◄ حادثه آتش سوزی بندر امام خمینی کتمان حقیقت یا عادی سازی خطر؟
این حادثه باید هشداری جدی برای بازنگری در فرایندهای ایمنی انبارش کالاهای حساس در بنادر کشور باشد. سکوت، کتمان و بازی با واژگان، شاید برای ساعاتی افکار عمومی را منحرف کند، اما نه شعله های حریق را خاموش می کند، و نه وجدان کارشناسان را آرام.
در پی حادثه آتش سوزی روز جمعه، 26 اریبهشت در یکی از انبارهای دانه های روغنی بندر امام خمینی، ابوطالب گرایلو، مدیرکل بنادر و دریانوردی خوزستان، در چندین موضع گیری رسمی و رسانه ای، از جمله مصاحبه با خبرگزاری ها و گفت وگوی تلفنی با شبکه خبر خوزستان، به طور مکرر بر این نکته تأکید کرده که «این حادثه آتش سوزی نبوده، بلکه خودسوزی طبیعی دانه های روغنی بوده و امری عادی و شناخته شده است».
امام خمینی(ره) یکی از مهم ترین و استراتژیک ترین بنادر کشور در استان خوزستان است که در شمال غربی خلیج فارس و در محدوده شهرستان ماهشهر واقع شده است. این بندر با بیش از ۱۱ هزار هکتار وسعت، به عنوان دروازه اقتصادی ایران در جنوب غرب کشور شناخته می شود و دارای ۴۰ پست اسکله فعال است.
خبر پربازدید سرویس دریایی را بخوانید:
محموله بسیار خطرناک منفجر شده بندر شهید رجایی با عنوان کالای معمولی وارد و دپو شده بود
بندر امام، با بیش از ۱۱ هزار هکتار وسعت به عنوان دروازه اقتصادی ایران در جنوب غرب کشور نقش کلیدی در واردات کالاهای اساسی از جمله غلات، دانه های روغنی، نهاده های دامی و مواد اولیه صنایع دارد و به عنوان مرکز اصلی تخلیه و بارگیری این کالاها در سطح کشور شناخته می شود. همچنین این بندر با بهره مندی از سامانه های انبارداری، تخلیه و بارگیری مکانیزه، یکی از مجهزترین بنادر ایران در حوزه لجستیک کالاهای فله ای و کانتینری است.
یکی از کارشناسان باسابقه بنادر و دریانوردی در گفتگو با خبرنگار تین نیوز در رابطه با این حادثه آتش سوزی ابراز داشت: آیا می توان با چنین روایتی از حادثه، از بار مسئولیت نهاد ناظر کاست؟ و آیا تکرار اصطلاح «خودسوزی طبیعی» می تواند واقعیت «حریق گسترده» را انکار کند؟
این کارشناس در ادامه صحبت های خود چند نقد را مطرح کرد.
مغالطه در واژگان: خودسوزی یا حریق؟
وی در این رابطه گفت: ممکن است منشأ این حادثه خوداشتعالی طبیعی دانه های روغنی بوده باشد، اما نمی توان از این نکته ساده عبور کرد که نتیجه، یک آتش سوزی تمام عیار در یک انبار بزرگ و حساس بوده که منجر به تخریب بخش زیادی از کالا شده است. انکار واژه «حریق» و جایگزینی آن با عبارت «خودسوزی طبیعی» نه تنها دقیق نیست، بلکه نشانه ای از نوعی فرار رو به جلو و تلاش برای عادی سازی یک بحران است.
اگر «معمول» است، چرا تمهیدات پیشگیرانه اتخاذ نشده؟
این کارشناس بنادر و دریانوردی در ادامه افزود: گرایلو در اظهارات خود حادثه را به موارد مشابه در سال های گذشته ارجاع داده و آن را «امری تکرارشونده و طبیعی» دانسته است. اما همین اعتراف ضمنی، مسئولیت دستگاه تحت مدیریت ایشان را سنگین تر می کند. اگر چنین وقایعی مسبوق به سابقه است، چرا تدابیر لازم برای تهویه، جابه جایی یا پایش دما و رطوبت دانه های روغنی اندیشیده نشده؟
در دیگر موارد گذشته، خودسوزی ها در حد یک واکنش موضعی کنترل می شدند و حتی با حس بوی ناخوشایند، تیم ها وارد عمل می شدند. اما در حادثه امروز، هیچ نشانه یا اقدام پیشگیرانه ای در گزارش ها نیامده است. این یعنی یا سامانه های هشداردهنده کار نکرده اند، یا اصلاً وجود نداشته اند.
آسیب به کالای اساسی کشور، مسئله ای فرعی نیست
وی در ادامه نقد خود بر این حادثه متذکر شد: دانه های روغنی جزو کالاهای اساسی کشور محسوب می شوند. انبارش این محصولات نیازمند حساسیت ویژه و رعایت دقیق استانداردهای ایمنی است. انهدام چند هزار تن از این کالاها، صرف نظر از اینکه در مالکیت کدام شرکت خصوصی بوده، خسارتی ملی و راهبردی است که نمی توان با عبارت هایی مانند “امری معمول” آن را کم اهمیت جلوه داد.
غیبت علائم اولیه، علامت پرسش برانگیز
این کارشناس باتجربه حوزه بنادر خاطر نشان کرد: تجربه نشان داده که خودسوزی دانه های روغنی معمولاً با بوی تند و ناخوشایند و گرمای موضعی همراه است و امکان تشخیص زودهنگام فراهم می شود. اما در این حادثه، هیچ گزارشی از انتشار بو یا تشخیص اولیه وجود ندارد. این می تواند نشانه ای باشد بر اینکه یا منشأ آتش سوزی عوامل دیگری بوده (مانند جرقه الکتریکی یا سهل انگاری انسانی)، یا سامانه های کنترلی از اساس ناکارآمد بوده اند.
وقتِ پذیرش مسئولیت است، نه انکار واقعیت
وی در جمع بندی اظهارات خود در پایان اذعان داشت: نتیجه بندی مدیریت بحران به معنای کنترل، پاسخ دهی و پیشگیری است، نه روایت سازی و عادی سازی. تأکید بیش از حد بر واژه «خودسوزی طبیعی» و پرهیز از به کار بردن واژه «آتش سوزی»، بیش از آن که نشان از واقع گرایی داشته باشد، نشان دهنده تلاش برای کاهش بار مسئولیت و پرهیز از پاسخگویی عمومی است.
این حادثه باید هشداری جدی برای بازنگری در فرایندهای ایمنی انبارش کالاهای حساس در بنادر کشور باشد. سکوت، کتمان و بازی با واژگان، شاید برای ساعاتی افکار عمومی را منحرف کند، اما نه شعله های حریق را خاموش می کند، و نه وجدان کارشناسان را آرام.
تا این معاونت خاص و تمامیت خواه اصلاح نشود بنادر همینه و هر روز به زوال سازمان بی سرو سامان نزدیک تر می شویم … خانم وزیر لطفا فکری بکنید بحال این کشتی به گل نشسته تا غرق نشود و دیگر نشه کاری کرد .