◄ انتقاد از عدم پرداخت حقوق مناسب و درخور به کنترلرها در کشور

فعالان عرصه ایمنی پرواز در کشور ما حقوق حرفه ای دریافت نمی کنند.

به گزارش خبرنگار تین نیوز، سمپوزیوم ایمنی هوانوردی روز سوم خرداد ماه در دانشکده صنعت هوانوردی برگزار شد. لازم به ذکر است که در این سمپوزیوم علاوه بر کنترلرهای پروازی و خلبانان، متخصصان زبان شناسی، روانشناسی و مهندسان تعمیر سطوح پروازی نیز حاضر بودند. این سمپوزیوم به همت عده ای از علاقه مندان، عاشقان و دلسوزان صنعت هوانوردی برگزار گردید.

در سمپوزیوم ایمنی هوانوردی بر اهمیت زبان شناسی در هدایت هواپیما به شکل ایمن تاکید ویژه ای شد. در ابتدای این مراسم از تعدادی از پیشکسوتان کنترلر تقدیر به عمل آمد. لازم به ذکر است که علاوه بر اعضای اصلی پنل، کنترلرهای پیشکسوت نیز تجارب خود را با حضار در میان گذاشتند.

نخستین سخنران این نشست علیرضا حضرتی از متخصصان ATC بود که در ابتدای صحبت هایش به معرفی مهمانان ویژه این مراسم پرداخت.

حضرتی به موضوع فرود خارج از باند اصلی (نشست در باند بسته یا تاکسی وی، مناطق مسکونی و حتی بزرگراه) هواپیماها اشاره کرد.

به گفته وی بررسی ها نشان می دهد که در این زمینه رشته های مختلفی همچون زبان شناسی، روانشناسی و متخصصان تعمیر سطوح پروازی می توانند در این ماجرا دخیل باشند.

حضرتی به تاثیر عوامل ادراکی شناختی و همچنین روانشناختی در بروز چنین خطاهایی پرداخت. به گفته او، Douglas A Weigmann و Scott Shappell، دو روانشناس آمریکایی نیز دلایل بروز خطاهای انسانی در خلبان ها که منجر به فرود در باند بسته می شود را بررسی کردند.

حضرتی همچنین اشاره کرد که یک ایراد بزرگ سیستم هدایت هواپیما که در Aviation وجود دارد آن است که بر اساس Data Driven نبوده و به صورت آکادمیک بر روی آن تحقیق صورت نگرفته است. لازم به ذکر است که در تحقیقات به عمل آمده در آمریکا مسئله، آگاهی موقعیتی (Situational Awareness) به عنوان عامل تاثیرگذار در مسئله این گونه اشتباهات در هوانوردی ذکر شده که جای خالی متخصصان علوم شناختی می توانند در این زمینه فعالیت و بررسی و تحقیق کنند.

حضرتی در پایان صحبت هایش عوامل دخیل در بروز خطاهای انسانی را به شرح ذیل برشمرد:

• اشتباه خلبان در کار با کامپیوتر (Pilot error in programming with computer)
• حواس پرتی خلبان (Pilot distraction)
• مشکلات مرتبط با عملکرد کنترلر
• وضعیت جوی
• خط کشی سطوح پروازی و سیستم جهت دهی مناسب (Navigation)

در این زمینه چه راهکارهایی می توان ارائه داد:

• تکنولوژی پروازی
• اقدامات فرودگاه های به لحاظ اصلاح خط کشی سطوح پروازی و نشانه گذاری مناسب (Marking and Painting)
• آموزش مناسب این گونه خطاها به ایرلاین ها (Airline training)
• دستور العمل های ATC می تواند در این زمینه نقش موثری را ایفا کند.
• جلسات مشترک بین خلبان ها و کنترلرها
• بازرسی های مرتب سازمان هواپیمایی کشوری 
• مدیریت پروژه مناسب (Construction manaement): بدین گونه که شرکت های پیمانکار در حوزه صنعت فرودگاهی می بایست در زمان مناسب (Right time) فعالیت مناسب (Right act) را انجام دهند.

حضرتی در پایان سخنانش، به ماجرای فرود اشتباه هواپیما در باند بسته در فرودگاه کیش اشاره کرد. در گزارش سانحه (Incident) سازمان هواپیمایی کشوری اشتباه خلبان در تشخیص باند پروازی 09 چپ و فرود در باند پروازی غیر عملیاتی 09 راست و عدم قطعیت برای فرود در باند صحیح عامل بروز این رخداد بوده است. سوالی که مطرح می شود این است که دلیل اصلی اشتباه خلبان چه بوده است؟ 

?What was the source of pilots error

در واقع سازمان هواپیمایی کشوری مشخصا اشاره نکرده است که دلیل اشتباه خلبان در چه بوده است.

همچنین علیرضا زحمتکش خلبان پروازی اشاره کرد که از ابتدای دهه 90 خلبان ها و کنترلرها در نشست ها و میزگردهایی با یکدیگر آشنا شدند و همچنان در فضای مجازی علاقه مندان و پیشکسوتان به تبادل نظر با یکدیگر پرداختند. 

کامیار کاویان پور خلبان پروازی نیز از دیگر اعضای پنل بود. او در ابتدای سخنانش علم و دانش را برای تبدیل شدن به یک کنترلر حرفه ای کافی ندانست و دو عامل هنر و علاقه (عشق به کار و صنعت هوانوردی) را در این حرفه موثر قلمداد کرد.

 کاویانپور ضمن انتقاد از عدم پرداخت حقوق مناسب و درخور به کنترلرها در کشور، حرفه ای چنین حساس که با جان انسان ها سر و کار دارد را مستحق پرداخت حق الزحمه بالا و مکفی دانست. کاویانپور ضمن اشاره به اینکه در بررسی اشتباهات رخ داده در فرود بر روی باند بسته به دنبال مقصر نیستیم، Prevention programming را برای جلوگیری از رخ دادن حوادث مشابه در آینده دانست. او همچنین به جمله ای از بنیامین فرانکلین اشاره کرد:

"If u think the safety is expensive, try an accident"

خلبان کاویانپور با اشاره به وسعت کشور، جغرافیا، توپوگرافی و تحریم های صنعت هوانوردی در طول سالیان اخیر لزوم آموزش مناسب به فعالان صنعت در حوزه ایمنی پرواز را لازم دانست. از نظر او اینکه یک شرکت هواپیمایی که حتی یک سانحه نیز نداشته است نیز ممکن است به حادثه مبتلا شود. در چنین مواردی که اتفاق نمی افتد فاکتور شانس و حلقه آخر (که اتفاق نمی افتد) در عدم بروز سانحه و فاجعه دخیل هستند. 

خلبان کاویانپور در ادامه صحبت هایش به سانحه هوایی پرواز 795 ایر کانادا اشاره کرد. طبق گفته های او در پرواز این شرکت هواپیمایی از مبدا تورنتو به مقصد سانفرانسیسکو حوالی بامداد چیزی نمانده بود که یک فاجعه بزرگ در تاریخ صنعت هوانوردی به ثبت برسد. 

هواپیمای ایرباس A320 این شرکت در حالی به باند تاکسی وی نزدیک می شد که همزمان بر روی باند کمکی چهار فروند هواپیمای دیگر نیز حضور داشتند. بنا بر معجزاتی این هواپیماها با یکدیگر برخورد نمی کنند، اما لحظه عبور ایرباس کانادایی از روی تاکسی وی، این پرنده از فاصله یک و نیم متری (5 پایی) دم هواپیمای ایرباس A340 فیلیپین رد شد و به آسمان برگشت.