سمت حرکت می‌کنیم اما به طور قطع تا مطالعات مشاور کامل نشود نمی‌توان بر مقبولیت موضوع تاکید کرد.

وی یادآور شد: اگر بخش خصوص بتواند با مطالعات انجام شده از سوی مشاور به نتیجه سودآوری این پروژه برسد به طور قطع به سمت احداث این طرح حرکت خواهیم کرد و دولت نیز از این مساله حمایت به عمل خواهد آورد.

مدیرکل فنی استانداری قزوین با اشاره به مراحل سه گانه طرح قطار شهری هشتگرد - قزوین از سوی مشاور، اظهار داشت: مطالعات اولیه و برنامه ریزی حمل و نقل، مطالعات هندسی و ریلی و تدوین مدل ترافیکی کریدور از جمله موارد یاد شده بوده که در هر مرحله، مطالعات مورد بررسی قرار می‌گیرند.

وی اولویت انجام کار را برای پروژه‌های نیمه تمام دانست و خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تقویت خطوط ریلی سیاست اصلی راه آهن است اما ورود بخش خصوصی به موضوع ریل در صورت توجیه اقتصادی آن نیز مورد توجه دولت و حتی مورد حمایت برنامه‌های سیاست کلان کشور نیز قرار می‌گیرد.

پیرمرادی افزود: انجام برخی طرح‌ها مانند TOD و بازآفرینی نیز می‌تواند ایستگاه‌های راه آهن را به مراکزی کارآمدتر تبدیل کرده و مردم را نیز تشویق به استفاده از قطار برای مسافرت‌های بین شهری کند.