راه آهن چابهار - زاهدان؛ شریان راهبردی توسعه در جنوب شرق کشور
پاکستان برای اولین بار مجوز راه اندازی خط کشتیرانی برای مسیر جمهوری اسلامی ایران را به یک شرکت بین المللی حمل ونقل دریایی اعطا می کند؛ اقدامی که اسلام آباد آن را گامی تاریخی برای توسعه گردشگری به ویژه ارتباطات مردمی از طریق مسیر دریایی عنوان کرده است.
راه آهن چابهار - زاهدان یکی از مهمترین پروژه های ترانزیتی و توسعه ای شرق کشور وارد مرحله ای تازه شد، مسیر ریلی که نه تنها حلقه اتصال بندر راهبردی چابهار به شبکه ریلی ایران را کامل می کند بلکه پلی برای پیوند آسیای میانه، شبه قاره هند و کشورهای محصور در خشکی به آب های آزاد و بازارهای جهانی خواهد بود.
به گزارش تین نیوز به نقل از پروژه راه آهن چابهار – زاهدان، یکی از مهمترین طرح های زیرساختی کشور در دهه های اخیر است، طرحی که نه فقط از منظر مهندسی و حمل ونقل، بلکه از حیث ژئوپلیتیک، اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی جایگاهی راهبردی در آینده جنوب شرق کشور دارد.
این مسیر ریلی؛ چابهار را به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران به عمق شبکه ریلی کشور متصل می کند و زمینه ساز تحولی بزرگ در اتصال خشکی محور ایران با بازارهای جهانی می شود.
چابهار در جنوب سیستان و بلوچستان در کناره آب های آزاد دریای عمان و اقیانوس هند جایگاه ویژه ای در معادلات تجاری و بین المللی دارد؛ برای سال ها، فقدان اتصال ریلی این بندر به مناطق داخلی مانع بزرگی در مسیر شکوفایی اقتصادی منطقه و بهره برداری از ظرفیت های بندرگاهی و ترانزیتی آن بود که آغاز عملیات اجرایی راه آهن چابهار – زاهدان، در واقع پاسخ ایران به این خلاء تاریخی و تلاشی برای بازکردن دروازه ای تازه به سوی توسعه شرق کشور است.
در مجموع راه آهن زاهدان - ایرانشهر - چابهار به طول محور حدود ۶۳۴ کیلومتر و با احتساب خطوط ایستگاه ها حدود۷۴۴ کیلومتر است که در هشت قطعه در حال اجراست که مسیر آن از چابهار آغاز شده، از کنار ایرانشهر، خاش و سایر مناطق محروم جنوب شرق عبور کرده و به ایستگاه زاهدان می رسد؛ شهری که خود حلقه اتصال راه آهن شرق به شبکه ملی محسوب می شود که در آینده، این مسیر به خطوط راه آهن مشهد و از آن طریق به ترکمنستان، افغانستان، آسیای میانه و در ادامه به چین و روسیه متصل خواهد شد.
راه آهن چابهار - زاهدان نقطه آغازین کریدور شمال - جنوب
از منظر کارشناسان اقتصادی اهمیت راهبردی این مسیر در سه حوزه کاملاً قابل تحلیل است، نخست از منظر ترانزیتی و اقتصادی، راه آهن چابهار – زاهدان نقطه آغازین کریدور بین المللی شمال – جنوب در سواحل جنوبی ایران خواهد بود بطوریکه به جای عبور کالاها از بنادر جنوبی مانند بندرعباس که تحت تاثیر تحریم های بین المللی قرار دارد، کشورهایی مانند هند، افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، روسیه و حتی چین می توانند از مسیر چابهار بدون دخالت مسیرهای حساس و پرفشار منطقه کالای خود را به اروپا، قفقاز یا آسیای مرکزی منتقل کنند.
بندر چابهار به سبب جایگاه راهبردی خود خارج از خلیج فارس گزینه ای مطمئن برای تجارت در دوران بی ثباتی منطقه ای تلقی می شود و همچنین کشورهای منطقه به شدت علاقه مندند از طریق این بندر به آب های آزاد دسترسی پیدا کنند. پروژه اتصال ریلی چابهار به زاهدان، به نوعی تضمینی برای تحقق این آرمان منطقه ای است.
همچنین از منظر دوم یعنی توسعه متوازن منطقه ای، راه آهن چابهار - زاهدان گامی اساسی در جهت برقراری عدالت جغرافیایی و توسعه پایدار جنوب شرقی ترین نقاط کشور است، مناطقی که سال ها با چالش های محرومیت، کمبود اشتغال، مهاجرت گسترده و فقر زیرساختی مواجه بوده اند اکنون در مسیر ریل قرار گرفته اند.
اجرای این پروژه بزرگ در سال های اخیر نه تنها منجر به ایجاد هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم شده بلکه به تدریج زیرساخت های مکملی مانند جاده های دسترسی، مراکز خدماتی، و شبکه های پشتیبانی را نیز در اطراف خود توسعه داده است. به بیان دیگر راه آهن چابهار - زاهدان فقط یک پروژه حمل و نقل نیست، بلکه محور توسعه ای است که به مرور زندگی را به نقاط کمتر دیده شده این سرزمین بازمی گرداند.
سومین و شاید مهمترین بُعد این پروژه قدرت نمایی ایران در شکل دهی به معادلات جدید منطقه ای است، در دورانی که نبرد برای ایجاد و کنترل کریدورهای تجاری میان قدرت های منطقه ای و جهانی به اوج رسیده ایران با بهره برداری از موقعیت ژئواستراتژیک خود قصد دارد نقش پل ارتباطی امن و مستقل را ایفا کند.
چابهار در رقابت مستقیم با بندر گوادر پاکستان می تواند به انتخاب نخست منطقه تبدیل شود، از این منظر راه آهن چابهار – زاهدان تنها یک پروژه داخلی نیست، بلکه بخشی از بازی بزرگ تر ژئوپلیتیکی در خاورمیانه و آسیای جنوبی است.
با توجه به اهمیت فوق العاده این پروژه، منابع عظیم مالی برای پیشبرد آن اختصاص یافته است، انتظار می رود در صورت تامین کامل منابع تا پایان سال ۱۴۰۴ کل مسیر به بهره برداری کامل برسد.
چابهار؛ پیشران توسعه اقتصادی ایران با تکمیل زیرساخت های حمل ونقل
استاندار سیستان و بلوچستان گفت: تکمیل زیرساخت های حمل ونقل به ویژه راه آهن چابهار - زاهدان، ظرفیت های بندر شهید بهشتی چابهار را برای نقش آفرینی در اقتصاد ملی و منطقه ای دوچندان خواهد کرد.
منصور بیجار افزود: پروژه راه آهن چابهار - زاهدان به عنوان مهمترین طرح خطوط سراسری کشور، با تلاش مستمر دولت و تأمین منابع مالی مورد نیاز، با سرعت مطلوب در دست اجراست و بنا بر برنامه ریزی صورت گرفته، تا پایان سالجاری به بهره برداری خواهد رسید.
استاندار سیستان و بلوچستان این راه آهن را نقطه اتصال ظرفیت های دریایی چابهار به کریدورهای شمال - جنوب و شرق - غرب کشور دانست.
وی نقش چابهار در تقویت جایگاه استان های ساحلی و مرزی کشور را بی بدیل توصیف کرد و گفت: با عملیاتی شدن پروژه های حمل و نقل، بندر چابهار استعداد خود را در تبدیل شدن به قطب لجستیک و تجارت داخلی و خارجی کشور نمایان خواهد کرد و ارتباط تجاری ایران را با بازارهای جهانی تسهیل می سازد.
بیجار افزود: با شتاب در توسعه زیرساخت ها و فعال سازی ظرفیت های بندر چابهار، آینده اقتصاد منطقه و کشور در مسیر رشد قرار خواهد گرفت و چشم انداز روشنی پیش روی توسعه تجارت دریایی و ترانزیت کالا به سوی بازارهای جهانی ایجاد می شود.
وی ادامه داد: بندر شهید بهشتی چابهار با قرار گرفتن در موقعیت راهبردی به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور، سهم بسزایی در رونق تجارت دریایی، تأمین کالاهای اساسی و شکل گیری کریدورهای نوین ترانزیتی ایفا کرده است.
راه آهن راهبردی چابهار - زاهدان تا پایان سال ۱۴۰۴ به پایان می رسد
معاون عمرانی استاندار سیستان و بلوچستان از پیشرفت بیش از ۸۰ درصد ساخت راه آهن راهبردی چابهار - زاهدان خبر داد و افزود: این پروژه با سرمایه گذاری سالانه ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره برداری می رسد.
عطاء اله اکبری تصریح کرد: امکان فراهم شدن شبکه حمل و نقل سریعتر و ارزان تر کالا و مسافر، توسعه تجارت بین المللی، ایجاد اشتغال و جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی، بهبود زیر ساخت ها و ارتقای کیفیت زندگی مردم استان، تقویت امنیت ملی از طریق ایجاد یک مسیر حمل و نقل مطمئن و سریع در سواحل مَکُران و در مجموع توسعه اقتصادی و اجتماعی از مهمترین مزایای راه اندازی هر چه سریعتر راه آهن زاهدان - چابهار است که به طور ویژه از سوی مسوولان استانی به ویژه استاندار در حال پیگیری برای تحقق نهایی در کمترین زمان ممکن است.
وی تاکید کرد: تصمیم مدیریت سیستان و بلوچستان بر این است که باید به سرعت چند پروژه مهم که می تواند منافع مشترک ملی و استان را با کشور پیوند بزند آماده و به بهره برداری برساند.
