۸۵ درصد ظرفیت دریاها مغفول مانده است
توسعه دریا محور یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت راهبردی برای صیانت از پایداری سیستم و بهره گیری حداکثری از فرصت مغفول مانده دریا است.
علیرضا سایبانی رئیس دبیرخانه برنامه های علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان در نشست با اعضای کارگروه «توسعه دریا محور» با اشاره به چالش هایی که کشور در بخش های توسعه اقتصادی و سرزمینی با آن دست به گریبان است، گفت: توسعه دریا محور یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت راهبردی برای صیانت از پایداری سیستم و بهره گیری حداکثری از فرصت مغفول مانده دریا است.
به گزارش تین نیوز به نقل از سی نیوز، سایبانی با اشاره به نقش مهم و تأثیرگذار حوزه دریا و دریانوردی در رشد و توسعه اقتصادی کشور عنوان کرد: کشور ایران با سابقه طولانی در حوزه دریا و دریانوردی و پیشتازی در این حوزه، برخورداری از دریای خزر در شمال، خلیج فارس و دریای عمان در جنوب و دسترسی به آب های آزاد، با برخورداری از ۱۹۰ هزار کیلومتر مربع گستره دریایی و ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر طول خطوط سواحل در شمال، جنوب و جزایر کشور که ۴۰ درصد از مرز های میهن اسلامی را تشکیل می دهد، کشوری دریایی به شمار می رود.
وی عنوان کرد: ایران به سبب هم مکانی، موقعیت ویژه دریایی و جغرافیایی با کانون ذخیره گاه اصلی انرژی جهان و مالکیت بر بخش مهمی از این ذخایر قیمتی در منطقه راهبردی خلیج فارس و اوراسیا و در قلب شاهراه ارتباطی شرق و غرب عالم از فرصت هایی متمایز، منحصر به فرد و تاریخی برخوردار است.
دریاها نقش بی بدیلی در تأمین امنیت غذایی دارند
سایبانی بیان کرد: در نتیجه فعالیت های مرتبط با دریا در گستره های محلی، ملی، منطقه ای، بین المللی و جهانی از برجسته ترین فرصت ها ی کشور محسوب می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: دریا ها نقش بی بدیلی در تأمین امنیت غذایی افراد در جهان دارند و در بلندمدت نزدیک به ۹ درصد پروتئین جهانی بر آبزی پروری دریایی متکی خواهد بود که این مهم بسیار قابل تأمل و تعمق است.
وی با اشاره به نقش اقتصاد دریامحور در زندگی آینده مردم، افزود: بخش قابل توجهی از تأمین انرژی دنیا در ۵۰ سال آینده وابسته به دریاها و اقیانوس ها خواهد بود و باد فراساحلی در آینده ای نزدیک به یکی از اصلی ترین منابع تامین انرژی جهان تبدیل خواهد شد که از هم اکنون باید با سرمایه گذاری بر روی این انرژی و انرژی خورشیدی به فکر تأمین انرژی پاک در کشور باشیم.
رئیس دبیرخانه برنامه های علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، برنامه های علمی با تأکید بر روند فزآینده تغییر اقلیم، کاهش مقدار و الگوی بارش ها ناشی از افزایش دمای کره زمین و مهم ترین منبع تأمین آب موردنیاز مردم جهان را نمک زدایی از آب دریا ها و اقیانوس ها برشمرد.
سایبانی افزود: تأمین آب شیرین از دریا در ۳۰ سال آینده حداقل سه برابر خواهد شد، علاوه بر این، گردشگری ساحلی و دریایی با توجه به هزینه های پایین، تنوع تفریحات و اشتغال زایی قابل توجه یکی از اصلی ترین مُدل های گردشگری در جهان خواهد بود.
وی با اشاره به بخش مغفول مانده بهره برداری از ظرفیت های دریا یادآور شد: با وجود این همه منابع و ظرفیت های قابل توجه در دریا ها، اقیانوس ها و وجود نوار ساحلی در شمال و جنوب کشور، اما توسعه اقتصادی، گردشگری، تجاری، توسعه سرزمینی و… در ایران محدود و متمرکز بر قلمرو ها و منابع خشکی کشور بوده و این عمل موجب غفلت از منابع و ظرفیت های قلمرو های دریایی کشور و سبب از دست دادن فرصت های کم نظیر شده است.
رئیس دبیرخانه برنامه های علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان اضافه کرد: از سوی دیگر توسعه دریامحور می تواند در بُعد سرزمینی چارچوبی برای پارادایم شیفت در توسعه سرزمینی کشور و بازآرایی نظام استقرار جمعیت و فعالیت بر تکیه بر فرصت دریا باشد تا بتوان ضمن پالایش جمعیتی و عملکردی مناطق پرتراکم و آلوده کلان شهری کشور، سهم جمعیت پذیری مناطق ساحلی جنوب کشور (شعاع ۱۰۰ کیلومتری دریا) را از ۵ درصد فعلی در افق ۲۰ساله به حدود حداقل ۱۵ درصد افزایش داد.
سایبانی عنوان کرد: «توسعه دریامحور» با توجه به چالش هایی که امروز کشور در بخش توسعه اقتصادی و توسعه سرزمینی با آن دست به گریبان است دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک «ضرورت راهبردی» برای صیانت از پایداری سیستم و بهره گیری حداکثری از فرصت مغفول مانده «دریا» است که باید با جدیدت به آن پرداخته و عملیاتی شود.
وی تبیین کرد: دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس با توجه به موقعیت ممتاز منطقه ای در حوزه دریا و برخورداری از اعضای هیئت علمی با رشته های مرتبط با محیط زیست، شیلات، داشتن توان و ظرفیت علمی به عنوان واحد پیشرو برنامه علمی دریا برگزیده شده است.
ضعف بهره برداری بهینه و پایدار از آبشیرین کن ها
رئیس دبیرخانه برنامه های علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان افزود: حتی جمعی از اعضای هیئت علمی این واحد دانشگاهی به همراه تعدادی از استادان و نخبگان کشوری درزمینه شناسایی و طبقه بندی زمینه های پژوهشی موردنیاز برنامه علمی دریا فعالیت می کنند که لازم است این برنامه ها به درستی تدوین و آینده توسعه اقتصاد دریامحور براساس داشته ها و حتی پیش بینی نقاط ضعف به خوبی در آن مورد ارزیابی قرار گیرد.
سایبانی، نواقص و ضعف های بهره برداری بهینه و پایدار از آبشیرین کن ها درنواحی ساحلی، نداشتن فناوری و اطلاعات کافی بر استفاده از انرژی های تجدیدپذیر از دریا، عدم توسعه زیست فناوری دریایی و همچنین نبود مدیریت پایدار منابع شیلاتی کشور را از چالش های مرتبط با توسعه اقتصاد دریامحور از نگاه علمی خواند.
وی گفت: دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان با برگزاری شورا های دانشی و تشکیل اندیشکده های تخصصی در رشته های علوم پایه، علوم انسانی و فنی مهندسی و کشاورزی با حضور ۲۲ استاد برجسته و صاحب نظر استان هرمزگان و کشور درراستای رفع مشکلات و ارائه راهکار های علمی، مشغول و تدوین یک دایرة المعارف از توانمندی ها، چالش ها، نظام موضوعات و استراتژی توسعه دریامحور با تأکید بر حفظ محیط زیست و برقراری توازن و عدم تغییر در زیستگاه های موجودات دریایی است.
رئیس دبیرخانه برنامه های علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان تبیین کرد: تاکنون ۲ هزار و ۷۲۰ زمینه پژوهشی از برنامه علمی دریا منطبق بر چهار چالش اصلی، شناسایی و در سامانه پژوهشیار https://ris.iau.ir بارگذاری شده و از مهرماه ۱۴۰۲ مورد استفاده استادان و دانشجویان قرار گرفته و در حال رسیدن به یک نتیجه جامع و راهبردی براساس سند تحول و تعالی دانشگاه و طراحی و اجرای الگو های پژوهش محور و علم گرا با تأکید بر فناوری اطلاعات و بهره گیری از هوش مصنوعی متناسب با توانمندسازی نظام سیستمی کشور و پیاده سازی شبکه ای برای دستیابی به ارزیابی مستمر، نظارت بر استمرار و انطباق آن با شیوه های و روش های مدرن و به روز جهانی هستیم تا بتوانیم پیشنهادهای علمی و عملی قابل حصول برای بهره برداری بهتر از ۸۵ درصد ظرفیت مغفول دریا را داشته باشیم.
سایبانی ابراز امیدواری کرد که جمع آوری اطلاعات، تحلیل نیازمندی ها و ارائه راهکار های توسعه ای بتواند موجب هم افزایی، تصمیمات کلان کشوری و تحقق دیپلماسی علمی در حوزه اقتصاد دریا محور در چارچوب منافع ملی و سیاست های کلان نظام برای تولید ثروت و کسب سرمایه از منابع ذیقیمت دریایی شود.
