چابهار؛ نقطه تلاقی منافع هند و طالبان در معادلات ژئوپلیتیک منطقه

بندر چابهار به کانون تازه ای در روابط هند و طالبان تبدیل شده است؛ دهلی نو آن را سکوی بازگشت راهبردی خود به افغانستان می داند و طالبان نیز از آن برای گشودن مسیرهای جدید تجارت و کاهش وابستگی به پاکستان بهره می گیرد.  

به گزارش تین نیوز، تحولات اخیر نشان می دهد که چابهار به نقطه تلاقی منافع هند و طالبان بدل شده است. پس از سقوط دولت افغانستان در تابستان ۱۴۰۰ و خروج اضطراری دیپلمات های هندی، دهلی نو به سرعت دریافت که غیبت طولانی در کابل می تواند جایگاهش را در آسیای مرکزی و خلیج فارس تضعیف کند. بنابراین، تماس های اضطراری به ارتباطات منظم و هدفمند تبدیل شد و در سال ۱۴۰۱ هیأت فنی هند در کابل مستقر شد؛ اقدامی که نشان دهنده سیاست «تعامل بدون به رسمیت شناسی» با طالبان بود.  

انگیزه های اقتصادی و ژئوپلیتیکی:  

- طالبان در سفر نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت اقتصاد افغانستان به دهلی نو، بسته های تشویقی برای سرمایه گذاران هندی ارائه کرد؛ از جمله معافیت مالیاتی پنج ساله و تعرفه یک درصدی واردات ماشین آلات.  

- کابل خواستار برقراری خطوط منظم میان هند و بندر چابهار برای اتصال به بنادر خشک افغانستان شد؛ اقدامی که وابستگی به گذرگاه های تورخم و چمن پاکستان را کاهش می دهد.  

- هند نیز با یادآوری سرمایه گذاری بیش از سه میلیارد دلاری در بزرگراه زرنج–دلارام، چابهار را ابزاری برای تعامل با طالبان و مهار نفوذ اسلام آباد می داند.  

پاکستان؛ محرک نزدیکی هند و طالبان:  

تنش های مرزی اسلام آباد با کابل، ناتوانی طالبان در مهار تحریک طالبان پاکستان و اخراج گسترده پناهجویان افغان از پاکستان، زمینه ای فراهم کرده تا هند از این شکاف بهره برداری کند. دهلی نو با استفاده از چابهار، عمق راهبردی خود را در برابر پاکستان افزایش داده و همزمان سپری در برابر گسترش چین از مسیر کریدورهای کمربند–راه ایجاد کرده است.  

قدرت نرم هند:  

هند تلاش کرده افغانستان را به پایگاهی برای گروه های ضدهندی تبدیل نکند و با کمک های بشردوستانه در حوزه سلامت، آموزش و امنیت غذایی، نقش قدرت نرم خود را پررنگ تر سازد.  

در پایان، چابهار امروز نه تنها یک بندر راهبردی برای ایران، بلکه نقطه اتصال منافع هند و طالبان است. این بندر می تواند مسیرهای تجاری افغانستان را متنوع کند، وابستگی به پاکستان را کاهش دهد و جایگاه هند را در رقابت ژئوپلیتیکی با چین و اسلام آباد تقویت نماید.