وضعیت شهرها از نظر حقوق شهروندی قابل قبول نیست

رئیس نخستین همایش اخلاق و فرهنگ شهرنشینی گفت: شهرهای ایران از نظر قانونمندی و نظم، رعایت قواعد اخلاقی و رفتار شهرنشینی، خشونت و پرخاشگری، رفاه و امنیت، هوا و فضای سالم، حفظ محیط زیست، مسئولیت متقابل افراد جامعه، رعایت حقوق شهروندی، و مشارکت شهروندان در اداره بهتر شهر قابل قبول نیست.

به گزارش تین نیوز به نقل از روابط عمومی نخستین همایش اخلاق و فرهنگی شهر نشینی، این مطلب را مصطفی معین در پاسخ به این سوال که چه شد که به فکر برگزاری همایش اخلاق و فرهنگ شهرنشینی افتادید و چه ضرورت و اولویتی در برگزاری این همایش وجود دارد، عنوان و اظهار داشت: طبق سیاست های پیش بینی شده در برنامه راهبردی انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری، علاوه بر جلسات سخنرانی و میزگرد ماهانه انجمن، هر چهارسال یکبار همایشی علمی در سطح بین المللی و هر دوسال یکبار همایش علمی در سطح ملی خواهیم داشت.

وی با اشاره به اینکه برگزاری «نخستین همایش ملی اخلاق و فرهنگ شهرنشینی» در همین فرآیند برنامه ریزی شده است، گفت: امروزه با افزایش مهاجرت روستائیان به شهرهای بزرگ و کلانشهرها و گسترش سریع و بی رویه شهرنشینی، با کهکشانی از مسائل و مشکلات فرهنگی، اخلاقی، ناهنجاری، حاشیه نشینی، فقر و بیکاری، جرائم، خشونت، معضل ترافیک و آلودگی هوا، تخریب محیط زیست و سایر آسیب های اجتماعی مواجه هستیم.

رئیس نخستین همایش اخلاق و فرهنگ شهرنشینی ادامه داد: اکنون برای ریشه یابی علمی این آسیب ها، تبادل نظر و ارائه راه حل برای بهبود شرایط و کیفیت زندگی شهرنشینان، این همایش با شعار محوری «اخلاق برای شهروندان، فرهنگ برای زندگی» برگزار می شود که دبیری علمی همایش را میرطاهر موسوی که از جامعه شناسان شاخص و فرهیخته کشور ا ست بر عهده دارد و دبیری اجرایی آن را خانم دکتر معارف وند پذیرفته است که با سختکوشی ایشان و همکاری مسئولان دفتر انجمن ایرانی اخلاق امید می رود، همایش به همه اهداف خود به نحو مطلوب نائل شود.

معین اضافه کرد: طبق زمانبندی تعیین شده قرار بود این همایش در سال گذشته و سپس خرداد امسال برگزار شود که به خاطر اوج گیری شیوع کرونا باز هم به تعویق افتاد، در عین حال به جز چند سخنرانی در مراسم افتتاحیه و اختتامیه بقیه سخنرانی ها که از قبل ضبط شده است به صورت مجازی ارائه خواهد شد. علاوه بر مفاهیم و نظریه ها، سخنران هایی از اصناف، گروه های اجتماعی و حرف مختلف، دیدگاه ها و تجارب خود را به صورت واقعی و ملموس در زمینه مسائل و مشکلات فرهنگی و اخلاق حرفه ای حوزه کاری خود بیان خواهند کرد و پیشنهاد های اجرائی می دهند.   

وی در پاسخ به این سوال که وضعیت کنونی اخلاق و فرهنگ شهرنشینی در کشور چه اندازه با شرایط مطلوب و ایده ال فاصله دارد، گفت: بی تردید وضعیت شهرهای ایران از نظر قانونمندی و نظم و مقررات، رعایت قواعد اخلاقی و آداب رفتار شهرنشینی، خشونت و پرخاشگری، رفاه و امنیت، هوا و فضای سالم، حفظ محیط زیست، مسئولیت متقابل افراد جامعه، رعایت حقوق شهروندی، و مشارکت شهروندان در اداره بهتر شهر در وضعیت قابل قبولی نیستند.

معین افزود: انتظار آرمان شهر یا مدینه فاضله افلاطونی و فارابی را نداریم، اما کیفیت و شرایط شهرنشینی جامعه ایران نه تنها با کشورهای توسعه یافته قابل قیاس نیست بلکه آن را حتی با بسیاری از جوامع  شهری در کشورهای اسلامی هم نمی توانیم مقایسه کنیم. در واقع کلانشهرهای ایران روستاشهرهایی هستند که بی رویه گسترش یافته، با آداب و فرهنگ شهرنشینی بیگانه اند و نیز فاقد ویژگی های رفتاری مثبت روستانشینان هستند.

رئیس نخستین همایش اخلاق و فرهنگ شهرنشینی در پاسخ به این سوال که چه نسبتی میان آنومی پایدار شده در کشور با کدها و بایسته های اخلاقی در جامعه می توان برقرار کرد و آیا میان این دو رابطه ای مستقیم برقرار است یا این نسبت را باید به گونه ای دیگر تبیین کرد، اظهار داشت: شرایط دوره گذار جامعه ایرانی همراه با فقر و تنگناهای معیشتی ناشی از تحریم اقتصادی، احساس نابرابری به علت ناکارآمدی مدیریت اجرائی و فساد اداری و پیامدهای بلند مدت جنگ تحمیلی به شکل مسائل و مشکلات روانی و اجتماعی، فرد گرایی و منفعت طلبی، قانون شکنی و آنومی پایداری که به افول ارزش های اخلاقی منجر شده است نشان می دهد. از نظر من با اصلاح ساختار مدیریت کشور و رفع فساد و مشکلات اقتصادی و کاهش احساس نابرابری و تبعیض، شاهد نظم و ثبات و سامان بهتری در وضعیت اجتماعی و اخلاقی جامعه خواهیم بود. در عین حال آموزش های عمومی و ترویج آداب شهرنشینی و اخلاقیات شهروندی هم در جای خود ضروری است.  

معین در پاسخ به این سوال که نهادینه کردن مولفه های اخلاقی در جامعه حرکتی بطئی و تدریجی است؛ برگزاری رویدادهایی نظیر این همایش تا چه حد می تواند جامعه ایرانی و زیست انسان ایرانی را اخلاقی تر کند، افزود: مهمترین هدف و راهبرد در این گونه همایش ها، ارائه نتایج مطالعات انجام گرفته، بحث و تبادل نظر علمی و انجام آسیب شناسی درباره آفت های اخلاقی جامعه و به دست آوردن علل ریشه ای و زمینه ای آنهاست تا بر پایه نتایج آن مراجع مربوط بتوانند سیاستگذاری های فرهنگی و اجتماعی اثربخشی را تدوین کنند و به اجرا در آورند. تداوم برگزاری دوره ای این همایش می تواند به تدریج یک گفتمان اخلاقی را ایجاد کند که محرکی برای مسئولان، نخبگان و عموم شهروندان در جهت ارتقای اخلاق و فرهنگ شهرنشینی باشد.

وی توضیح داد: مخاطبان همایش هم دولتمردان، هم نخبگان و قشر فرهیخته و هم مردم هستند و اشتراک مساعی همگی برای تحقق اهداف مورد نظر ضروری و حتمی است. امیدوارم که برگزاری این همایش بازتاب مثبتی را در میان دانشگاهیان، صاحبنظران مسائل اجتماعی و فرهنگی، مسئولان سیاسی و اجرایی، مراجع سیاستگذاری فرهنگی کشور و نیز جامعه داشته باشد و بتوانیم از بازخوردهای آن در ادامه راه بهره گیری کنیم.

رئیس نخستین همایش اخلاق و فرهنگ شهرنشینی در پاسخ به این سوال که چه گروه‌ها و نهادهایی برای برگزاری همایش با شما همکاری کردند، گفت: انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری این همایش ملی را با همکاری و پشتیبانی علمی ارزشمند انجمن جامعه­ شناسی ایران، دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علوم بهزیستی، معاونت اجتماعی شهرداری تهران، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، انجمن جمعیت شناسی ایران، موسسه رحمان و برخی از دیگر نهادهای علمی، پژوهشی، دولتی و غیردولتی در مراحل مختلف برنامه ریزی کرده که روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (در تاریخ ۲۹ و ۳۰ بهمن) برگزار می شود.   

وی در پاسخ به این سوال که انجمن اخلاق در علوم و فناوری از بدو تاسیس، توجه به اخلاق را موضوعی محوری قرار داده است؛ فکر می کنید این انجمن تا چه اندازه توانسته به رسالت و اهداف خود در این زمینه جامه عمل بپوشاند، اظهار داشت: در اواخر سال ۱۳۸۳ که با مجوز وازرت علوم، این انجمن فعالیت خود را آغاز کرد، موضوع اخلاق بسیار غریب تر از این زمان بود و حضور موثری در رسانه ها و به عنوان منشور یا آئین اخلاق حرفه ای در نهادهای دانشگاهی و دستگاههای اجرایی و در گفتار بزرگان نداشت.

معین اضافه کرد: انجمن اخلاق در علوم رفتاری با برگزاری جلسات منظم سخنرانی، میزگرد ماهانه در مسائل و موضوعات مبتلابه اخلاقی و اجتماعی، تشکیل کنفرانس های ادواری سالانه (مجمع عمومی)، دوسالانه(ملی) و هر چهار سال یکبار(بین المللی)، کارگاههای آموزشی و ترویجی، انتشار فصلنامه های علمی - پژوهشی اخلاق در علوم و فناوری به زبان فارسی و اخیرا به زبان انگلیسی و نظایر آن تلاش کرده است که مسئولان کشور و مراجع سیاستگذاری فرهنگی و اجتماعی، انجمن های علمی و نهادهای مدنی، دانشگاهیان و نخبگان علمی و سیاسی و مدیریتی را به اهمیت تاثیر اخلاق در رشد جامعه و توسعه و پیشرفت کشور متذکر شود.

وی گفت: امیدوارم که در آینده ای نه چندان دور یک نهضت و گفتمان اخلاقی در جامعه ای که دچار اغتشاش فکری و فقر اخلاقی و فرهنگی شده است و در کشور سیاست زده ما به وجود آید و بتوانیم پیروان خوبی برای پیامبرمان که اسوه زندگی اخلاقی ما و همه بشریت است، باشیم.