مدیریت شهری دوچرخه سواری در تهران را زمین زد

با گذشت ۲۰ ماه از طرح وعده شهرداری تهران مبنی بر احیای سرویس دوچرخه اشتراکی در چهار منطقه مرکزی پایتخت، نه تنها هیچ اثری از عملیاتی شدن این برنامه وجود ندارد، بلکه حتی آثار ارائه این خدمت به شهروندان نیز از سطح شهر محو شده است.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزن آنلاین، هنوز زمان زیادی از دوچرخه سواری شهردار سابق تهران با شهروندان نگذشته است؛ زمانی که پیروز حناچی با وجود مشغله های زیاد در ستایش این مد حمل و نقلی پاک، آستین همت را بالا زد و برای احیای دوچرخه سواری در تهران، خود پا به رکاب شد؛ اتفاقی نادر اما موثر، چراکه علاوه بر افزایش دوچرخه سواری با دوچرخه های شخصی در تهران، نخستین سامانه دوچرخه های اشتراکی در تهران هم که به تازگی راه اندازی شده بود، با اقبال شهروندان روبرو شد.

از همان سال ها یعنی اواخر دهه ۹۰، با وجود برخی مقاومت ها توسعه دوچرخه سواری و مسیرهای دوچرخه در بودجه سالانه شهرداری تهران جای خود را باز کرد؛ اما در سال های اخیر به دنبال تغییر نگاه حاکم بر مدیریت شهری، دوچرخه سواری و فرهنگ نیمه جان آن به محاق رفت. نسخه دوچرخه در مدیریت شهری جدید چنان پیچیده شد که تنها شرکت فعال در زمینه دوچرخه های اشتراکی بدون تعیین تکلیف پول حق عضویت این سرویس در حساب کاربری شهروندان، دوچرخه های نارنجی اش را طی چند روز از سطح شهر جمع کرد و کم کم بساط ایستگاه های دوچرخه نیز برچیده شد؛ بگونه ای که انگار اصلا دوچرخه اشتراکی در تهران هیچ وقت وجود نداشته است.

فهرست وعده هایی که عملیاتی نشد

خرداد پارسال سازمان حمل و نقل و ترافیک برای جذب سرمایه گذار به منظور احیای دوچرخه های اشتراکی فراخوانی صادر کرد که جزییات آن توسط مدیر واحد توسعه سیستم های حمل ونقل پاک تشریح و معلوم شد شهرداری بنا دارد اولا دوچرخه های برقی را به ناوگان اشتراکی اضافه کند؛ ثانیا پرداخت ۹۰ درصد از هزینه سفر با این دوچرخه ها را برعهده بگیرد. گفته شده بود که در این فراخوان هر شرکتی که ۳۰۰ دوچرخه دنده ای یا ۲۰۰ دوچرخه دنده ای و ۱۰۰ دوچرخه برقی با قابلیت بهره برداری اشتراکی داشته باشد می تواند با شهرداری همکاری کند.

در آن مدل آرمانی که شهرداری در دوره جدید ترسیم کرد، مقرر شده بود یارانه ۹۰ درصدی سفر با دوچرخه های اشتراکی در پایان هر ماه توسط شهرداری به شهروندان استفاده کننده از این سرویس پرداخت شود. حتی اعلام شده بود چهار منطقه مرکزی شهر شامل مناطق شش، هفت، ۱۱ و ۱۲ در اولویت استقرار سرویس اشتراکی هستند و در صورت تمایل شرکت ها، می توان این خدمت را در مناطق جنوبی نیز رواج داد. اما با گذشت ۲۰ ماه از زمان طرح این وعده های جذاب، هیچ اثری از عملیاتی شدن آنها در تهران وجود ندارد.

حالا حدود دو سال است که دامنه رکاب زنی در تهران با دایر کردن غرفه های کوچک اجاره دوچرخه توسط شرکت های کوچکتر در برخی بوستان ها تقلیل یافته است. بررسی روزن آنلاین نشان می دهد هنوز هم عده ای از کاربران دوچرخه های اشتراکی در تهران موفق به زنده کردن حساب خود با شرکت خدمات دهنده نشده اند.

وعده های برقی خوش رنگ و لعاب

به گزارش روزن آنلاین، یعقوب آزاده دل مدیر واحد توسعه سیستم های حمل ونقل پاک شهرداری تهران خرداد ۱۴۰۱ اعلام کرد: «شهرداری می خواهد با هدف توسعه حمل ونقل پاک، بخش زیادی از هزینه استفاده از خدمات دوچرخه اشتراکی را پوشش بدهد؛ تمام این موارد در بودجه سال ۱۴۰۱ سازمان حمل ونقل و ترافیک دیده شده و تمام کارها و مراحل قانونی و حقوقی مربوط به آن نیز انجام شده و مصوبات لازم چه از شورای شهر تهران و چه هیأت مدیره سازمان اخذ شده است. همچنین تمام هزینه های مربوط به اجرای طرح در بودجه دیده شده و کارشناس رسمی هم برآورد قیمت کرده است».

او حتی در ستایش دوچرخه های برقی به شیب تهران اشاره کرد و اینکه استفاده از آنها به راکب در سربالایی کمک زیادی می کند؛ چون فشار به مقدار زیادی از روی زانو و ساق پا برداشته می شود و او می تواند تعداد دور بیشتری رکاب بزند. اعلام شده بود که با یک بار شارژ کردن دوچرخه برقی می توان بین ۲۸ تا ۸۰ کیلومتر را با آن طی کرد؛ اما در نهایت همه این وعده های خوش رنگ و لعاب روی کاغذ ماند و هیچ اثری از این دوچرخه ها در سطح شهر به عنوان مد حمل و نقلی برای انجام سفرهای روزانه پایتخت نشین ها نیست.

تراژدی نابودی هزاران دوچرخه زیر باران

سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در مورد وضعیت دوچرخه سواری در تهران به روزن آنلاین گفت: در برنامه توسعه چهارساله و در بودجه های سالانه ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ این موضوع که شهرداری تهران دوچرخه را به عنوان یک مد حمل ونقلی پاک در اختیار شهروندان بگذارد، مورد توجه قرار گرفت و ردیف بودجه ای نیز برای این حوزه در نظر گرفته شده است؛ بنابراین شهرداری باید توسعه دوچرخه به عنوان یک مد حمل و نقلی پاک را مورد توجه قرار دهد.

وی با بیان اینکه پیگیری هایی در این زمینه داشتیم که چرا هنوز این موضوع محقق نشده است، گفت: بررسی های کمیسیون حمل و نقل نشان داد که متاسفانه به دلیل برخی تشریفت قانونی و شاید هم مقداری کم توجهی به این موضوع در شهرداری، هنوز توسعه دوچرخه به عنوان یک مد حمل و نقلی عملیاتی نشود.

وی گفت: این مد حمل و نقل پاک بعضا با یکسری ادعاهایی مبنی بر اینکه مردم تمایلی به استفاده از دوچرخه ندارند، از اولویت شهرداری خارج شده است؛ در حالی که می دانیم عملا دوچرخه برای بسیاری از شهروندان می تواند جذاب باشد، به شرط اینکه نوع نگاه به دوچرخه را منطقی کنیم و صرفا برای سفرهای کوتاه توصیه شود. همچنین به جای آنکه خیابان ها را جدا سازی کنیم و نرده بکشیم، می توانیم خود دوچرخه را در اختیار مردم قرار دهیم تا برای سفرهای کوتاه از آن استفاده کنند.

تشکری با اذعان به اینکه رواج دوچرخه سواری در تهران یکی از برنامه های بر زمین مانده شهرداری تهران علی رغم مصوبات و بودجه ای است که ذیل ردیف حمل و نقل پاک برای آن در نظر گرفته شده است، خاطرنشان کرد: شهرداری در این بخش عملکرد خوبی ندارند و هزاران دوچرخه ای که پیمانکاران قبلی مهیا کرده بودند نیز، در انبارهای روباز زیر آفتاب و باران در حال از بین رفتن است؛ امیدوارم چاره ای در این خصوص اندیشیده شود.

 سهم نزدیک یک درصدی دوچرخه از سفرهای روزانه پایتخت نشین ها در زمان فعالیت سامانه دوچرخه اشتراکی یعنی سال های ۹۷ و ۹۸ اکنون به صفر رسیده و به بهانه اصرار به برقی کردن نا وگان دوچرخه، همتی هم برای احیای این سهم در شهرداری وجود ندارد. اما گذشته از قصه تلخ رکاب زنی به نفع آسمان پاک در تهران، آیا این تراژدی درباره برقی کردن ناوگان اتوبوس و تاکسی هم که این روزها مدام سر زبان مدیران شهری است، تکرار می شود؟