◄ نیازمند بانکرینگ قدرتمند هستیم/ بروکراسی بنادر ایران ترمز پنهان حمل‌ ونقل کانتینری

مرتضی عیسی پور، مدیرعامل شرکت کشتیرانی دریا پرتوی گیتا، در مصاحبه اختصاصی با تین نیوز از چالش های پنهان و پرهزینه حمل ونقل دریایی کانتینری در ایران سخن گفته است.

به گزارش تین نیوز، به گفته عیسی پور موانع گوناگون از بوروکراسی فرساینده بنادر و معضل سوخت رسانی به شناورهای کشور گرفته تا تأخیرهای عملیاتی، و هزینه های زائد و قابل کاهشی که به شرکت های کشتیرانی تحمیل می شود، رقابت پذیری حمل و نقل دریایی و بنادر ایران را در برابر رقبای منطقه ای کاهش داده است.

وی با تکیه بر تجربه ای که در این حوزه اندوخته است تأکید می کند اگر تحریم ها بیرونی است، نباید خودمان با مقررات ناکارآمد، صنعت کشتیرانی کشور را زمین گیر کنیم. مصاحبه این فعال شناخته شده حمل و نقل دریایی را در ادامه بخوانید:

شرکت کشتیرانی دریا پرتوی گیتا چه جایگاهی در حمل ونقل کانتینری کشور دارد و مهم ترین چالش های فعلی شما چیست؟

خطوط دریا پرتوی با دارا بودن پنج کشتی کانتینری، در واقع نماینده خطوط کانتینری است که هم کار مارکتینگ و هم بعضاً کارهای عملیاتی را خودش انجام می دهد. ما عملاً تمام بنادر ایران را به صورت هفتگی سرویس می دهیم. چالش عمده ای که امروز با آن مواجه هستیم، بوروکراسی بنادری است. در خصوص کانتینر، مهم ترین عامل روی آوردن خطوط به این حوزه، سرعت است. در حالی که ما در برخی بنادر ایران با یک سرعت گیر داخلی مواجه هستیم که ناشی از بوروکراسی ورود و خروج شناورهاست. یکی از مهم ترین مشکلات، بحث سوخت  است. ما در گرفتن سوخت در ایران مشکل جدی داریم به طوری که کشتی ای که مسیر سه روزه بین دو بندر را طی می کند، برای گرفتن سوخت باید چهار روز معطل شود. اگر این تأخیر با تعطیلات تلاقی پیدا کند عملاً سرعت جابه جایی کالا در برخی بنادر به شدت کاهش می یابد.سفری که باید رفت وبرگشت آن بین سیزده تا پانزده روز باشد، امروز به بیست تا بیست و پنج روز رسیده است. ریشه این مشکل، وجود یک دستورالعمل و قانون اشتباه در فرآیند سوخت رسانی به شناورهاست. ما مدارک قانونی داریم، بار قانونی حمل می کنیم و شناورها کاملاً شناسنامه دار هستند، اما قانونی که باید انعطاف پذیر باشد، برای همه یکسان اجرا می شود.

شناوری که دو سال است به طور مستمر وارد یک بندر می شود، هر بار باید کل فرآیند آپلود مدارک، تأیید سوخت، تأیید بندر، شرکت پخش و حتی را از ابتدا طی کند. این بروکراسی سرعت ما را گرفته است.

بیشترین مشکلات عملیاتی شما در کدام بنادر است؟

بیشترین چالش ها را در بندر بوشهر، بندرعباس و خرمشهر داریم و بعضاً در چابهار هم با مشکلاتی مواجه می شویم، هرچند فعالیت ما در چابهار دائمی نیست. مشکلات اصلی مربوط به خدمات سوخت رسانی و سرعت ورود و خروج شناورهاست. تجهیزات دریایی و خدماتی مثل پایلوت، یدک کش و پهلوگیری در برخی بنادر هنوز به صورت سنتی انجام می شود، در حالی که این فرآیندها می توانند کاملاً هوشمند و دیجیتال شوند. در بحث پهلوگیری، ما با اپراتورهای خدمات پهلوگیری و جداسازی قرارداد داریم که طبق آن موظف هستند همیشه پنج تا شش یدک کش آماده داشته باشند. اگر یکی از یدک کش ها از سرویس خارج شود، باید جایگزین شود.

اما در عمل، این اتفاق همیشه نمی افتد و نتیجه اش این است که کشتی معطل می شود و ضرر مستقیم متوجه صاحب کشتی و خط کشتیرانی است. این مسئله را باید یک خلأ مدیریتی و نظارتی دانست.

بیشترین هزینه های شما مربوط به کدام بخش است و بنادر ایران از نظر هزینه ای چه وضعیتی دارند؟

ما فیدر هستیم و متصدی حمل از زمان بارگیری روی کشتی تا تخلیه در بندر مقصد. عمده هزینه های ما شامل اجاره کشتی، سوخت و عوارض بندری است. برای کشتی هایی که مسیرهای کوتاه دارند، مثل خطوط داخلی، عوارض بندری می تواند تا حدود ده درصد هزینه ها را شامل شود، چون کشتی به صورت هفتگی در حال ورود و خروج است. نکته مهم این است که عوارض بندری در امارات، به ویژه بندر جبل علی، از بندرعباس ارزان تر است یعنی شاید هزینه جبل علی در حدود هشتاد درصد هزینه های بندرعباس باشد و همین مسئله باعث رونق بنادر رقیب شده است. تحریم ها هم ناخواسته به نفع آن ها تمام شده و بسیاری از بارها با واسطه از دبی وارد ایران می شود.

در بحث سوخت، مشکل فقط یارانه ای بودن نیست بلکه مشکل اصلی ما فرآیند پیچیده و زمان بر است. حتی کشتی های غیرپرچم ایران که به صورت اجاره ای برای ما کار می کنند، برای گرفتن سوخت با معضل جدی مواجه اند. در نتیجه، کشتی ها می روند سوخت ایران را از فجیره یا جبل علی با قیمت بالاتر می گیرند. این در حالی است که اگر ما بانکرینگ قوی در ایران داشتیم، هم ارزآوری می کردیم و هم زمان و هزینه را کاهش می دادیم.

و سخن پایانی شما ...

من شخصاً عاشق این کار هستم. از صفر شروع کردم؛ بنیان گذار حمل ونقل فیدری در بندر امام بودم. مجموعه ما با دو نفر پرسنل و یک دفتر سه در چهار شروع شد و امروز به بیش از ۱۳۰ نفر پرسنل و شش دفتر فعال رسیده است. با وجود همه مشکلات، برنامه توسعه داریم و می خواهیم فعالیت های مکمل مثل بازرگانی و نمایندگی خطوط خارجی را گسترش دهیم. اگر از خارج تحریم هستیم، حداقل خودمان، خودمان را تحریم نکنیم.