◄ بیوگرافی کوتاه دکتر رضا نیازمند

زندگینامه رضا نیازمند

رضا نیازمند از پایه گذاران سازمان مدیریت صنعتی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود. وی فردی کارآفرین، صنعت‌گر و مدیر اجرایی ایرانی بود و مروجان و پایه گذاران توسعه صنعتی در اقتصاد ایران یاد می‌شود. او همچنین کارخانجات متعدد نساجی و ... را از ورشکستگی به سودآوری رساند. وی از موسسان مس سرچشمه بود. وی از سال 42 تا 48 بعنوان معاون ثنعت و معدن وزارت اقتصاد گام های موثری برای توسعه صنعتی ایران و جایگزین تولید بجای مونتاژ برداشت. پس از انقلاب وی به نوشتن کتابهای ارزشمند تاریخی و مذهبی پرداخت.

رضا نیازمند در اول فروردین سال ۱۳۰۰ شمسی در همدان در خانواده ای تجارت پیشه به دنیا آمد پدرش سیدصادق نیازمند از تجار بنام  همدان و رئیس اتاق بازرگانی آن شهر بود که بعدها بر اثر مشکلات اجتماعی ناشی از جنگ اول جهانی؛ نفوذ انگلیس در ایران و اقدامات برخی تجار بر علیه آنها و در ضمن شیوع بیماری آبله و قحطی تمام دارائی خود را برای کمک به مردم فروخت و برای رهایی از تعقیب انگلیس از همدان خارج و مخفی شد. مادرش به توصیه پدر به کرمانشاه رفت و در آنجا رضا نیازمند به دنیا آمد.

پس از کودتای رضا شاه و خروج انگلیس از ایران، رضا نیازمند همراه پدر و مادر ابتدا به اراک و سپس به تهران مهاجرت کردند‌.

در تهران زمانی که کلاس اول ابتدایی را تمام کرده بود پدرش فوت کرد‌. او تحصیلات ابتدایی را در دبستان صفوی تهران طی کرد.همچنین سیکل اول دبیرستان را در مدرسه عملیه تهران تمام و برای تحصیل در سیکل دوم به دبیرستان دارالفنون رفت‌. او مدرک مهندسی معدن و ذوب فلزات را از دانشگاه صنعتی ایران و آلمان که بعد به «هنرسرای عالی تهران» تغییر نام داد‌، گرفت‌.

- در سال 1322 شمسی با گذراندن دوره سه ماهه کارآموزی در معادن انارک به عنوان مهندس تعمیرات مکانیکی به استخدام دولت درآمد.

- در سال 1324 مدیر فنی و معاون کارخانجات ونک شد‌. در این کارخانه کار ساختن قطعات یدکی برای کارخانجات نساجی را برای جلوگیری از تعطیلی آن راه انداخت‌.

- در سال ۱۳۲۷ برای تحصیل به آمریکا رفت و با گذراندن چندین دوره درس در مدیریت صنعتی و حسابداری صنعتی از دانشگاه نیویورک فارغ‌ التحصیل شد.  

- در سال 1329 به ایران برگشت و کارشناس مهندسی سازمان برنامه شد‌. در همین سال با حکم دکتر سجادی که مدیرعامل سازمان برنامه بود عضو هیئت مطالعات استان پنجم شد‌.

- در سال 1332 (سوم دسامبر 1953) به درخواست مستر وارن (waren) مدیر قسمت عملیات ایالات متحده امریکا در ایران شد؛ که با اصل 4 ترومن همکاری می کرد‌. از سازمان برنامه جزو پنج کارشناس ارشد برای عضویت در کلوپ بین المللی فنی در تهران به همراه مهندس نفیسی، نیر نوری، سمیعی و مستوفی انتخاب شد‌.

- در همان سال رئیس قسمت طرح های سازمان برنامه شد و با حفظ سمت به عضویت هیئت مطالعات سازمان برنامه نیز درآمد‌.

- در سال 1333 در مسابقه در بورس فولبرات قبول شد و برای تکمیل تحصیلات در رشته مدیریت صنعتی به امریکا رفت و در دانشگاه سیراکیوس آمریکا مشغول تحصیل شد‌.

- در سال 1335 در زمان ریاست ابوالحسن ابتهاج رئیس ایرانی، از طرف موسسه «جرج فرای» مشاوران در سازمان برنامه شد‌. این مشاوران از طرف موسسه جرج فرای شیکاگو برای رسیدگی به نواقص مدیریت در کارخانجات و تهیه پیشنهادات اصلاح وضع آنها در ایران ماموریت داشتند‌.

- در سال 1336 شمسی به پیشنهاد موسسه جرج فرای به ابتهاج به ریاست قسمت ارزیابی و فروش شرکت ها و کارخانجات منصوب شد‌.

- در سال 1338 رئیس هیئت مدیره شرکت نساجی ایران شد و در همین سال شریف امامی وزیر صنایع شد.

- در سال 1338 مدیرعامل نساجی مازندران شد و در مدت یک سال شرکت نساجی را که 10 سال بود زیان می داد سودآور کرد و به دریافت «تشویق نامه از نخست وزیر و وزیر صنایع» نائل شد‌.

- در سال 1339 به دعوت دولت انگلستان با 6 نفر دیگر به آن کشور رفت‌. تا درباره صنایع آن کشور مطالعه کند‌.

- در سال 1340 مدیرعامل شرکت مصالح ساختمانی شد که موجب افزایش تولید کارخانه سیمان ری و توسعه کارخانه آجرنسوز امین آباد گردید‌.

- در سال 1340 از سوی هیئت مدیره جامعه مهندسین به عنوان عضو هیئت مدیره جامعه مهندسان و لیسانسیه های فنی ایران درآمد.

- در سال 1341 رئیس مرکز راهنمایی صنایع شد و ماه بعد از آن با حفظ سمت «ناظر دولت در بانک توسعه صنعتی و معدنی» شد‌. او بعدا از دل همین مرکز «سازمان مدیریت صنعتی» را تاسیس کرد‌.

- او از سال 1342 برای توسعه امور سازمان مدیریت صنعتی همکاری خود را با مشاوران بین المللی چون سازمان یونیدو و آرتور دی لیتل آمریکایی شروع کرد‌.

- در سال 1342 وقتی علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد شد به معاونت او انتخاب شد و عملا سرپرست صنایع و معادن در این وزارتخانه بود‌. در این مدت مجوز تاسیس صنایعی مانند اتومبیل سازی پیکان‌، اتوبوس سازی‌، کامیون سازی‌، لوازم خانگی و لوازم الکتریکی توسط او صادر شد‌.

- او در سال 1342 با حفظ سمت معاونت در وزارت اقتصاد به سمت ناظر دولت در بانک توسعه صنعتی و معدنی منصوب شد و پس از یکسال با ارسال نامه ای به نخست وزیر از طرز اداره بانک توسط مدیرعامل هلندی شکایت کرد و با ذکر اینکه بانک صنعتی و معدنی به صنایع غیر ضروری (مانند کارخانه سنگ خورد کنی و کارخانه پپسی کولا) وام می دهد ولی وام کارخانه اطلس بافت را که وی مامور احیای آن شده بود نمی دهد، و لذا از سمت ناظر دولت در بانک توسعه صنعتی و معدنی استعفا کرد. متعاقب استعفای او دولت‌، رئیس هلندی بانک را از سمت خود بر کنار کرد و آقای مهدی سمیعی را به ریاست آن بانک منصوب نمود‌.

- در سال 1342 و 1343 شمسی نماینده دولت ایران در «هیئت مدیره سازمان بهره وری آسیایی» در توکیو شد و یک دوره نیز به ریاست این سازمان رسید و در پایان «نشان درجه یک طلا» از این سازمان دریافت کرد.

- در سال 1343 عضو شورایعالی حفاظت کار شد. وی در همان سال ها کتاب و مقالات صنعتی و فنی می نگاشت که در کتاب ایرانشهر و مجلات فنی دیگر چاپ شده است‌.

- در سال 1344 هنگام تاسیس دانشگاه صنعتی آریامهر (دانشگاه صنعتی شریف) وی برای ریاست این دانشگاه در نظر گرفته شد ولی قبول نکرد‌. ولی او عضو هیئت امنای دانشگاه صنعتی آریامهر شد و تا روز انقلاب در این سمت باقی ماند‌. وی در دوران ریاست دکتر مجتهدی، پرفسور رضا، دکتر حسین نصر، دکتر رضا امین، دکتر ضرغامی عضو هیئت امنای این دانشگاه بود‌.

- در سال 1345 با حفظ سمت در وزارت اقتصاد سرپرست گروه «برنامه ریزی صنایع» در سازمان برنامه شد‌.

- در سال 1346 عضو هیئت مطالعه کننده قرارداد ذوب آهن با روس ها شد‌.

- در سال 1346 مامور تاسیس «سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران» شد و به دستور شاه اساسنامه این سازمان را تهیه کرد که در چندین جلسه شورای اقتصاد به ریاست شاه بررسی شد و سپس در مجلسین شورای ملی و سنا به تصویب رسید‌.

طی مدت چهار سال مدیریت رضا نیازمند بر سازمان گسترش، کارخانه های ماشین سازی تبریز‌، تراکتور سازی تبریز‌، ماشین سازی اراک و کارخانه ذوب آلومینیوم اراک ساخته و تاسیس شد‌. در همین مدت شهر صنعتی تبریز و اراک نیز ساخته شد‌. او در اثر این خدمات به دریافت نشان درجه اول «آبادانی و پیشرفت» نائل شد‌.

- در سال 1350 عضو هیئت امنای شورای توسعه و تشویق پژوهش های علمی شد‌.

- در سال 1351 رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت مس سرچشمه کرمان شد‌.

- در سال 1352 عضو شورایعالی فولاد (فولاد مبارکه) شد و تا سال 1356 در این سمت باقی ماند‌.

- در سال 1353 عضو هیئت امنای دانشگاه بوعلی شد‌.

- در سال 1354 بعد از راه افتادن مس سرچشمه او نشان درجه دوم تاج دریافت کرد و از مدیریت آن شرکت استعفا کرد.

- در سال 1354 با شکایتش از وضع فرودگاه تهران موجب ساخت فرودگاه بین المللی مهرآباد تهران شد‌.

- وی در سال 1354 برای همکاری با دکتر اعتماد در « سازمان انرژی اتمی » شرکت یوریران را در ایران تاسیس کرد و با خرید اورانیوم، سوخت 17 سال نیروگاه بوشهر را تامین نمود و سپس برای اولین بار عملیات ژئو فیزیکی و تحقیقاتی را برای کشف اورانیوم در ایران انجام داد‌.

- وی در سال 1975 برای خدمتی که در راه بهبود مدیریت صنعتی در صنایع سوئد انجام داده بود از طرف پادشاه سوئد «نشان و لقب شوالیه» گرفت‌.

- وی مدتی در دانشگاه پلی تکنیک و دانشکده بازرگانی و سازمان مدیریت صنعتی استاد رشته مدیریت نیز بوده است‌.

مهندس نیازمند پس از انقلاب به آمریکا رفت و در دوران اقامت طولانی مدت خود در آنجا دکترای خود را در رشته مدیریت صنعتی (که نیمه کاره مانده بود) اخذ کرد و علاوه بر آن دکترا در رشته «مدیریت  بازرگانی» را هم اخذ کرد.

او در سال 1357 به سمت مشاور معدنی رئیس جمهور پاناما منصوب شد‌.

دکتر رضا نیازمند در 19 آذر 1396 در تهران درگذشت.

تالیفات دکتر رضا نیازمند

1 - اولین کتابی که دکتر نیازمند تالیف کرد‌، کتاب محاسبات فنی بود که یک سال پس از فراغت تحصیل در رشته مهندسی معدن و ذوب فلزات نوشت‌. چاپ این کتاب به دلیل مشکلات مالی به تاخیر افتاد تا سال 1330 که سازمان برنامه چاپ آن را به عهده گرفت و نسخ چاپ شده را برای تمام مهندسان ایران فرستاد‌. این کتاب بار دیگر توسط سازمان مدیریت صنعتی چاپ و منتشر شد‌.

2 – کتاب «اداره امور افراد » یا (personnel Administration)  که آنهم توسط سازمان مدیریت صنعتی چاپ و منتشر شد‌.

3 – در سال 1335 مقاله مربوط به «کنترل موجودی ها» در مجله معدن وابسته به وزارت صنایع و معادن منتشر شد‌. متعاقب آن مقاله «آزمایشات روانشناسی و کاربرد آن در صنایع و معادن» در همان مجله منتشر شد‌. این ها اولین مقالات درباره مدیریت صنعتی بود که در ایران منتشر می شد‌.

4 – در سال 1333 سازمان برنامه مجله «ماهنامه سازمان برنامه» را منتشر کرد‌. آقای رضا نیازمند مقاله ای درباره «فعالیت سازمان برنامه و طرح های مصوب آن» در شماره اول و دوم و سوم این مجله تشریح کرد.

5 – پس از انقلاب آقای رضا نیازمند که دکترای خود را در رشته مهندسی صنایع اخذ کرده بود به ایران بازگشت و کتب تاریخی خود را به شرح زیر نوشت :

رضا شاه از تولد تا سلطنت‌. چاپ حکایت قلم نوین‌، تهران

رضا شاه از سقوط تا مرگ ؛ چاپ حکایت قلم نوین‌، تهران

6 – سقوط رژیم شاهنشاهی در ایران (در دو جلد) چاپ حکایت قلم نوین‌، تهران

7 – دکتر رضا نیازمند در ضمن کتب زیر را که جنبه مذهبی دارد در آمریکا و ایران منتشر کرده است ؛

8 - «رهنمودهائی از قرآن مجید» که در مرکز اسلامی بورلی هیلز‌، آمریکا منتشر شد

9 – یک سلسله مقالات درباره «سیری در تاریخ آئین تشیع از آغاز تا امروز» که در «مجله ره آورد» چاپ لوس آنجلس آمریکا منتشر شد‌.

10 – کتاب «شیعه در تاریخ ایران»‌، چاپ حکایت قلم نوین‌، تهران

11 – کتاب «آخرت  (Eschatoloug) یا تاریخچه عقیده به دنیای بعد از مرگ»  که آماده برای چاپ است‌.

12 – کتاب «قرآن به ترتیب نزول آیات» چاپ شده توسط انتشارات بنی هاشم

13 – کتاب «قرآن به ترتیب موضوع» او در دو جلد (جلد اول: آیات محکمات قرآن، جلد دوم: علوم جدید در قرآن) که در سال 1394 منتشر شد، از آثار پژوهشی او در همین زمینه است.

14 – کتاب «تفسیر قرآن و علوم جدید» که مرکز بازشناسی اسلام و ایران – در تهران – آن را چاپ و منتشر کرده است.

15 – دکتر نیازمند مقالات زیادی هم دربارۀ مطالب قرآنی نوشته اند که در مجله بینات در شهر قم ( متعلقه به موسسه معارف اسلامی امام رضا ) به شرح زیر چاپ شده است ؛

مقاله : «واژگان ایرانی در قرآن مجید» چاپ شده در مجله بینات سال دوم – شماره 3

مقاله : «قضا و قدر در قرآن از نگاه علوم جدید» چاپ شده در مجله بینات سال هفتم – شماره 3 و 4

16 – تحقیقی درباره «الغیب و الشهاده» در قرآن مجید : چاپ شده در مجله بینات سال هفتم – شماره 3 و سال هشتم شماره 1

17 – پژوهشی درباره تفسیر «یدالله مغلوله» چاپ شده در مجله بینات – سال 18 شماره 2

دکتر نیازمند همچنین بیش از 25 مقاله در مورد وضع ایرانشناسی و تاریخ معاصر ایران در شماره های 19 الی 48 فصل نامه ره آورد به چاپ رسانیده است.

از دیگر کتب دکتر رضا نیازمند در حوزه معارف دینی و قرآنی کتاب « شرحی بر: قرآن به ترتیب موضوع» در دو جلد (جلد اول: آیات محکمات قرآن، جلد دوم: علوم جدید در قرآن) که در سال 1394 منتشر شد، از آثار پژوهشی او در همین زمینه است.