زنگ بیدارباش در جلفا برای اتصال مستقیم ایران به روسیه
با باز شدن مسیر ترانزیتی میان آذربایجان و ارمنستان، یکی از تاریخی ترین خطوط ریلی منطقه در آستانه احیاست؛ مسیری که می تواند ایران را بدون نیاز به پروژه های پرهزینه، از بندرعباس تا روسیه و اروپا به صورت مستقیم متصل کند.
با باز شدن مسیر ترانزیتی میان آذربایجان و ارمنستان، یکی از تاریخی ترین خطوط ریلی منطقه در آستانه احیاست؛ مسیری که می تواند ایران را بدون نیاز به پروژه های پرهزینه، از بندرعباس تا روسیه و اروپا به صورت مستقیم متصل کند.
به گزارش تین نیوز به نقل از فارس، تحولات تازه در قفقاز جنوبی بار دیگر شمال غرب ایران را در مرکز توجه راهبردی منطقه قرار داده است. در پی اعلام لغو محدودیت های ترانزیتی میان آذربایجان و ارمنستان، مسیر تاریخی جلفا–نخجوان–ایروان–باکو پس از سه دهه توقف، در آستانه بازگشت به نقشه ترانزیتی اوراسیا قرار گرفته است؛ فرصتی که به اعتقاد کارشناسان، می تواند معادلات حمل ونقل ایران را به کلی متحول کند.
به گفته ی کارشناسان، فعال سازی سریع خط آهن جلفا–نخجوان این امکان را فراهم می کند که ایران بدون نیاز به پروژه های سنگین و پرهزینه ای مانند راه آهن رشت–آستارا، به روسیه و اروپا به صورت تمام ریلی و پیوسته متصل شود. این مسیر نه تنها کوتاه تر و اقتصادی تر است، بلکه با عبور از نخجوان و ارمنستان، گزینه ای مطمئن تر و مستقل تر از مسیرهای فعلی از جمله ترکیه و آذربایجان به شمار می آید.
الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، دو هفته گذشته در نشست خبری مشترک با همتای قزاق خود از «لغو همه محدودیت های ترانزیتی با ارمنستان» خبر داد و گفت که نخستین محموله غلات قزاقستان به مقصد ارمنستان، نشانه آغاز دوره ای تازه از همکاری های منطقه ای است. این تحول عملاً راه را برای احیای یکی از مهم ترین مسیرهای تاریخی منطقه هموار کرده است.
مسیر ریلی جلفا–نخجوان بیش از ۱۰۷ سال قدمت دارد و در دوره قاجار، شریان اصلی تجارت ایران با قفقاز و اروپای شرقی بود. تا پیش از فروپاشی شوروی، روزانه صدها واگن در گمرک جلفا تخلیه می شد و سالانه بیش از ۴ میلیون تُن کالا از این مسیر جابه جا می گردید. اما با آغاز درگیری های قره باغ در دهه ۹۰ میلادی، ارتباط آذربایجان و نخجوان قطع شد و این مسیر حیاتی از مدار خارج گردید.
اکنون، با بازگشت صلح نسبی و تمایل دو کشور همسایه به گشایش اقتصادی، ایران می تواند بار دیگر جلفا را به دروازه تجاری اوراسیا تبدیل کند. کارشناسان معتقدند تعلل در این زمینه می تواند به معنای از دست رفتن مزیتی تاریخی باشد؛ زیرا سایر کشورها، از جمله ترکیه و گرجستان، در حال رقابت برای جذب بار ترانزیتی مسیر شمال–جنوب هستند.
حسن کریم نیا، کارشناس حمل ونقل و ترانزیت، می گوید که بازسازی مسیر جلفا علاوه بر کاهش هزینه و زمان حمل ونقل، از وابستگی ایران به مسیرهای محدود فعلی می کاهد و دست کشور را در بازی سیاسی منطقه ای بازتر می کند. امروز فرصت نادری برای حضور دوباره ایران در کریدورهای بین المللی فراهم شده است که نباید از دست برود.
با احیای این مسیر، ایران می تواند از غرب دریای خزر مستقیماً به روسیه، قفقاز و اروپا متصل شود؛ مسیری کوتاه تر، ایمن تر و اقتصادی تر که در صورت استفاده ی به موقع، جایگاه کشور را در کریدور شمال–جنوب و تجارت اوراسیا تثبیت می کند.به تعبیر یکی از مدیران سابق راه آهن، «اگر امروز جلفا را دوباره فعال نکنیم، فردا این مسیر را دیگران از ما خواهند گرفت.»
