آینده ایران و نیاز به تصمیمات به موقع و خوب و سازگار با اهداف

عباس عبدی: به ظاهر عملیات نظامی متجاوزانه به صورت نانوشته پایان یافته است و مردم به خانه های خود برگشته و پس از تشییع جنازه شهدا از امروز نیز امور اداری و تولیدی و خدماتی کشور به روال عادی برمی گردد. ولی یک چیزی هست که به کلی متفاوت با پیش از این جنگ است؛ آن درک ما از "آینده" است.

شهروندان به ویژه اغلب آنان که به طور طبیعی نگاه به آینده دارند می پرسند که؛ خوب! آینده چه خواهد شد؟ این آتش بس حتی رسمی هم نشده است، اگر رسمی هم می شد، باز هم شکننده بود. زیرا آتش بس به خودی خود اهمیت ندارد، فقط توقف جنگ برای حل مسایل فی مابین است، و اگر به چنین نتیجه ای منجر نشود، دیر یا زود شکسته خواهد شد، یا برحسب اراده یکی از طرفین یا برحسب اتفاق و حوادث پیش بینی نشده که احتمالش کم هم نیست.

ایران به حق این حمله را نوعی تجاوز آشکار و مخالف حقوق بین الملل می داند. ولی آنچه که اکنون باید به آن بپردازیم این است، چه مسایلی بوده که ماجرای دو طرف را به این نقطه رسانده است؟ چون در اینکه به اینجا رسیده ایم شکی نیست و برخی هم این وضع را پیش بینی می کردند.

پیش تر برخی از منبری های و تندروها مدعی بودند که جرأت چنین تجاوزی را علیه ایران ندارند، به طور طبیعی اغلب مردم از جمله بنده هم نه می توانستیم آن را رد کنیم و نه تأیید. نمی توانستیم رد کنیم، چون فاقد اطلاعات ریز و مهم نظامی بودیم، تأیید هم نمی کردیم، چون شواهد موجود و تجربه قبلی خلاف این تحلیل و ادعا بود. در نهایت روشن شد که آن تحلیل به کلی نادرست بود.

اکنون تحلیل دیگری هست که؛ بله نادرست بود ولی هنگامی که قدرت پاسخ دادن ایران را دیدند، خودشان درخواست آتش بس کردند. پس خوشبینانه ترین تحلیل این است که دیگر هیچ اقدامی نکنند، و بدبینانه این است که دوباره آغاز کنند، شخصا هم این امکان را قوی تر می دانم. در هر صورت سرمایه گذار و آینده نگر حالت بدبینانه را مبنای کار خود قرار خواهد داد.

تجربه گذشته نشان می دهد که این وضع ناپایدار است، به همین علت هم آنان جنگ را آغاز کردند. فراموش نکنیم که اکنون هزینه آغازگری جنگ را هم پرداخته اند، مثل مجرمی که برای اولین بار به زندان برود هزینه رفتن زندان از سبد هزینه های جرم او حذف و رفتن به زندان برایش عادی و بی هزینه می شود.

پس با توجه به جمیع شرایط؛ مردمی که در این جنگ همراهی های بسیار ارزشمندی کردند، حق دارند از حکومت و دولت بپرسند که آینده چه خواهد شد؟

اگر گمان می کنید همین وضع می تواند ادامه یابد، آن را صریح بگویید؟ اگر گمان می کنید که باید جنگ ادامه یابد، در این صورت چرا آتش بس پذیرفته شد؟ اگر باید زمینه های منجر به این جنگ از میان برود، چه ایده هایی روی میز خواهد بود؟ اگر جامعه و مردم پاسخ های این پرسش ها را ندانند، چه رفتاری خواهند داشت؟ آقای رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی باید پاسخ این پرسش ها را با هماهنگی های لازم بدهند.

امکان ندارد که به مردم و تولیدکننده و سرمایه گذار بتوان گفت که فارغ از پاسخ به این پرسش ها به راه خود ادامه دهند و معطل گفتگوها یا تغییر وضعیت نباشند. شاید این سخن پیش از ۲۳ خرداد جایی برای شنیدن داشت، هر چند همان زمان هم بسیاری از افراد این را نمی پذیرفتند، حتی دستگاه های دولتی نیز نمی توانند در چنین شرایطی بیش از امور روزمره برنامه ریزی کنند.

شاید تصمیماتی روشن گرفته شده باشد، نمی دانم. هر چند بعید می دانم که در شرایط کنونی چنین اتفاقی رخ داده باشد، ولی امیدوارم که تصمیمات جدید(اگر باشد) مطابق شرایط کنونی اتخاذ شده باشد، اگر چنین است، حتماً نیازمند اعلام عمومی و بحث و گفتگو در باره آن هستیم.

این تصمیمات چه می تواند باشد؟ اول در حوزه سیاست داخلی. اگر واقعاً قرار است سیاست های گذشته و تقدم یک گروه تندرو و اقلیت بر مردم ادامه یابد، صریحاً اعلام کنید. ادامه آن سیاست ها چه در حوزه رسانه، چه در نیروی انسانی و مسأله زنان امنیت کشور را تضعیف می کند، اتفاقاً امید اصلی متجاوزان به همین زمینه ها بود که جز در حوزه رسانه که موفقیت های کامل داشتند، در دو موضوع دیگر شکست خوردند و اهداف اصلی تهاجم ناکام ماند. اگر شواهدی دال بر تغییرات ملموسی در سیاست داخلی و رسانه ای دیده نشود، ریزش ها جدی خواهد بود.

دوم در حوزه بین المللی است. من نمی خواهم بگویم که آیا سیاست های موجود درست است یا نادرست. پاسخ به این مسئله بستگی به ارزش ها و عقاید افراد دارد. ولی به لحاظ اجرایی می توان گفت که این سیاست ها در عمل به همین نقطه ای رسیده که الان هستیم، و طبعا آینده نیز در همین مسیر است. اگر این مسیر مطلوب دانسته شود، همین راه را ادامه دهید در غیر این صورت باید تغییر داده شود.

آینده از آن کسانی است که تصمیمات را به موقع و خوب و سازگار با اهداف و ادعاها می گیرند.