چگونه مترو جای تراموا را در بافت تاریخی شیراز گرفت؟

پس از آنکه خبر های نگران کننده ای از رشد غیرعادی گل سنگ ها بر پیکره تخت جمشید منتشر شد، حالا افکار عمومی در شیراز با نگرانی دیگری این بار درباره عبور مترو از کنار حافظیه مواجه شده اند.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایلنا، ماجرا از این قرار است که شهرداری بعد از لغو پروژه احداث تراموا در شیراز و اتصال بافت تاریخی این شهر با این وسیله نقلیه، به صرافت افتاده تا خط مترو را به این نقطه از شهر بکشاند.

این مسئله با توجه به اینکه حفاری ها در زیر زمین بافت تاریخی است و احتمال وارد آمدن آسیب های جدی به بنا ها و یادگار های ارزشمند تاریخی شهر می شود، بُعدی ملی پیدا کرده است. هرچند به تازگی خبر آمده که این پروژه فعلا متوقف شده، اما خبر ها حکایت از آن دارد که در پروژه دیگری دستگاه مکانیزه حفر تونل تا نزدیکی حافظیه نیز رسیده است.

در همین زمینه یک فعال آگاه به مسائل میراث فرهنگی با اشاره به اینکه هرگونه حفاری در بافت تاریخی ضربه ای به پیکره تاریخی شیراز است، می گوید: حتی متولیان حفاظت از مواریث فرهنگی اقدام عملی جهت جلوگیری  از آسیبی های احتمالی که احداث خط مترو به بافت تاریخی وارد می کند، اقدام موثری انجام نداده اند.

سیامک بصیری با تاکید بر اینکه هرگونه ساخت وساز در محدوده بافت تاریخی باید مجوز های چندگانه داشته باشد و تاییدیه تمامی سازمان ها و ارگان های مربوطه را دریافت کند، می افزاید: واقعیت تلخ آن است که ظاهراً میراث فرهنگی اولویت اصلی نیست.

درحالی که به گفته او در شهری تاریخی مثل شیراز، به جای آنکه تمامی پروژه های اقتصادی پیوست میراث فرهنگی داشته باشند، پروژه های عمرانی و اقتصادی در حال واردکردن آسیب به این میراث هزارساله هستند.

تراموا به نتیجه نرسید، تصمیم گرفتند مترو را در بافت تاریخی احداث کنند

این فعال میراث فرهنگی با بیان اینکه موضوع دسترسی و تردد در بافت تاریخی شیراز با طرح ایجاد تراموا مطرح شد و به تصویب رسید، خاطرنشان می کند: مقرر بود که مسیر این بافت از آرامگاه سعدی و بلوار هفت تن به خیابان نفت، مقابل باغ جهان نما و چهارراه حافظیه برسد و بعد وارد میدان اطلسی و میدان ارگ شود و در نهایت به حرم مطهر حضرت شاه چراغ (ع) برسد.

با این حال به گفته این کارشناس میراث فرهنگی، عدم اجرای این طرح سبب شد تا نخستین زمزمه های احداث مترو در بافت تاریخی شیراز آغاز شود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر مسئولان به دنبال راه اندازی مترو در بافت تاریخی شیراز هستند، می افزاید: ازاین رو بعضی از مسئولان عنوان کرده اند که مترو از زیر خیابان ها رد می شود و از نظر آن ها این مسئله نگرانی ندارد؛ در حالی که هرگونه حفاری در بافت تاریخی ضربه ای بر پیکره بافت تاریخی شیراز است.

این فعال میراث فرهنگی در ادامه با اشاره به اینکه در موضوع مترو، میزان عمق زمین مهم نیست، می گوید: وقتی مترو در حال تردد است، اگر در مغازه های اطراف حضور داشته باشید متوجه می شوید که چنین اقدامی چه آسیبی به بافت تاریخی شیراز وارد می کند.

وی در ادامه می افزاید: با وجود آنکه خط مترو وکیل، ٢۵ متر زیر زمین قرار دارد و خط این مترو ١۵ متر زیر زیرگذر زند احداث شده؛ اما عبور مترو بر این سازه ها لرزش هایی وارد می کند.

بصیری  با اشاره به اینکه نباید فراموش کرد که هرگونه ایجاد ضربه و حفاری در بافت تاریخی شیراز، ضربه ای به بخشی از تاریخ این شهر است می افزاید: در لایه های زیرین نقاط مختلف بافت تاریخی شیراز، علاوه بر سازه های معماری اشیایی وجود دارد که به چندین قرن پیش  باز می گردد و این اشیای ارزشمند محصول شرایط اجتماعی مردم در آن دوره ها مثل برخی لوازم منازل و محیط مانند پی سوز، کاسه و... است.

این فعال میراث فرهنگی در ادامه با بیان اینکه حدود یک سال است اخبار مبنی بر احداث مترو در بافت تاریخی آغاز شده، می گوید: مجری طرح  جهت حفاری در مجاورت  مسجد ایلخانی ترانشه زدند.

وی ادامه می دهد: نباید فراموش کرد که بافت تاریخی شیراز متعلق به ١٢٠٠ سال گذشته است و هنوز بسیاری از آثار و اشیای تاریخی این شهر زیر لایه های زیرین بافت  قرار دارند.

وجود مترو در بافت تاریخی شیراز چه ضرورتی دارد؟

این فعال میراث فرهنگی در ادامه با بیان اینکه زمانی که تکنیک هایی وجود دارد که مسافران به راحتی در سطح شهر جابه جا شوند با هزینه کمتر و فرصت دیدن آثار تاریخی و مذهبی هم حین تردد به مسافران می دهند چرا باید مسیر و از زیر زمین بااین همه معضل تعریف کنیم، می افزاید: بی شک مترو در کشور های دیگر به عنوان یک پدیده گردشگری محسوب می شود؛ اما در شیراز و در  بافت تاریخی شاهد  مسیر های گردشگری  عبور مترو و انتقال مردم، مسافران و گردشگران از زیر زمین هستیم.

شکی نیست که عبور مترو از زیر بافت تاریخی باعث آسیب به آن می شود

بصیری در ادامه با بیان اینکه بی شک عبور مترو از زیر بافت تاریخی و آثار ارزشمند لرزش هایی ایجاد می کند، می گوید: قطعا مسئولان شهری می توانستند از اقدامات بهتری استفاده کنند و مسئولان نباید فرصت دیدن آثار تاریخی را از مردم بگیرند.

وی با اشاره به اینکه زیبا ترین نقطه مترو شهر شیراز در محدوده چمران در بخشی است که متر به سطح زمین می رسد، می افزاید: در موضوعاتی مانند احداث مترو در حریم آثار تاریخی و باستانی نباید فرصت دیدن آثار را از مردم بگیریم.

پروژه های عمرانی شیراز باید با محوریت میراث فرهنگی انجام شود، نه برعکس

بصیری با اشاره به اینکه مسئولان باید متوجه باشند که شیراز با دیگر شهر ها تفاوت اصلی دارد و مدیران باید اقدامات و پروژه های شان با محوریت میراث فرهنگی باشد، می گوید: قطعا میراث فرهنگی بهترین و بزرگ ترین فرصت  جهت شکوفایی اقتصاد شهر  شیراز است.

این فعال میراث فرهنگی در ادامه با اشاره به احداث مترو در میدان کلبه و نزدیکی آرامگاه سعدی، ادامه می دهد: اگرچه تسهیل تردد در شهر امری منطقی است اما می توان با تصمیمات درست در محدوده بافت تاریخی و آثار ارزشمند تردد را بهتر کرد.

به اعتقاد وی با توجه به اینکه چنانچه حفاری مترو  زیر بافت تاریخی شیراز قطعی باشد در این شرایط مسئولان شهری باید پاسخگوی حذف پیشینه تاریخی شهر شیراز که در لایه های زیرین بافت شهری قرار داشته و با این حفاری ها شاهد تخریب آنها خواهیم بود باشند.