◄ غیبت ایران در شورای آیمو/ کاهش سهم تهران در تنظیم مقررات دریایی جهان

مجمع سازمان بین المللی دریانوردی (آیمو) در سی وچهارمین نشست خود در لندن، اعضای جدید شورای آیمو را برای دوره ۲۰۲۶–۲۰۲۷ انتخاب کرد؛ شورایی ۴۰ نفره که در سه دسته C ،B, A ترکیب تازه ای از قدرت های بزرگ کشتیرانی، بازیگران اصلی تجارت دریایی و نمایندگان جغرافیایی مناطق مختلف جهان را در بر می گیرد.

به گزارش تین نیوز، بر اساس اعلام رسمی آیمو، در این انتخابات که در اواخر نوامبر ۲۰۲۵ برگزار شد، ۴۰ کشور عضو به عنوان اعضای شورای آیمو برای دوره دو ساله ۲۰۲۶–۲۰۲۷ برگزیده شدند. طبق کنوانسیون آیمو، شورای این سازمان از سه دسته تشکیل می شود:

• دسته A:  ده کشور با بیشترین نقش در ارائه خدمات کشتیرانی بین المللی
• دسته B: ده کشور با بیشترین سهم در تجارت دریایی بین المللی
• دسته C:   بیست کشور دارای منافع ویژه در حمل ونقل دریایی و ناوبری که نمایندگی متوازن مناطق مختلف جهان را تضمین می کنند.

شورای جدید نخستین نشست خود را در جلسه ۱۳۶ شورای آیمو در ۴ دسامبر ۲۰۲۵ برگزار خواهد کرد و رئیس و نواب رئیس خود را برای این دوره انتخاب خواهد کرد.

 در دسته A ده کشور زیر به عنوان اصلی ترین بازیگران خدمات کشتیرانی جهانی برگزیده شدند: چین، یونان، ایتالیا، ژاپن، لیبریا، نروژ، پاناما، جمهوری کره (کره جنوبی)، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا.

در دسته B ده کشور دارای بیشترین منافع در تجارت دریایی بین المللی انتخاب شدند:

استرالیا، برزیل، کانادا، فرانسه، آلمان، هند، هلند (پادشاهی هلند)، اسپانیا، سوئد و امارات متحده عربی.

در دسته C نیز ۲۰ کشور که هم «منافع ویژه دریایی» و هم «پراکندگی جغرافیایی» را نمایندگی می کنند، به شورای آیمو راه یافتند:

باهاما، بلژیک، شیلی، قبرس، مصر، فنلاند، اندونزی، جامائیکا، مالزی، مالت، مکزیک، مراکش، نیجریه، پرو، فیلیپین، قطر، عربستان سعودی، سنگاپور، آفریقای جنوبی و ترکیه.

تغییر نقشه قدرت دریایی با ترکیب جدید شورای آیمو ۲۰۲۶–۲۰۲۷

انتخاب این ترکیب جدید شورا برای دوره ۲۰۲۶–۲۰۲۷، نقشه قدرت تصمیم گیری در آیمو را برای دو سال آینده مشخص می کند؛ شورایی که سیاست گذاری های کلیدی در حوزه ایمنی دریانوردی، حفاظت از محیط زیست دریایی، مقررات فنی کشتی ها و همچنین موضوعات نوظهوری مانند کاهش انتشار گازهای گلخانه ای از کشتی ها را هدایت می کند.

قرار گرفتن کشورهایی مانند چین، ایالات متحده، یونان، ژاپن، بریتانیا و پاناما در دسته A، و نیز حضور بازیگران مهمی همچون هند، آلمان، فرانسه، امارات، سنگاپور و ترکیه در ترکیب شورا، نشان می دهد که موازنه میان منافع کشتیرانی سنتی، مسیرهای اصلی تجارت جهانی و کشورهای در حال توسعه دریامحور، در دوره پیش رو همچنان در کانون تصمیمات آیمو خواهد بود.

غیبت ایران در فهرست اعضای منتخب شورای آیمو

در فهرست اعضای منتخب شورای آیمو برای دوره ۲۰۲۶–۲۰۲۷، نام ایران در هیچ یک از سه دسته A، B یا C دیده نمی شود؛ غیبتی که از منظر حکمرانی دریایی، فقط یک نبودِ نمادین نیست، بلکه نشانه ای از کاهش وزن اثرگذاری ایران در نهاد بین المللی تنظیم گر دریانوردی جهان است.

با توجه به این که ایران دارای سواحل گسترده در خلیج فارس، دریای عمان و خزر، ناوگان قابل توجه نفت کش، ظرفیت ترانزیتی کریدور شمال–جنوب و نقش ژئوپلیتیک در مسیرهای انرژی است، عدم حضور در شورا به معنای کاهش سهم در شکل دهی استانداردها، مقررات فنی، سیاست های زیست محیطی و مذاکرات مربوط به کربن زدایی حمل ونقل دریایی خواهد بود. همچنین در شرایطی که کشورهای منطقه مانند امارات، قطر، عربستان و ترکیه همگی در دسته های B و C جایگاه گرفته اند، غیبت ایران به نوعی واگذاری کرسی منطقه ای به رقبا محسوب می شود؛ رقبایی که مستقیماً بر کریدورها، سهم بازار بنادر، تعرفه های جهانی و حتی معماری آینده حمل ونقل کانتینری در خلیج فارس اثر دارد. این وضعیت، نیاز به یک راهبرد فعال تر دیپلماسی دریایی، ارتقای شفافیت در داده های کشتیرانی، و حضور نظام مند در نشست های فنی آیمو را برجسته می کند.