تاریخچه وزارتخانه
◄ چگونگی تشکیل وزارت راه و ترابری + اسامی وزرای راه/ راه و ترابری
ساختار و سازمان وزارت راه و ترابری در طول مدتی که از فعالیت آن میگذشتهاست به دلیل ضرورتهای ملی به دفعات دچار تغییر و تحول گشتهاست. روند این تحول را میتوان به دورههای زیر تقسیمبندی نمود
ساختار و سازمان وزارت راه و ترابری در طول مدتی که از فعالیت آن میگذشتهاست به دلیل ضرورتهای ملی به دفعات دچار تغییر و تحول گشتهاست. روند این تحول را میتوان به دورههای زیر تقسیمبندی نمود:
وزارت فوائد عامه
در سال ۱۲۹۸ هجری قمری و در دوران سلطنت ناصرالدینشاه وزارت فوائد عامه تأسیس شد و امور مربوط بر احداث راه، پل و راهداری برعهده وزارتخانه مذکور گذاشته شد. این وزارتخانه تدریجاً در سالهای پس از تأسیس به وظائف دیگری مانند تجارت و فلاحت پرداخته که به همین دلیل بعدها به نام فوائد عامه و تجارت و فلاحت تغییر نام یافتهاست. هزینههای راهسازی در این دوران با اخذ «باج راه» که در راهدارخانهها گرفته میشده تأمین میگردید و این مبلغ سالیانه از سه میلیون ریال تجاوز نمیکرد.
اداره کل طرق و شوارع
از سال ۱۳۰۱ ادارهای به نام «اداره کل طرق و شوارع» در وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه به منظور اقدام مؤثر برای ساختمان راهها، نگهداری و بهرهبرداری تشکیل گردید. اداره کل طرق و شوارع، راههای کشور را به نواحی مختلف تقسیم و مسئولیتی برای اداره امور تعمیر و نگهداری آنها معین کرد.
تشکیل وزارت طرق و شوارع
در سال ۱۳۰۸ به موجب قانونی که از مجلس شورای ملی گذشت، اداره کل طرق و شوارع به وزارت طرق و شوارع تبدیل شد. با تأسیس وزارت مذکور راهسازی در ایران گسترش یافت و با امکاناتی که تدریجاً فراهم شد برنامهها و پروژههای راهسازی ادامه پیدا کرد.
تشکیل وزارت راه
در سال ۱۳۱۵ وزارت طرق و شوارع با تصویب مجلس شورای ملی به وزارت راه تغییر نام یافت.
تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری
در تاریخ ۱۶ تیر ۱۳۵۳ بهمنظور اعمال سیاست جامع و هماهنگ برای ترابری کشور و توسعه و تجهیز، گسترش، نگاهداری و ایجاد تأسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعه اجتماعی، اقتصادی و عمرانی و دفاع ملی با رعایت قوانین مربوط نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری تغییر یافت.
تغییر نام به وزارت راه و شهرسازی
در دولت احمدی نژاد با یک تصمیم کارشناسی نشده دو وزارت خانه راه و ترابری و راه و شهرسازی با هم ادغام و وزارت راه و شهرسازی شکل گرفت. این اقدام که با اعتراض بدنه وزارت راه و ترابری و عملا تحا الشعاع قرارگرفتن موضوع حمل ونقل که مفهومی نوین و جدید بود همراه بود.(تغییر اسم وزارت از راه به راه و ترابری تاکیدی بر اهمیت موضوع ترابری و حمل و نقل بود که به زعم کارشناسان وزارت راه با این تغییر، عملا همه تلاش ها برای بیان اهمیت حمل و نقل نادیده گرفته شد. و در عمل نیز شاهد بودیم که در دولت احمدی نژاد امر ساخت مسکن مهر اولویت یافت و باعث جلب توجه ها و امکانات به این موضوع و غفلت از بخش حمل و نقل گردید). همچنین این تصمیم باعث حجیم تر شدن و سنگین تر شدن وظایف یک وزارتخانه اجرایی شد که تعداد سازمان ها و معاونت هایش از 18 مورد گذشت و شاید بتوان گفت هیچ وزارتخانه اجرایی به این وسعت و ابعاد نداشته ایم.
همچنین ببینید:
وزرای راه و شهرسازی/ وزرای راه و ترابری/ وزاری راه
نگاهی به چرخه ادغام و تفکیک! تاریخچه وزارتخانه ها
وزرای فلاحت و تجارت و فوائد عامه
الف – در دوره قاجار
1 – میرزا نظام الدین خان کاشی مهندس الممالک از 1289 هجری قمری تا 1325 هجری قمری در کابینه های مشیرالدوله، میرزا سلطانعلی وزیر افخم، میرزا علی اصغر خان اتابک امین السلطان و میرزا احد خان مشیر السلطنه.
2- میرزا مرتضی قلیخان صنیع الدوله از 1325 هجری قمری تا 17 ربیع الاول 1327 در کابینه های ابوالقاسم خان ناصر الملک همدانی (قراگوزلوی)، نظام السلطنه مافی ( کابینه های اول، دوم و سوم)
3 – میرزا نظام الدین کاشی مهندس الممالک از 17 ربیع اول 1327 تا 15 رمضان 1327 در کابینه میرزا جواد خان سعد الدوله.
4 – مرتضی قلی خان صنیع الدوله از 15 رمضان 1327 تا 11 جمادی الاول 1328 در کابینه محمدولی خان تنکابنی سپهدار اعظم
5 – میرزا حسن خان مشیرالدوله از 11 جمادی الاول 1328 تا سوم رجب 1328 در کابینه محمد ولی خان تنکابنی سپهدار اعظم
6 – میرزا نظام الدین خان کاشی مهندس الممالک از سوم رجب 1328 تا دوم محرم 1329 در کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک
7 – میرزا محمد خان علاء السلطنه
8 - میرزا ابراهیم خان حکیم الممالک از 9 ربیع الاول 1329 تا 17 صفر 1334 در کابینه محمدولی خان تنکابنی سپهسالار اعظم
9 – اکبر میرزا صارم الدوله از 17 صفر 1334 تا 20 ربیع الاول 1334 هجری قمری در کابینه عبدالحسین میرزا فرمانفرما
10- میرزا احمدخان مشیرالدوله از 20 ربیع الاول 1334 هجری قمری تا 29 شوال 1334 هجری قمری در کابینه محمدولی خان تنکابنی سپهسالار اعظم
11- میرزا شکر ا... خان معتمد خاقان (قوام الدوله ) از 29 شوال 1334 تا رجب 1335 هجری قمری در کابینه میرزا حسن خان وثوق الدوله
12- میرزا حسن خان مومن الملک از 14 شعبان 1335 تا .... در کابینه محمد علی خان علاء السلطنه [1]
13- دکتر اسماعیل خان مودب السلطنه از ........... تا سوم ربیع الثانی 1336 در کابینه عبدالمجید میرزا عین الدوله[2]
14- میرزا حسن خان معین الوزراء از سوم ربیع الثانی 1336 تا ......... در کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک – در کابینه نجفقلی خان بختیاری صمصمام السلطنه وزیر معرفی نشد[3].
15 – میرزا حسین خان دبیر الملک از 20 شوال 1336 تا 16 شوال 1338 در کابینه میرزا حسن خان وثوق الدوله
16 – میرزا احمد خان اعتلاء السلطنه از 16 شوال 1338 حجری قمری تا 14 صفر 1339 در کابینه میرزا حسن خان مشیر الدوله
17- عباس میرزا فرمانفرما سالار لشگر از 14 صفر 1339 تا 15 جمادی الثانی 1339 در کابینه فتح ا.. خان سردار منصور سپهدار اعظم
18- میرزا محمود خان موقر الدوله از 15 جمادی الثانی 1339 تا 27 رمضان 1339 هجری قمری در کابینه سید ضیاء الدین طباطبایی
19- میرزا حسین خان ادیب السلطنه از 27 رمضان 1339 تا 23 جمادی الاول 1340 هجری قمری در کابینه میرزا احمد قوام السلطنه
20 – میرزا حسین خان ادیب السلطنه از 23 جمادی الاول 1340 تا 7 صفر 1340 هجری قمری در کابینه میرزا حسن خان مشیرالدوله
21- مصطفی خان نیرالسلطنه نوائی از 7 صفر 1340 تا 27 جمادی الثانی 1341 هجری قمری در کابینه میرزا احمد خان قوام السلطنه
22- مهدیقلی خان مخبر السلطنه از 27 جمادی الثانی 1341 هجری قمری تا اول ذیقعده 1341 در کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک
23- میرزا حسین خان عدل الملک از اول ذیقعده 1341 تا 16 ربیع الاول 1342 هجری قمری در کابینه میرزا حسن خان مشیرالدوله
24- حاج امان ا.. خان عزالممالک از 16 ربیع الاول 1342 هجری قمری تا ... در کابینه اول رضا خان سردار سپه[4]
25- نظام الدین خان مشارالدوله در کابینه دوم رضاخان سردار سپه
26- عبدالحسین خان سردار افخم خراسانی تا 9 آبان 1304 در کابینه سوم رضا خان سردار سپه.
ب - در دوره پهلوی اول
27- علی اکبر داور از 28 آذر 1304 تا 15 خرداد 1305 در کابینه ذکاء الملک (محمدعلی فروغی)
28- مهدی قلی هدایت (مخبر السلطنه) از 16 خرداد 1305 تا 12 خرداد 1306 در کابینه مستوفی الممالک ( حسن مستوفی)
29- سرلشکر عبدالله امیرطهماسبی از 10 آبان 1306 تا 27 آبان 1307 در کابینه مخبر السلطنه
30- سرتیپ عبدالله شیبانی از 28 آبان 1307 تا 16 شهریور 1308 در کابینه مخبر السلطنه
31- سرلشکر کریم بوذرجمهری از 16 شهریور 1308 تا 16 فروردین 1309 در کابینه مخبرالسلطنه. [5]
وزرای طرق و شوارع
32- سیدحسن تقی زاده از 28 فروردین 1309 الی 9 آبان 1309 در کابینه مخبر السلطنه
33- باقر کاظمی از 30 دیماه 1309 تا 23 خرداد 1310 در کابینه مخبر السلطنه
34- رضا افشار از 10 اسفند 1310 تا 28 تیر 1311 در کابینه مخبر السلطنه
35- سرلشکر عبدالمجید فیروز از 28 تیر ماه 1311 تا 15 دیماه 1311 در کابینه مخبر السلطنه
36- علی منصور از 6 بهمن 1311 تا 19 دیماه 1314 در کابینه محمد علی فروغی و کابینه محمود جم.[6]
وزرای راه
37- مجید آهی از 28 دیماه 1314 تا 1 دیماه 1317 در کابینه محمود جم
38- دکتر محمد سجادی از 11 دیماه 1317 تا آذر 1320 در کابینه محمود جم و کابینه احمد متین دفتری و کابینه علی منصور
ج- در دوره پهلوی دوم
39- سرلشکر جهانبانی از آذر 1320 تا 18 اسفند 1320 در کابینه محمد علی فروغی
40- یدالله عضدی از 18 اسفند 1320 تا 15 مرداد 1321 در کابینه علی سهیلی
41- علی معتمدی از 18 مرداد 1321 تا 25 بهمن 1321 در کابینه احمد قوام (قوام السلطنه)
42- عبدالحسین هژیر از 28 بهمن 1321 تا 7 فروردین 1323 در کابینه علی سهیلی
43- حمید سیاح از 6 فرورین 1323 تا 14 شهریور 1323در کابینه محمدساعد مراغه ای
44- محمد نریمان از 15 شهریور 1323 تا 20 آبان 1323 در کابینه محمدساعد مراغه ای
45- نصرا... انتظام از 4 آذر 1323 تا 12 اردیبهشت 1324 در کابینه مرتضی قلی بیات
46- نادر آراسته از 22 اردیبهشت تا 23 خرداد 1324 در کابینه ابراهیم حکیمی (حکیم الملک )
47- سرلشکر محمد حسین فیروز از 7 آبان 1324 تا مهر 1325 در کابینه ابراهیم حکیمی و کابینه احمد قوام
48- ابوالحسن صادقی از 27 مهر 1325 تا 28 آذر 1325 در کابینه احمد قوام
49- غلامحسین فروهر از 29 آذر 1325 تا 5 دی 1326 در کابینه احمد قوام
50- علی معتمدی از 26 دیماه 1326 تا 25 بهمن 1326 در کابینه ابراهیم حکیمی
51- امان اله اردلان (عزالممالک ) از 25 بهمن 1326 تا 25 خرداد 1327 در کابینه ابراهیم حکیمی
52 – در کابینه عبدالحسین هژیر وزیر راه معرفی نشد.
53- دکتر محمد سجادی از 17 آذر 1327 تا 21 اسفند 1327 در کابینه محمد ساعد مراغه ای
54 – نادر آراسته از ........... تا ..................در کابینه محمد ساعد مراغه ای[7]
55- حمید سیاح از ........................ تا 2 فروردین 1329 در کابینه محمد ساعد مراغه ای
56- دکتر منوچهر اقبال از 14 فروردین تا 6 تیر 1329 در کابینه علی منصور
57- مهندس جعفر شریف امامی از 6 تیر 1329 تا 29 اسفند 1329 در کابینه سرلشگر حاجعلی رزم آرا
58- سرلشگر حسن ارفع از 29 اسفند 1329 تا 12 اردیبهشت 1330 در کابینه حسین علاء
59- جواد بوشهری از 13 اردیبهشت 1330 تا 28 تیر 1331 در کابینه دکتر محمد مصدق
60- دکتر منوچهر اقبال از 29 تا 31 تیر 1331 در کابینه احمد قوام
61 – مهندس داود رجبی از 31 تیر 1331 تا 18 دیماه 1331 در کابینه دکتر محمد مصدق
62- مهندس جهانگیر حق شناس از 18 دیماه 1331 تا 28 مرداد 1332 در کابینه دکتر محمد مصدق
63 – مهندس غلامعلی میکده از 28 مرداد ماه 1332 تا 23 دیماه 1332 در کابینه سرلشکر فضل الله زاهدی
64- سرلشکر عباس گرزن از 23 دیماه 1332 تا 18 اسفند 1334 در کابینه سرلشکر فضل الله زاهدی
65 – سرلشگر ولی انصاری از اول فروردین 1334 تا 10 مهر 1339 در کابینه حسین علاء و کابینه دکتر منوچهر اقبال و کابینه جعفر شریف امامی
66- مهندس ابوالحسن بهنیا از 12 مهر 1339 تا 15 اردیبهشت 1340 در کابینه جعفر شریف امامی
67- مهندس جمال گنجی از 16 اردیبهشت 1340 تا 29 تیر 1341 در کابینه دکتر علی امینی
68- مهندس داود رجبی از 30 تیر 1431 تا 30 بهمن 1341 در کابینه اسدا.. اعلم
69- نصرت ا... معینیان از 30 بهمن ماه 1341 تا 30 مهر 1342 در کابینه اسدا... اعلم
70- دکتر مهندس حسن شالچیان از 30 مهر 1342 تا 18 اسفند 1342 در کابینه اسدا... اعلم
71- دکتر محمود کشفیان از 17 اسفند 1342 تا 6 آذر 1343 در کابینه حسنعلی منصور
72- دکتر مهندس حسن شالچیان از 26 آذر 1343 تا شهریور 1352 در کابینه حسنعلی منصور ، کابینه امیرعباس هویدا
وزرای راه و ترابری
73- مهندس جواد شهرستانی از شهریور 1352 تا مهر 1354 در کابینه امیر عباس هویدا
74- مهندس ابراهیم فرحبخشیان از .... تا 25 مرداد 1356 در کابینه امیرعباس هویدا[8]
75- مهندس مرتضی صالحی از 27 مرداد 1356 در کابینه دکتر جمشید آموزگار
76- محمد مهدی صفویان از .... تا 4 شهریور 1357 در کابینه دکتر جمشید آموزگار
77- دکتر مهندس حسن شالچیان از 5 شهریور تا 14 آبان 1357 در کابینه جعفر شریف امامی و کابینه ارتشبد غلامرضا ازهاری [9]
د – وزرای راه و ترابری بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران
1 – مهندس یوسف طاهری قزوینی در دولت مهندس مهدی بازرگان
2 - شهید مهندس موسی کلانتری در دولت شهید محمدعلی رجایی
3 - احمد امری سرپرست وزارت راه و ترابری
4 - دکتر محمد هادی نژادحسینیان در دولت آیت الله مهدوی کنی و دولت مهندس میرحسین موسوی
5 - مهندس سید ابوالحسن خاموشی سرپرست وزارت راه و ترابری در دولت مهندس میرحسین موسوی
6 – مهندس محمد سعیدی کیا در دولت مهندس میرحسین موسوی و دولت حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی
7 – مهندس اکبر ترکان در دولت حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی
8 – مهندس محمود حجتی در دولت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی
9- مهندس رحمان دادمان در دولت حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی
10 - مهندس احمد خرم در دولت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی
11- مهندس محمد رحمتی در دولت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی و دولت دکتر محمود احمدی نژاد
12- دکتر حمید بهبهانی در دولت محمود احمدی نژاد
13- مهندس علی نیکزاد در دولت دکتر محمود احمدی نژاد
14- دکتر عباس احمد آخوندی در دولت حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی
15- مهندس محمد اسلامی در دولت حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی
16- مهندی رستم قاسمی در دولت حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم رئیسی
17- دکتر مهرداد بذرپاش در دولت حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم رئیسی
[1] - چون تاریخ پایان وزارت از منابعی که در دسترس بود عاید نشده لذا تاریخ پایان کار وزارت مشخص نیست.
[4] - چون تاریخ پایان وزارت از منابع در دسترس عاید نشده لذا قید نگردیده است.
[5] - در دوره وزارت سرلشکر بوذرجمهری وزارت طرق و شوارع تاسیس شد.
[6] - در دوره وزارت علی منصور نام وزارت طرق و شوارع به وزارت راه تغییر یافت.
[7] - چون تاریخ شروع و پایان وزارت از منابع دسترسی عاید نگردیده لذا قید نشده است.
[8] - تاریخ شروع وزارت از منابع در دسترس عاید نشد لذا قید نشده است.
[9] - در کابینه شاپور بختیار وزیر راه و ترابری معرفی نشد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.