◄ مهارت‌های خلبانی بزرگ‌ترین هواپیمای مسافربری جهان

وبلاگ تین نیوز | در خلبانی با نوع ایرباس 380، با دستورالعمل های مشابهی مثل دیگر هواپیماها روبرو هستیم و این گونه نیست که فکر کنیم به دلیل اینکه این هواپیما خیلی بزرگتر از هواپیماهای دیگر است، پس ممکن است با دستورالعمل های متفاوتی از روی زمین بلند شود، ضمن اینکه برای تاکسی کردن این نوع هواپیما محدودیت هایی وجود دارد.

به گزارش تین نیوز، روز هشتم مهرماه بود که نخستین هواپیمای ایرباس 380 در فرودگاه بین‌المللی امام‌ به زمین نشست. فرودگاه بین المللی امام، سومین فرودگاه خاورمیانه و چهل و دومین فرودگاه دنیاست که میزبان ایرباس 380، بزرگ ترین هواپیمای مسافربری جهان بود. نکته مهم در این پرواز، هدایت هواپیما توسط خلبان ایرانی با نام "کامبیز پورقناد" بود.

"کاپیتان پورقناد" پس از اینکه سال ها در آفریقا پرواز می کرد، حدود 5 سال پیش به خطوط هوایی امارات راه یافت و مشغول به کار شد و برای هدایت بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان، انتخاب شد. البته به غیر از وی 2 خلبان ایرانی دیگر هم، هدایت ایرباس 380 را بر عهده دارند، "فرهاد تبرک" و یک ایرانی دیگر که کمک خلبان (first officer) ایرباس 380 است.

آیا برای هدایت ایرباس 380 مهارت های خاصی لازم است؟
میلاد باستانی، کارشناس حمل و نقل هوایی، در گفتگو با خبرنگار تین نیوز، در خصوص مهارت های لازم برای هدایت ایرباس 380 گفت: در خلبانی با نوع ایرباس 380، با دستورالعمل های مشابهی مثل دیگر هواپیماها روبرو هستیم و اینگونه نیست که فکر کنید به دلیل اینکه این هواپیما خیلی بزرگتر از هواپیماهای دیگر است، پس ممکن است با دستورالعمل های متفاوتی از روی زمین بلند شود.

وی افزود: به طور کلی هواپیما برای اینکه در ابتدای باند برای انجام تیک آف قرار بگیرد و یا بعد از فرود آمدن هواپیما، از باند خارج و جهت تخلیه مسافران اقدام کند، باید از مسیرهای فرعی منتهی به باند عبور کند. به این مسیرها (taxi way) و به حرکت در این مسیر ها، تاکسی کردن هواپیما می گویند.

محدودیت های تاکسی کردن ایرباس 380
این کارشناس حمل و نقل هوایی، به محدودیت هایی برای تاکسی کردن این نوع هواپیما اشاره کرد و گفت: تاکسی کردن 380، فرقی با هواپیماهای هم وزن خود (مثل بوئینگ 747) ندارد و فقط محدودیت هایی برای تاکسی کردن این نوع هواپیما وجود دارد که خلبان باید به آنها توجه داشته باشد، محدودیت هایی از قبیل: وزن، اندازه، عرض باند و مسیرهای تاکسی، محدودیت های ترافیکی، محدودیت های استفاده از موتور ها در حین تاکسی کردن، و محدودیت های سرعت در مواقعی که پیچ زاویه 90 درجه دارد و هواپیما باید با زاویه 90 درجه بپیچد.

باستانی با تاکید بر اینکه هر فرودگاهی که در آن، ایرباس 380 رفت و آمد دارد و یا به عنوان فرودگاه جایگزین از آن استفاده می شود، این محدودیت ها، قبلاً به طور دقیق محاسبه شده و به صورت دستورالعمل محدود، ابلاغ می شود، تصریح کرد: همانند سایر هواپیماها، در ایرباس 380 هم دستورالعمل تاکسی کردن، توسط دید چشمی خلبان (visual) انجام می شود اما موارد کمکی به عنوان مرجع عملکرد کمکی در 380 وجود دارد که حکم کمک رسانی داشته و مرجع اصلی همان دید خلبان و ابلاغ محدودیت هاست.

وی ادامه داد: به عنوان مثال دوربین هایی در پشت ارابه جلو (چرخ دماغه) هواپیما و همچنین روی سکان عمودی در دم هواپیما تعبیه شده است و بر روی مانیتور برای خلبان نمایش داده می شود. در تاریکی شب هم چراغ های زیر بال روشن شده و نور کافی برای استفاده از این دوربین ها را فراهم می آورد.

باستانی تصریح کرد: نقشه های فرودگاه در هر دو DNS هواپیما درون اتاق خلبان (Cockpit) نمایش داده می شود و موقعیت دقیق هواپیما را با استفاده از GPS نشان می دهد. این نقشه ها در شرایط(LVO) یعنی هنگامی که میدان دید خلبان کم هست ؛ کمک بسیار بزرگی در آگاهی خلبان از وضعیت و موقعیت هواپیما می کند.

وی ادامه داد: در کلاس های آموزشی شبیه ساز (simulator) این نوع هواپیما مربی های آموزشی، با خطوط رنگی؛ موقعیت چرخ های زیر بدنه و زیر بال و همچنین موقعیت نوک بال های هواپیما را نشان می دهند. در واقع در سیستم شبیه ساز ایرباس 380، موقعیت چرخ های بدنه و چرخ های زیر بال را با خطوط مقطعه زرد و موقعیت نوک بالهای هواپیما با خطوط قرمز نمایش داده می شود و این کمک شایانی به خلبان کرده تا موقعیت و وضعیت هواپیمای خود را نسبت به باند و مسیر های تاکسی تشخیص دهد.

دستورالعمل های لازم برای تاکسی کردن ایرباس 380
باستانی با بیان اینکه مهمترین و تنها تکنیکی که خلبان های 380 باید برای تاکسی کردن درست فراگیرند؛ آموزش های لازم برای پیچ های 90 درجه است که تکنیک مورد استفاده به (over steer) معروف هست، گفت: همانطور که می دانید، مسیرهای تاکسی در فرودگاه ها با خط زرد ممتد نقاشی شده و اگر خلبان چرخ دماغه هواپیما را بر روی این خط ها حرکت دهد، در مسیر درست قرار خواهد گرفت و قادر به هدایت هواپیما خواهد بود. اما در مورد ایرباس 380 این گونه نیست و در پیچ های 90 درجه، اگر چرخ دماغه بر روی خط زرد حرکت کند؛ احتمال تصادف و یا برخورد بال با مانع و ... وجود خواهد داشت.

این کارشناس حمل و نقل هوایی،یادآور شد: در این تایپ از هواپیما؛ دستور over steer اجرا می شود. به این نحو که چرخ ارابه جلوی هواپیما، خط زرد را که در پیچ 90 درجه وجود دارد؛ دنبال می کند و بعد از طی مسافتی، از خط زرد تعیین شده، جدا شده تا جایی که خط زرد پیچ، با محل اتصال بدنه و بال (بر روی نمایشگر) مماس شود.

وی در ادامه داد: با مماس شدن خط زرد با محل تماس بال با بدنه؛ پیچش متوقف شده و اصطلاحاً با همین فرمان (موقعیت نوک بال و بدنه نسبت به خط زرد حفظ می شود) ؛ هواپیما به مسیرخود در پیچش، ادامه می دهد تا زمانی که دوباره هواپیما در انتهای پیچ، در مسیر خط زرد قرار گیرد. یعنی دوباره چرخ ارابه جلو، بر روی خط زرد مسیر تاکسی، قرار می گیرد و به این ترتیب خلبان ، پیچ 90 درجه را هدایت می کند. درواقع مسیر پیچش این هواپیما مثل هواپیماهای دیگر از روی خط زرد نیست و یک دستورالعمل خاص دارد که توضیح داده شد.

آموزش های ایرباس 380 در کشور فرانسه انجام می شود
باستانی، در پاسخ به این سوال که "آیا آموزش های لازم برای هدایت این هواپیما در ایران انجام می شود" گفت: در ایران اصلاً هواپیمای 380 نداریم و اگر هم داشتیم دلیل بر این نمی شود که آموزش لازم این نوع هواپیما در ایران انجام شود.

وی افزود: در واقع خلبانی که دارای گواهینامه خلبانی بازرگانی (CPL) و (IR) هست برای آموزش یک تایپ هواپیما که ایرلاین مربوطه به آن نیاز دارد، به کشوری که آن تایپ را آموزش می دهد، اعزام شده و آموزش های لازم را فرا می گیرد.

باستانی با اشاره به اینکه آموزش های ایرباس 380 به صورت خاص در کشور فرانسه انجام می شود، گفت: آموزش یک نوع هواپیما در کشور سازنده هواپیما و کشورهای مورد تایید آن کارخانه و اداره حمل و نقل هوایی برگزار و انجام می شود.

وی با تاکید بر اینکه معمولا خلبان های زبده و با مهارتی که امتحان خود را بر روی هواپیماهای غول پیکری مانند بوئینگ747 پس داده باشند، برای هدایت و تحت آموزش قرار گرفتن در تایپ 380، انتخاب می شوند، تصریح کرد: در ایران ما هواپیمای 380 نداریم و بنابراین خلبان های شاغل در کشور ما، نمی توانند هدایت این هواپیما رو بدون آموزش قبلی، بر عهده بگیرند، اما این دلیل بر عدم توانایی آنها نیست و خلبان های ایرانی هم می توانند در صورت آموزش های لازم هدایت این هواپیما را به دست بگیرند.