◄ آدرس اشتباه دادن درباره نقش نیوجرسی در کاهش تصادفات و تلفات جاده ها/ نیوجرسی معجزه نمی کند!
در پی سوانح دلخراش اخیر جاده ها برخی رسانه های غیرتخصصی، بدون توجه به مولفه های مختلف موثر بر این سوانح، نقش فقدان نیوجرسی در ایجاد این تصادفات را به شدت پررنگ جلوه می دهند و این درحالیست که یافته های پژوهش های جهانی، نیوجرسی را معجزه گر کاهنده تصادفات یا تلفات سوانح جاده ای ارزیابی نمی کنند.
در سال های اخیر، تحقیقات بین المللی مهندسی حمل ونقل به طور گسترده به مقایسه عملکرد ایمنی نیوجرسی (Concrete Jersey Barriers) و گاردریل های فلزی (Guardrails) پرداخته اند. این دو نوع مانع جاده ای از پرکاربردترین تجهیزات ایمنی آزادراه ها هستند، اما نحوه رفتارشان هنگام برخورد خودرو، هزینه های طول عمر و کارایی در شرایط مختلف تفاوت هایی اساسی دارد.
تحقیقات نشان می دهد موانع جاده ای (Roadside/Median Barriers) نقش مهمی در کاهش تعداد تصادفات شدید و قطع مسیرهای عبوری دارند، به ویژه در جلوگیری از برخوردهای مستقیم با موانع خطرناک خارج از جاده یا برخوردهای شاخ به شاخ در جاده های دوطرفه. انتخاب نوع مناسب مانع (بتنی یا فلزی) باید بر اساس ویژگی های ترافیکی، حجم خودروها و هندسه جاده انجام شود.
مقایسه ایمنی برخوردها با نیوجرسی و گاردریل
یک مطالعه به روز با استفاده از داده های تصادف ۲۰۱۶–۲۰۲۰ در ایالت آیوا آمریکا نشان داد گاردریل ها (Semi-rigid steel barriers) در مجموع احتمال بروز آسیب را کمتر از موانع بتنی دارند. موانع بتنی نیوجرسی به علت سختی زیاد در برخوردها انرژی بیشتری به وسیله نقلیه و سرنشینان منتقل می کنند و به همین دلیل در این تحلیل، احتمال آسیب جسمی نسبت به گاردریل بیشتر بود.
به طور مشخص، در مقایسه با گاردریل های کابلی (Cable Barriers) گاردریل فلزی باعث افزایش ۷.۷ درصد احتمال آسیب نسبت به کابل می شود و موانع بتنی باعث افزایش ۱۲.۰۹ درصد احتمال آسیب نسبت به کابل می شوند. بنابراین از نظر شدت برخورد، کابل ، گاردریل و نیوجرسی سلسه مراتب ایمن تر به کمتر ایمن تر را ایجاد می کنند.
نکته کلیدی این پژوهش آن است که موانع بتنی معمولا شدیدتر از گاردریل انرژی برخورد را انتقال می دهند که این ویژگی در سرعت های بالا می تواند منجر به صدمات شدیدتر شود.
مطالعات در کشورهای دیگر نیز حکایت از آن دارد که در آزادراه ها با ترافیک سنگین (بالای ۴۰,۰۰۰ وسیله در روز)، گاردریل های فولادی در کاهش تصادفات مؤثرتر عمل کرده اند. البته مطالعاتی نیز در جهان انجام شده است که نشان می دهد در جاده های دوطرفه، برخی موانع بتنی مدرن (Step-shaped) عملکرد ایمنی قابل رقابتی با گاردریل دارند. نهایتا باید گفت در انتخاب بین گاردریل یا نیوجرسی، کارایی ایمنی متناسب با شرایط ترافیکی، سرعت، حجم و عرض مسیر می تواند تغییر کند.
در آزادراه های پرتردد نیوجرسی بهتر است یا گاردریل؟
در جمع بندی مطالعات جهانی می توان گفت هیچ یک از مراجع معتبر جهانی، جایگزینی مطلق نیوجرسی به جای گاردریل را توصیه نمی کنند. در جاده های شهری و آزادراه های با فضای محدود نیوجرسی بتنی به دلیل کاهش عرض اشغال، دوام زیاد و عدم نیاز تعمیرات مکرر، در حالی که کنترل عبور بین مسیرها را محکم تر انجام می دهد، مناسب تر است.
از سوی دیگر، در جاده های غیرشهری و آزادراه های با حجم بالای تردد گاردریل های فلزی می توانند در کنترل انرژی برخورد و کاهش شدت آسیب سرنشینان خودروها بهتر عمل کنند. صد البته ترکیب گاردریل و نیوجرسی در جاده هایی با ترکیب خودروهای سنگین و سبک می تواند عملکرد ایمنی را بهینه تر کند (برای مثال موانع F-shape برای بهتر کردن رفتار در برابر رانش خودرو).
منابع :
1. Federal Highway Administration (FHWA) – United States
Title: Median Barriers – Proven Safety Countermeasures
Publisher: U.S. Department of Transportation
2. Xie, Y., Li, Z., & Lord, D. (2023)
Title: Injury Severity Analysis of Crashes Involving Different Median Barrier Types
Journal: Journal of Safety Research (Elsevier)