شیراک میزبان تاریخی رئیس دولت اصلاحات

ژاک شیراک، بیست‌ودومین رئیس‌جمهور فرانسه روز پنجشنبه به دلیل عفونت ریه در بیمارستان پیتی‌سالپتری‌یر پاریس درگذشت.

به گزارش تین نیوز به نقل از شرق، فوت این سیاست‌مدار کهنه‌کار و کهنسال فرانسوی از آن جهت مهم است که او در تاریخ سیاسی معاصر این کشور بسیار مهم بوده است.

درگذشت او موجب شد رئیس‌جمهوری ایران و سفیر ایران در فرانسه نیز پیام‌های تسلیتی ارسال کنند. ژاک شیراک، برای مردم ایران نیز سیاست‌مدار غریبه‌ای نبود؛ زیرا میزبانی خاطره‌انگیز او از رئیس‌جمهور دولت اصلاحات ایران یکی از به‌یادماندنی‌ترین اتفاقات دیپلماسی در چند دهه اخیر است.  

 ارتباط ایران و فرانسه در زمان شیراک

دوره ریاست‌جمهوری شیراک را شاید بتوان یکی از نقاط طلایی ارتباط دیپلماتیک ایران و فرانسه دانست. دورانی که رابطه پرتنش ایران و اروپا به سمت آرامش و احترام متقابل می‌رود. شیراک یکی از نخستین رؤسای جمهوری بود که بعد از پیروزی سیدمحمد خاتمی در انتخابات در تاریخ پنجم آبان 1378 او را به‌طور رسمی به فرانسه دعوت کرد و آن‌چنان استقبالش از رئیس‌جمهور وقت ایران گرم و صمیمی بود که بسیاری از سیاست‌مداران چنین استقبالی را کم‌سابقه خواندند.

همان زمان در فرانسه نیز رسانه‌های افراطی راست‌گرا شیراک را به دلیل این میزان صمیمیت و برقراری تشریفات غیرمتعارف در معرض آماج انتقادها قرار دادند. خاتمی در شرایطی به فرانسه سفر کرد که یک سال‌ پیش از آن، طرح گفت‌وگوی تمدن‌ها را مطرح کرده بود و با استقبال بسیاری از سوی کشورهای مختلف جهان روبه‌رو شده بود و بی‌تردید یکی از مهم‌ترین دلایل استقبال گرم شیراک از خاتمی رویکرد صلح‌دوستی رئیس‌جمهور ایران بوده است. همان رویکردی که به‌شدت در تغییر نگاه کشورهای دیگر به دولت مستقر ایران، تأثیر گذاشته بود. 

علی محمد بیدارمغز، رئیس تشریفات نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در زمان دولت اصلاحات درباره نوع استقبال شیراک از سیدمحمد خاتمی به «شرق» چنین می‌گوید: «در سنت تشریفات فرانسه رئیس‌جمهور بالای پله‌های کاخ الیزه در میان دو گارد می‌ایستد و میهمان به بالای پله‌ها می‌آید تا با یکدیگر دست دهند و سپس وارد کاخ می‌شوند.

ژاک شیراک خلاف این شرایط در هنگام استقبال از آقای خاتمی به پایین پله‌ها آمد تا صمیمیت بیشتر خود را نشان دهد. این اتفاق در فرانسه بسیار کم رخ داده است. آقای مکرون هم اخیرا برای سعدحریری این کار را کرد و به پایین پله‌ها آمد».

قهوه به‌جای شراب 

همچنین شیراک به درخواست خاتمی در ضیافت خود دستور داد که از سرو شراب جلوگیری شود و به‌جای شراب از میهمانان با قهوه پذیرایی شد؛ موضوعی که در فرانسه حاشیه‌های زیادی ایجاد کرد اما شیراک نشان داد که شخصیت خاتمی برایش از چه اهمیتی برخوردار است.

این در حالی است که در سفر اخیر روحانی به فرانسه دولت میزبان به این شرط تهران گردن ننهاد و کلا ملاقات به صبحانه کاری تبدیل شد. شیراک در زمان بدرقه نیز خاتمی را تا کنار ماشین تشریفات بدرقه کرد تا نشان دهد که موقعیت خاتمی ‌برای او ویژه‌ است؛ موضوعی که از انعکاس گسترده‌ای در رسانه‌های فرانسه برخوردار شد. خاتمی در این ‌سفر، در مقر سازمان یونسکو نیز حضور یافت و در مجمع عمومی این سازمان سخنرانی کرد.

سفر خاتمی به ‌فرانسه که اولین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به اروپا پس از انقلاب اسلامی محسوب می‌شد، به‌قدری بازتاب‌ ‌مثبتی داشت که به گزارش روزنامه ایران روز هشتم آبان، در دیدار خاتمی با صاحبان صنایع و بازرگانان ‌فرانسوی «چند نفر از رئیسان و مدیران شرکت‌های مهم فرانسوی ازجمله توتال، فینا، الستوم، الکاتل، پژو، مؤسسه ‌مالی پاری با، شرکت تکنیپ، آریان اسپس و ساژم در سخنان جداگانه‌ای امکانات و علاقه‌مندی خود را برای ‌مشارکت در طرح‌های ایران اعلام کرده و خواستار فراهم‌شدن زمینه سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران شدند».

خاتمی فروردین 1384 و در آخرین ماه‌های دوران ریاست‌جمهوری خود نیز سفر دیگری به ‌پاریس داشت که این بار هم با استقبال بسیار گرمی از سوی همتای فرانسوی خود، شیراک، مواجه شد.

خاتمی ‌در این سفر علاوه بر دیدارهای رسمی با وزیر کشور و رئیس‌جمهور فرانسه، با مدیرکل یونسکو نیز دیدار کرد و ‌در ضیافت نخبگان فرانسوی نیز که به افتخار او ترتیب داده شده بود، شرکت کرد.‌

 حاشیه‌سازی‌های احمد‌ی‌نژاد

محمود احمدی‌نژاد در رقابت‌های انتخاباتی دولت دهم، در یکی از جعل‌های تاریخی بی‌شمار خود در آن سال‌ها درباره سفر خاتمی به فرانسه گفت: «من چند سال قبل صحنه‌ای در تلویزیون دیدم؛ این غصه‌اش در دلم ماند... که هنوز هم به‌طور کامل برطرف نشده است.

دیدم مسئولی از ایران رفت در یک کشور اروپایی، رئیس آن کشور بالای پله‌ها ایستاد. مسئول ما را آن دور پیاده کردند و آن نامرد یک قدم پایین نیامد؛ برای چه؟ برای اینکه خُرد کند. من آن شب در تلویزیون دیدم، خیلی غصه‌ام شد؛ خدا شاهد است، گفتم ای خدای بزرگ، یک شرایطی فراهم کن که این غم جبران شود».

احمدی‌نژاد در حالی این سخنان را می‌گفت که همگان سفر او به ایتالیا را به یاد دارند؛ زمانی که مقامات این کشور با درخواست دیدار او موافقت نکردند. از سوی دیگر، همه عکس‌های موجود از سال‌های اصلاحات، نشان‌دهنده استقبال گرم شیراک از خاتمی است و همه مسئولانی که در آن دوران مسئولیت داشته‌اند و رسانه‌های داخلی ایران و رسانه‌های فرانسوی همه و همه حکایت از کذب‌بودن ادعای احمدی‌نژاد دارد.

 خاطره خرازی

ارتباط ایران و فرانسه در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی و ژاک شیراک در خاطره‌ای از صادق خرازی، سفیر وقت در پاریس، نیز خواندنی است.

او سال 93 در مصاحبه‌ای با روزنامه «شرق» گفته بود: «به یاد دارم در آن مقطع (حمله آمریکا به عراق) من در پاریس مشغول مراودات گسترده با مقامات الیزه و وزارت خارجه بودم، چند روز قبل از حمله در جلسه‌ای خصوصی که با مشاور وقت امنیت ملی فرانسه، موریس گودر مونتاین، در کاخ الیزه داشتم، او به صورت خصوصی و سری گفت که تا دو، سه روز دیگر جنگ شروع می‌شود؛ مراقب منطقه باشید. من صبح با پرزیدنت شیراک جلسه خصوصی داشتم، او گفت به سفیر ایران، امروز خبر بده جنگ در حال وقوع است؛ ایرانی‌ها مراقب باشند، شاید ایران هدف بعدی آمریکا باشد.

موریس در حالی به صورت خصوصی این اخبار را در گوش من زمزمه می‌کرد که مایل نبود همکار دیگر خودش و دو دستیار و همکار من که مرا در ملاقات‌ها همراهی می‌کردند، متوجه شوند. من فوری به او گفتم نظرت چیست که امروز دو پرزیدنت ایران و فرانسه، تلفنی با هم صحبت کنند؟ او گفت که امروز ما به وزارت خارجه دستورالعمل دادیم تا دومینیک دوویلپن با وزیر خارجه شما صحبت کند.

من گفتم این اقدام خوبی است امروز بشار اسد به ایران می‌رود، توصیه‌ام این است که شیراک و خاتمی هم با هم صحبت کنند. او تأملی کرد و گفت که ایده خوبی است. به‌من اجازه بده تا یک‌ ساعت دیگر پس از کسب نظر رئیس‌جمهور شیراک تو را مطلع کنم. یک ساعت‌‌و‌نیم ‌بعد، ساعت یک‌ بعد از ظهر موریس تماس گرفت و گفت که پرزیدنت نه‌تنها ایده تو را قبول کرد، بلکه گفت این اقدام مهمی در جهت ثبات منطقه است».

4 دهه سیاست‌ورزی 

 شیراک در سال ۱۹۶۲ به کابینه نخست‌وزیر وقت فرانسه یعنی ژرژ پمپیدو وارد شد و 10 سال بعد به سمت وزیر کشاورزی ارتقا پیدا کرد و در سال ۱۹۷۴ و پس از مرگ پمپیدو از سوی رئیس‌جمهور، والری ژیسکاردستن به مقام نخست‌وزیری فرانسه رسید. شیراک گلیست در سال‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ به غیر از نخست‌وزیری از جمله مقامات بالای «اتحادیه دموکراتیک جمهوری‌خواهان» نیز بود.

در سال ۱۹۷۶ ژاک شیراک به‌دلیل اختلاف نظر با رئیس‌جمهور، پیش از موعد معین از نخست‌وزیری کناره‌گیری کرد و در همان زمان بود که حزب «جمهوری‌خواهان» را بنیاد گذاشت و خود پست دبیر کلی آن را بر عهده گرفت. شیراک سال ۱۹۷۷ شهردار پاریس شد و چهار سال بعد برای تصاحب پست ریاست‌جمهوری فرانسه با فرانسوا میتران سوسیالیست به رقابت پرداخت که البته برد با میتران بود.

پس از آنکه در سال ۱۹۸۶ اکثریت پارلمان فرانسه به احزاب مدنی و غیردولتی آن کشور تعلق گرفت، بلافاصله شاهد یک ائتلاف بودیم و به این ترتیب میتران سوسیالیست از شیراک گلیست دعوت به تشکیل کابینه کرد اما دو سال بعد شیراک بار دیگر به دلیل اختلاف نظر‌های سیاسی از این مقام کناره‌گیری کرد و به این صورت آن ائتلاف نیز به پایان کار خود رسید.

شیراک باز هم در سال ۱۹۸۸ کاندیدای ریاست‌جمهوری فرانسه شد، اما این بار هم پیروز انتخابات فرانسوا میتران بود تا آنکه شیراک در سال 1995 باز هم کاندیدای ریاست‌جمهوری شد و این بار توانست پیروزی را از آنِ خود کند. در مرحله اول این انتخابات رقیب او همان نخست‌وزیر محافظه‌کار یعنی ادواردو بالادور بود و در دور دوم با کاندیدای سوسیالیست‌ها یعنی لیونل ژوسپن به رقابت پرداخت و بالاخره پیروز شد اما در انتخابات سال ۲۰۰۲ رقیب راست رادیکال شیراک یعنی ژان ماری لوپن توانست در مرحله اول انتخابات ۱۷ درصد آرا را از آنِ خود کند ولی در مرحله بعد شیراک با کسب ۸۲ درصد آرا بر رقیب رادیکال خود پیروز شد و بار دیگر بر صندلی ریاست‌جمهوری فرانسه نشست و بالاخره در سال ۲۰۰۷ از این مقام و از سیاست خداحافظی کرد.