این پدیده زیرساخت های شهری و عمرانی کشور را تهدید می کند/این هشدار کاملا جدی است

براساس آمارها ۳۸۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ روستا در پهنه خطرخیز قرار داشته و ۴ میلیون و ۲۴۰ هزار واحد مسکونی در محدوده فرونشست ساخته شده اند

به گزارش تین نیوز به نقل از اطلاعات، تهدیدهای ناشی از فرونشست زمین در اقصی نقاط کشور وچالش جدی این پدیده برای زیرساخت های شهری، روستایی وعمرانی دیگر موضوعی فانتزی وبرای آینده نیست؛ بلکه پدیده ای است لمس شده ودر بیخ گوش کشور که باید برای آن فکری کرد.

با افزایش تغییرات اقلیمی وبه تبع آن رشد شدید مصرف آب درکشور که باعث خالی شدن منابع آن زیرزمینی، سفره ها وچاه ها شده است،پدیده فرو نشست هم شدت یافته واثرات آن در اقصی نقاط کشور وبخصوص کلانشهرها دیده می شود.

نمونه این موضوع در فرونشست اخیر زمین درخیابان ولیعصر تهران، رانش زمین در بزرگراه همت تهران واعلام هشدارهای مکرر درباره فرونشست حرم رضوی در مشهد قابل ذکر است؛ بماند که در بسیاری کلانشهرهانمونه ها وتصاویر دهشتناکی دراین خصوص منتشر شده که جای تامل بسیار دارد.

درکناراین،بسیاری از بناها، مکان ها وزیرساخت های عمرانی در شهرها در برابر آتش سوزی هم ایمن نیستند که حادثه اخیر آتش گرفتن بازار آهن شادآباد تهران که در نزدیکی فرودگاه مهرآباد هم هست، نمونه ای هشداردهنده دراین باره به شمار می رود.

درنتیجه، کارشناسان از دولت ودستگاه های مرتبط آن مانند وزارت راه وشهرسازی ، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی ، وزارت صنعت وشهرداری ها می خواهند درهمکاری با یکدیگر طرحی منسجم برای موضوع ایمن سازی زیرساخت های شهری وعمرانی در برابر ۲ خطر مهم فرونشست وآتش سوزی که اخیرا زیاد هم شده، تدوین وبه سرعت اجرایی کنند.

دراین باره، علی بیت اللهی، رئیس بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی درگفتگو با خبرگزاری صداوسیما با بیان اینکه فرونشست، تهدید جدی برای زیرساخت های شهری و عمرانی کشور است، می گوید: ایران به سبب میزان فرونشست زمین، بعد از هندوستان دومین کشور دنیاست.

وی با اشاره به اینکه فرونشست زمین به سبب عوامل مختلفی از جمله برداشت بیش از حد آب های زیر زمین اتفاق می افتد، می افزاید: ایران در مقایسه با سایر کشورها از نظر مقدار فرونشست زمین رتبه دوم و از نظر در معرض قرارگیری شهرها رتبه نخست را در دنیا به خود اختصاص داده است.

وی با اشاره به اینکه کشورهای ایران، هند، چین و آمریکا بیشترین فرونشست را در میان کشورهای جهان دارند، خاطرنشان می کند: بر اساس آمار ارائه شده حدود ۳ تا ۵ درصد فرونشست ها در دنیا ۱۰ سانتی متر و یا بیشتر است، اما در ایران و فقط در ۱۱ استان، نرخ فرونشست بالای ۱۰ سانتیمتر در سال است.

بیت اللهی همچنین فرونشست زمین در استان تهران را بیشتر از سایر استان ها عنوان کرده واظهار می کند: مساحت لکه های فرونشستی نسبت به کل استان تهران سبب شده تا تهران، متراکم ترین استان دارای فرونشست نسبت به سایر استان های کشور محسوب شود بطوری که در مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۹ و بخش هایی از مناطق ۱۰ و ۱۱ در محدوده پهنه فرونشست قرار دارند و همچنین در سمت جنوب تا دشت ورامین لکه های فرونشست دیده می شود و مقدار فرونشست در بخش هایی از جنوب غربی تهران بین ۱۷ تا ۲۰ سانتیمتر در سال بالغ می شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه حدود ۱۰ درصد مساحت کشور دچار پدیده فرونشست است ، می افزاید: ۳۸۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ روستا در این پهنه خطرخیز قرار دارند و ۴ میلیون و ۲۴۰ هزار واحد مسکونی در محدوده فرونشست ساخته شده اند.

وی ادامه می دهد: همچنین حدود ۴۷ درصد بافت های فرسوده شهرهای بزرگ کشور در شهرهای تهران، مشهد، اصفهان و کرمان در پهنای فرونشست قرار دارند.

این کارشناس زلزله با بیان اینکه بیشترین وسعت فرونشستی زمین در کشور با ۵۵ هزار هکتار در استان خراسان رضوی واقع شده است، می گوید: البته در استان های کرمان، اصفهان و فارس این پدیده درحدود ۱۰ تا ۱۵ هزار هکتار دیده شده است .

بیت اللهی تصریح می کند: همچنین در مجموع حدود ۲ هزار و ۶۵۰ کیلومتر از طول خطوط ریلی و ۱۵ هزار و ۳۰۰ کیلومتر از جاده های ترانزیتی کشور در طول عبور از پهنای مناطق دچار فرونشست قرار دارند.
وی به فرودگاه اصفهان اشاره می کند که در بین فرودگاه های کشور فرونشست در آن بین ۴ تا ۱۵ سانتی متر در سال در نوسان است و می افزاید: بیشترین فرونشست در شمال شرق اصفهان است که محدوده های فرودگاهی اصفهان را هم در بر می گیرد.

این کارشناس عواملی از جمله قطع جریان آب زاینده رود و کاهش سطح آب های زیرزمینی به سبب احداث چاه های متعدد و نوع خاک منطقه را که مستعد ترک خوردگی و فروچاله هستند در این پدیده تاثیرگذار دانسته و اظهار می کند: علاوه بر اماکن تاریخی این استان، فقط در شهر اصفهان حدود ۲۸۵ مدرسه و ۲۷۰ مسجد در معرض خطر فرونشست زمین قرار دارند.
بیت اللهی ادامه می دهد:درکناراین،  ۹ فرودگاه مهم کشور در استان های مشهد، کرمان، یزد، تبریز، اردبیل و شیراز مورد مطالعه و بررسی فرونشست زمین قرارگرفت و خطر ملموسی در آنها مشاهده نشده است،

اما روند فرونشست زمین در خارج از محدوده فرودگاه امام خمینی تهران مشاهده شده که این فرونشست سالانه از ۴ به ۶ سانتیمتر در سال افزایش یافته است.

بیت اللهی تصریح می کند: اگر همین روند ادامه دار باشد و کار خاصی انجام نشود، پیش بینی می شود بین ۵ تا ۱۰ سال آینده محدوده اصلی فرودگاه امام خمینی هم درگیر فرونشست شده و این فرودگاه با مشکل مواجه خواهد شد.

وی همچنین در خصوص تشریح دلایل فرونشست در کشور ، خاطرنشان می کند: از حدود یک میلیون حلقه چاه آب موجود در کشور، حدود ۳۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز هستند. البته بیشترین تخلفات در چاه های مجاز صورت می گیرد که بیش از حد مجاز و مجوز قانونی، آب برداشت می کنند.

آتش در کمین است

محمد شکرچی زاده، رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم در باره خطر افزایش آتش سوزی در زیرساخت های عمرانی وشهری کشور هشدار می دهد ومی گوید: خطر آتش سوزی که اخیرا زیاد هم شده، کمتر از فرونشست زمین زیر ساخت های شهری وعمرانی کشور را تهدید نمی کند.

شکرچی زاده با بیان اینکه آتش سوزی ساختمان پلاسکوتهران نشان داد که آتش می تواند موجب تخریب و فروپاشی ساختمان ها وزیر ساخت های عمرانی وشهری شود، می افزاید: بسیاری از ساختمان ها وزیر ساخت های عمرانی کشور در برابر آتش تاب آوری ندارند که توجه به این مسئله باید به طور جدی در دستور کار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و دیگر دستگاه های مسئول قرارگیرد.

وی ادامه می دهد: شاهد هستیم که شمار آتش سوزی های بزرگ درمناطق مختلف شهری درحال افزایش است. همین چند روز پیش شاهد آتش سوزی بازارآهن شادآباد تهران بودیم که در نزدیکی فرودگاه مهرآباد رخ داد وممکن بود حتی به بخش هایی از این فرودگاه هم سرایت کند.لذا می بینیم که توجه به موضوع تهدید آتش سوزی های بزرگ ومکرر در زیرساخت های شهری وعمرانی چقدر اهمیت دارد.

شکرچی زاده تصریح می کند:باید تمام دستگاه های مسئول در امور شهری با یکدیگر دور یک میز بنشینند ویک طرح منسجم وهماهنگ وبزرگ برای ایمن سازی زیرساخت های شهری وعمرانی کشور تدوین کنند.حال این تهدیدها فرونشست زمین باشد یا آتش سوزی. واقعیت این است که مااکنون این طرح منسجم وهماهنگی بین دستگاهی را نداریم وباید دولت چهاردهم به طور جدی به این چالش ورود نماید.