بازدید سایت : ۸۶۲۵۴

غارت منابع ملی؛ خودروها سالی ۷ میلیارد دلار بنزین اضافه می‌سوزانند

در ماجرای ناترازی بنزین باید نگاه دقیقتری به مصرف بنزین خودروهای داخلی داشت چرا که یکی از مهمترین علل مصرف بالای بنزین همین خودروهای داخلی هستند.

غارت منابع ملی؛ خودروها سالی ۷ میلیارد دلار بنزین اضافه می‌سوزانند
تین نیوز |

در ماجرای ناترازی بنزین باید نگاه دقیقتری به مصرف بنزین خودروهای داخلی داشت چرا که یکی از مهمترین علل مصرف بالای بنزین همین خودروهای داخلی هستند.

پشت پرده ارزان ترین بنزین دنیا در ایران

 

به گزارش تین نیوز به نقل از مهر، یکی از تکراری ترین کلیدواژه های چند سال اخیر در ادبیات اقتصاد ایران «ناترازی بنزین» است؛ تقریباً روزی نیست که رسانه ها به این مساله نپردازند که در اغلب موارد هم میزان مصرف مردم را مقصر اصلی بروز ناترازی عنوان می کنند.

اما اگر کمی ژرف تر به ماجرا نگاه کنیم انگشت اتهام را باید به سمت خودروهایی بگیریم که به دلیل کیفیت پایین و عدم همخوانی با استانداردهای روز دنیا دو برابر خودروهای خارجی بنزین مصرف می کنند؛ یعنی خودروسوار ایرانی نه اینکه بخواهد بلکه مجبور است برای راندن خودروی خود بنزین زیادی مصرف کند. بنابراین نمی توان گفت مصرف کنندگان عامل اصلی ناترازی هستند بلکه عامل اصلی خودروهایی هستند که برای حرکت کردن، بنزین بالایی می طلبند.

آمار نشان می دهد که خودروهای داخلی روزانه بیش از ۴۰ میلیون لیتر بنزین بیشتری مصرف می کنند که با قیمت بنزین فوب خلیج فارس، حدود ۲۰ میلیون دلار می شود. اگر این عدد را در کل سال ضرب کنیم مشخص می شود که سالانه بالغ بر ۷ میلیارد دلار خودروهای داخلی بنزین اضافه می سوزانند.

سالانه ۶ میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین افزوده می شود

از سویی دیگر نگاهی به تاریخچه مصرف بنزین نشان می دهد که علاوه بر مصرف بالای سوخت خودروهای جدید، به دلیل عدم اسقاط خودروهای فرسوده، مصیبت مصرف بنزین روز به روز بیشتر می شود؛ برای فهم دقیق این مساله باید اشاره کرد که در سال ۱۳۹۸ مصرف بنزین میانگین ۹۵ میلیون لیتر در روز بود و امروز این رقم به میانگین ۱۱۳ تا ۱۱۵ میلیون لیتر رسیده است؛ یعنی طی ۴ سال، مصرف بنزین ۲۰ میلیون لیتر بیشتر شده است. به بیان دیگر هر سال بین ۵ تا ۶ میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین افزوده شده است.

نکته قابل توجه آنکه در سال ۱۳۹۰ میزان مصرف روزانه بنزین بین ۵۷ تا ۵۹ میلیون لیتر در روز بود که یعنی در طول ۱۲ سال مصرف این سوخت بیش از ۲ برابر شده استدر سال ۱۳۹۰ میزان مصرف روزانه بنزین بین ۵۷ تا ۵۹ میلیون لیتر در روز بود که یعنی در طول ۱۲ سال مصرف این سوخت بیش از ۲ برابر شده است.

جلیل سالاری مدیرعامل شرکت پالایش و پخش در این ارتباط با بیان اینکه خودروهای خارجی صدی ۳ تا ۴ و خودروهای داخلی صدی ۱۰ تا ۱۲ مصرف بنزینشان است، گفته است که اگر خودروهای داخلی، استاندارد بودند الان مصرف بنزین در کشور ۶۰ میلیون لیتر در روز بود و می توانستیم بیش از ۵۰ میلیون لیتر در روز، بنزین صادر کنیم.

همچنین رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران به مهر می گوید: سالانه ۱۰ تا ۱۲ درصد مصرف سوخت مایع است، اگر بخواهیم این میزان را هم در مصرف سوخت کشور محاسبه کنیم متوجه می شویم در سال ۱۴۰۲ به نسبت ۱۴۰۱ روند افزایش مصرف بنزین را داشته ایم که مهم ترین عامل آن کیفیت پایین خودروهای داخلی است، خودروهای خارجی در هر ۱۰۰ کیلومتر ۳ لیتر مصرف و خودروهای ایرانی ۱۰ تا ۱۲ لیتر مصرف دارند.

میزان مصرف بنزین

به این ترتیب اگر روال به همین صورت ادامه یابد و سالانه ۵ تا ۶ میلیون لیتر به مصرف بنزین کشور افزوده شود، سال آینده با ورود ۱.۵ میلیون خودروی جدید و عدم اسقاط جامع و کامل خودروهای فرسوده، مصرف میانگین به ۱۱۹ تا ۱۲۱ میلیون لیتر خواهد رسید.

بنابراین اگر تولید بنزین را ۱۱۵ میلیون لیتر در روز در نظر بگیریم یعنی سال آینده مصرف بنزین میزان تولید این محصول را پشت سر خواهد گذاشت و احتمال تبدیل شدن ایران به یک کشور واردکننده قوت می گیرد.

ساخت پالایشگاه چاره کار است؟

نکته قابل توجه آنکه برخی از کارشناسان و متولیان دولتی راه اندازی پالایشگاه های جدید را چاره کار کاهش ناترازی بنزین عنوان می کنند در حالی که این موضوع به منزله پاک کردن صورت مساله است.

طبق تاکید کارشناسان اقتصادی، ساخت و راه اندازی هر پالایشگاه در بهترین حالت ۳ تا ۴ سال زمان می برد؛ به عنوان نمونه راه اندازی و تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس که یکی از پالایشگاه های کارآمد در این حوزه محسوب می شود، ۱۲ سال طول کشید.

حال اگر حتی در نظر بگیریم که ساخت پالایشگاه ها سریع تر انجام شود و قرار باشد بدون ضابطه بنزین به خودروهای پرمصرف داده شود، وضعیت مصرف بنزین چه خواهد شد؟ در شرایط فعلی میانگین سالی ۶ میلیون لیتر به مصرف بنزین کشور افزوده می شود، وقتی قرار باشد چاره کار را در ساخت پالایشگاه های بیشتر بدانیم قطعاً در مصرف بنزین بیش از پیش اسراف خواهد شد، چراکه در حال حاضر تمامی ظرفیت پالایشگاهی و گاهاً ظرفیت برخی مجتمع های پتروشیمی برای افزایش کمی تولید بنزین کشور پای کار آمده اند تا شکم گرسنه خودروهای داخلی را پر کنند.

باید توجه کرد که در حال حاضر به طور متوسط پیمایش یک خودرو در طول سال حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر است که هزینه مصرف بنزین آن بر اساس قیمت فوب خلیج فارس، در سال ۶۰ میلیون تومان می شود. از این رقم ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان توسط مصرف کننده پرداخت می شود و بقیه هزینه را دولت در قالب یارانه پرداخت می کند.

واردات بنزین؟!

همانطور که سالاری نیز تاکید کرده به دلیل منابع طبیعی موجود در ایران، ما باید یک کشور صادرکننده بنزین می بودیم و طبق تاکید مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی مجلس با کاهش ۳۰ درصدی مصرف بنزین، صادرکننده این محصول می شویم، اما به دلیل عدم برنامه ریزی و بی اهمیت جلوه داده موضوع اسقاط خودروهای فرسوده و بالا بردن کیفیت خودروهای تولید داخل، در حال تبدیل شدن به واردکننده بنزین هستیم!

در این بین نکته ای که مورد غفلت واقع شده هزینه ای است که از محل واردات به دولت تحمیل خواهد شد؛ اگر قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج فارس با عدد اکتان ۹۲ را حدود ۶۵ سنت در نظر بگیریم با دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان و با دلار ۳۷ هزار تومانی، ۲۴ هزار تومان در هر لیتر قیمت می خورد. اگر ایران روزانه ۳۰ میلیون لیتر بنزین وارد کند و در این مسیر به دلیل تحریم ها نیز متحمل هیچ هزینه اضافه ای نشود و حتی هزینه حمل و نقل را نیز در نظر نگیریم، روزانه ۱۹.۵ میلیون دلار صرف واردات بنزین خواهد شد.

در شرایطی که تأمین ارز راه پر پیچ و خمی را طی می کند اختصاص ۱۹.۵ میلیون دلار برای واردات بنزین، چگونه ممکن بوده و اصلاً بر چه منطق اقتصادی استوار است؟

باید توجه کرد در حال حاضر بر اساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش سالانه ۸۰ میلیارد دلار یارانه سوخت در کشور پرداخت می شود و اگر یارانه بنزین وارداتی هم به این رقم اضافه شود، قطعاً شاهد هدررفت منابع زیادی خواهیم بود.

غفلت از اسقاط فرسوده ها

نکته دیگر آنکه حتی اگر بر مصرف بنزین بالای خودروهای جدید چشم ببندیم، برای چشم پوشی از تردد روزانه بالغ بر ۱۲ تا ۱۴ میلیون وسیله متحرک فرسوده هیچ بهانه ای نداریم. این آمار زمانی جالب تر می شود که بدانیم هر خودروی فرسوده تقریباً در روز ۴.۱۳ صدم لیتر بنزین بیشتر از خودروی غیرفرسوده مصرف می کند.

به صورت دقیق تر، تعداد خودروهای سواری در حال تردد در کشور ۲۱ میلیون دستگاه است که از این تعداد یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه که ۶ درصد این خودروها را تشکل می دهد فرسوده است. البته اگر سن فرسودگی را ۱۵ سال در نظر بگیریم تعداد این خودروها به ۲.۵ میلیون دستگاه می رسد.

۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سطح کشور تردد می کند که از این تعداد ۹۰ درصد و به عبارتی ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت فرسوده است در کشور تردد می کنند.

از یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده نیز ۲۵۰ هزار دستگاه (۲۳ درصد) فرسوده است. تعداد اتوبوس های درون شهری در حال تردد در سطح کشور ۲۲ هزار دستگاه است که از این تعداد ۱۸ هزار دستگاه و به عبارتی ۸۲ درصد فرسوده است.

۱۳ هزار دستگاه از ۲۳ هزار دستگاه اتوبوس برون شهری در حال تردد در کشور، فرسوده است که این تعداد ۵۷ درصد کل اتوبوس های برون شهری را تشکیل می دهد. همچنین از ۴۰۰ هزار تاکسی در حال تردد در کشور ۱۹۰ هزار دستگاه فرسوده است که ۴۸ درصد این ناوگان را تشکیل می دهد. ۳۴ هزار خودرو دولتی در سطح کشور تردد می کند که ۳۲ درصد از این خودروها یعنی ۱۱ هزار خودرو دولتی، فرسوده است.

تعداد خودرو فرسوده 1402

در این ارتباط محمودی مشهدی شریف رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو به مهر گفت: تا پایان آذر ماه در مجموع ۵۰ هزار خودروی فرسوده اسقاط شده است. البته هدف گذاری ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده، اسقاط ۱۰۰ هزار خودرو تا پایان امسال بود اما به دلیل عدم تصویب و ابلاغ آئین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده از سوی دولت، کار به کندی پیش می رود.

مشهدی شریف ادامه داد: در صورتی که آئین نامه مذکور تصویب و ابلاغ شود سال آینده از نظر میزان اسقاط خودروهای فرسوده، سال درخشانی خواهد بود.

رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با بیان اینکه ۳۵ تا ۴۰ درصد خودروها در کشور به مرز فرسودگی رسیده اند، گفت: در صورتی که آئین نامه ابلاغ نشود نه تنها اتفاق خاصی در بهبود فرایند اسقاط خودرو نمی افتد بلکه وضعیت بدتر هم خواهد شد.

از سویی دیگر بر اساس مصوبه مجلس، سالانه بایستی ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده از رده خارج شود که این رقم با روند فعلی اسقاط خودروهای فرسوده قابل تحقق نیست.

استفاده از حمل و نقل عمومی؟

موضوع دیگر آنکه مسؤولان دولتی برای شانه خالی کردن از لزوم رسیدگی به وضعیت ناگوار مصرف بنزین خودروها، تاکید می کنند که مردم از حمل و نقل عمومی استفاده کنند این در حالیست که اگر سری به ناوگان حمل و نقل عمومی همچون مترو و اتوبوس بزنید متوجه می شوید که در حال حاضر نیز به اندازه کافی از ظرفیت این ناوگان استفاده می شود و نه تنها این ناوگان نیاز به نوسازی و به سازی دارد بلکه باید مسیرهای بیشتری را نیز برای عبور وسایل حمل و نقل عمومی تعریف کرد.

رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران در این رابطه می گوید: رشد مصرف بنزین امسال پیش بینی شده بود که ۶ و نیم درصد باشد، ولی بر اساس مطالعه مرکز پژوهش های مجلس امسال ۱۲ و نیم درصد رشد مصرف بنزین در سال جاری داشته ایم.

به گفته پدیدار، دلیل این افزایش ترافیک های سنگین، جوابگو نبودن مترو و اتوبوس های حمل ونقل عمومی است. در این ترافیک های سنگینی که در سطح شهر به وجود می آید سوخت زیادی هدر می رود.

در این گزارش تنها بخشی از فاجعه مصرف بنزین را به تصویر کشیدیم. اگر دولت به صورت واقعی قصد مقابله با مشکلات مصرف بالای بنزین را دارد باید در گام نخست و البته به صورت همزمان نسبت به اسقاط خودروهای فرسوده اقدام و خودروسازان را ملزم به تولید خودروی باکیفیت کند.

همچنین دولت در گام بعدی باید با بهبود ناوگان حمل و نقل عمومی، زمینه استفاده از این ناوگان را برای عموم مردم فراهم کند تا استفاده از خودروی شخصی اولویت اول مردم نباشد.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
ارسال نظر
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
  • تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
  • انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
  • جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.

  • سعید قصابیان پاسخ

    بنظر من استفاده از کلمه " غارت" درست نیست. بهتر ست از عبارت " هدر رفت" استفاده کنید. خودرو پر مصرف عامل هدر رفت بنزین و گازوئیل است و سهم خودرو فرسوده قطعا خیلی بیش از خودرو نو داخلی است ( حتی اگر نرخ مصرفش چند برابر مشابه خارجی باشد). پس طبق اصل پارتو قبل از گیر دادن به محصولات نو کارخانجات خودرو سازی داخلی ابتدا باید رفت سراغ خودرو فرسوده.
    تجربه نشان داده که همه طرح های از رده خارج کردن خودرو های فرسوده در دهه های اخیر با شکست کامل مواجه شده است. اما هر چند سال بر میگردیم به خانه اول و طرح نوسازی شکست خورده قبلی را از بایگانی در میآوریم تا شکست قبلی را تکرار کنیم. چرا که به ریشه ی تداوم استفاده از خودرو فرسوده نمی پردازیم. فرسوده به خودرو ئی میگویند که خرجش بیش از دخلش باشد.
    دارنده تاکسی فرسوده یا مینی بوس فرسوده یا اتوبوس یا کامیون فرسوده ( با مصرف بالا) تا وقتی هزینه بیش مصرفی اش را نمی پردازد ( بنزین 65 سنتی را به سه سنت میخرد) چرا باید خودرو اش را اسقاط کند؟ کدام عاقلی تاکسی اش را که هنوز دخلش بر خرجش میچربد را رها میکند و میرود زیر بار قرض و قوله و وعده و وعید دولت و وزیر و کیل و ستاد اسقاط ؟ بنزین فوق ارزان اسباب تشویق فرسوده سواری ست.
    اگر میخواهید دارنده خودرو فرسوده با رضایت کامل برای اسقاط خودرو اش پیش قدم بشود باید کاری کنید که هزینه بیش مصرفی خودرو اش چنان بر او گران بیاید که عطای آن را به لقایش ببخشد.