◄ آشنایی با نظرات لودویگ فون میزس در کتاب کنش انسانی/ انحصار یا نفوذ از ظهور فناوری جدید و رقبای نوآور جلوگیری نمی کند
رامین رازانی: میزس تاکید می کند که در یک اقتصاد بازار آزاد، هیچ شرکت یا صنعتی هرچند قدرتمند، نمی تواند از طریق انحصار یا نفوذ خود، از ظهور فناوری جدید و رقبای نوآور جلوگیری کند، مگر اینکه این شرکت ها بتوانند به طور مداوم نیازهای مصرف کنندگان را بهتر و کارآمدتر از رقبا برآورده کنند.
رامین رازانی: لودویگ فون میزس، اقتصاددان برجسته مکتب اتریش، در کتاب «کنش انسانی» (Human Action)، به نقش بازار آزاد و کنش انسانی در پیشرفت اقتصادی و تکنولوژیک اشاره می کند. میزس در صفحه ۲۷۶ کتاب خود اشاره دارد که : "عظمت و قدرت شرکت های راه آهنی، مانع ظهور هواپیما و اتومبیل نشد... "
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، شرکت های راه آهن به ویژه در اروپا و ایالات متحده، از قدرتمندترین و تاثیرگذارترین نهادهای اقتصادی و اجتماعی عصر خود بودند. این شرکت ها نه تنها ستون فقرات صنعتی سازی و توسعه اقتصادی بودند، بلکه نقش کلیدی در شکل گیری زیرساخت ها، تجارت، مهاجرت و حتی سیاست داشتند. ساخت اولین راه آهن بین قاره ای در آمریکا و خط راه آهن لیورپول منچستر نشانه ای از مقیاس عظیم سرمایه گذاری آن زمان است. راه آهن بین قاره ای، اقتصاد غرب آمریکا را متحول و خط بیلجری دربند در قفقاز، منطقه را به شبکه های تجاری جهانی متصل کرد و مهاجرت های شغلی را افزایش داد. واگن های خواب پولمن (Pullman Sleeping Car) تجربه سفر را بهبود بخشید و مهاجرت های گسترده به مناطق غربی آمریکا و جابه جایی بردگان فراری را تسهیل کرد.
علاوه بر بخش های صنعتی، در حوزه هنری و ادبی، الهام گیری جنبش آرت نوو (Art Nouveau) در اواخر قرن نوزدهم که از فناوری های مدرن مانند آهن و فولاد بهره می برد، تحت تاثیر پیشرفت های راه آهن بود. روابط نزدیک با دولت ها و بهره مندی از یارانه مالی، معافیت مالیات، اعطای زمین رایگان، مجوزهای انحصاری، لابی گری در پارلمان ها نیز از مصادیق نفوذ و قدرت سیاسی راه آهن ها بود.
منظور میزس این است که جایگاه و نقش شرکت های بزرگ مانند شرکت های راه آهن، نتوانست به طور دائمی مانع نوآوری و ظهور فناوری های جدید مانند هواپیما و اتومبیل شود. این ایده، ریشه در دیدگاه میزس درباره پویایی بازار آزاد و نقش کارآفرینان در پاسخ به نیازهای مصرف کنندگان دارد.
به طور خاص، میزس تاکید می کند که در یک اقتصاد بازار آزاد، هیچ شرکت یا صنعتی هرچند قدرتمند، نمی تواند از طریق انحصار یا نفوذ خود، از ظهور فناوری های جدید و رقبای نوآور جلوگیری کند، مگر اینکه این شرکت ها بتوانند به طور مداوم نیازهای مصرف کنندگان را بهتر و کارآمدتر از رقبا برآورده کنند. شرکت های راه آهن در زمان خود بسیار قدرتمند بودند، اما نتوانستند مانع توسعه حمل و نقل هوایی و جاده ای شوند، زیرا این فناوری های جدید پاسخ بهتری به نیازهای در حال تغییر مردم ارائه کردند. این امر نشان دهنده اصل «تخریب خلاق» (Creative Destruction) است که اگرچه میزس مستقیماً از این اصطلاح استفاده نمی کند، اما مفهوم آن در تحلیل های او درباره پویایی بازار آزاد مشهود است.
بنابراین میزس معتقد بود که در یک سیستم بازار آزاد، نوآوری و پیشرفت تکنولوژیک توسط نیروهای بازار و انتخاب های مصرف کنندگان هدایت می شود، نه توسط قدرت انحصاری یا نفوذ شرکت های بزرگ. این دیدگاه بر اهمیت آزادی اقتصادی و کنش کارآفرینانه تاکید دارد.
* متخصص حوزه حمل و نقل و توسعه کسب و کار
