◄ آیا احداث راه آهن موجب توسعه در یک منطقه می شود؟
حمل و نقل در خلاء تولید هیچ خاصیتی ندارد به جز خلق هزینه و بار هنگفتی خواهد بود بر بودجه عمومی.
آیا احداث راه آهن باعث توسعه در یک منطقه می شود؟ پاسخ مثبت است اما مشروط. تابع هدف، احداث و ساخت و ساز نیست. تابع هدف، رشد اقتصادی و توسعه[i] منطقه است.
اگر تابع هدف ایجاد توسعه در یک منطقه باشد، باید برای توسعه پلان داشت. رشد اقتصادی پیش نیاز توسعه است ؛ لذا برای رشد هم باید پلان داشت. برای ایجاد رشد اقتصادی باید سرمایه گذاری انجام شود در تولید کالا یا خدمت (اعم از تولید کشاورزی یا تولید صنعتی یا معدن یا شیلات یا توریسم یا . . . ). طبعا تسهیل این تولید نیازمند حمل و نقل است. بدون حمل و نقل، امکان ارسال مواد اولیه و تجهیزات و افراد نیست و بدون حمل و نقل، امکان ارسال محصول به بازار وجود ندارد. لذا بخشی از سرمایه گذاری باید به حمل و نقل و احیانا احداث راه آهن اختصاص پیدا کند. تولید بدون حمل و نقل امکان تداوم ندارد و بدون وجود یک پایگاه تولیدی در منطقه و بدون خلق سود و ثروت، وجود راه آهن ( یا روش های دیگر حمل و نقل) هیچ کمکی به رشد اقتصادی و توسعه نمی کند. راه آهن و حمل و نقل تسهیل کننده تولید است. اگر حرکتی نباشد روانکار به چه کاری می آید؟ اینکه در سرمایه گذاری انجام شده ، کدام مود حمل و نقل مناسب است نیازمند مطالعه است و شاید خروجی این مطالعه «راه آهن» نباشد.
بنابراین توجیهاتی از این دست که احداث راه آهن مثلا از زاهدان به سرخس موجب توسعه منطقه شرق کشور می شود محل تردید است. راه آهن باید ذیل پلان رشد آن منطقه تعریف بشود. باید در منطقه سرمایه گذاری شود و خدمات حمل و نقل مطالبه شود. این سرمایه گذاری باید نرخ برگشت موجهی داشته باشد. حمل و نقل در خلاء تولید هیچ خاصیتی ندارد به جز خلق هزینه و بار هنگفتی خواهد بود بر بودجه عمومی. کسانی که مدعی ضرورت ساخت راه آهن زاهدان - سرخس (یا هر راه آهن دیگری) هستند باید بتوانند نشان دهند که این راه آهن از محل درآمد حمل مواد و محصولات و افراد می تواند حداقل خرج نگهداری خودش را در بیاورد. اتفاقی که در راه آهن سنگان به بافق دارد رخ می دهد. این راه آهن یک منطقه معدنی را به یک کانون صنعتی متصل می کند و وجود آن کاملا ضروری و موجه است.
وجود پایگاه تولیدی در یک منطقه ضرورت حمل و نقل را تحمیل می کند و حضور حمل و نقل به افزایش تولید کمک می کند. دو عامل «تولید» و «حمل و نقل» روی یکدیگر تاثیر تقویت کنندگی دارند.
ایده آل آنست که سرمایه گذاری در احداث راه آهن از سود حاصل از تولیدات منطقه فراهم آید و بر احداث راه آهن موکول به بودجه دولتی نباشد. در یک مطلب جداگانه، این معنی را تشریح خواهم کرد.
جمع بندی و نتیجه گیری : دو عامل «تولید» و « حمل و نقل » روی یکدیگر تاثیر تقویت کنندگی دارند. پافشاری بر احداث راه آهنی که به یک پایگاه تولیدی متصل نیست و در اتمسفری که به اندازه کافی ثروت خلق نمی شود، هدر دادن منابع کشور است و به هیچ رشد اقتصادی و توسعه ای در منطقه منجر نمی شود. توصیه می شود که برای جلب رای مردم از شعارها و روش های کم هزینه تر استفاده شود.
پاورقی
[i] تفاوت است بین رشد اقتصادی و توسعه. رشد اقتصادی را با میزان افزایش کالا و خدمات تولید شده اندازه می گیرند. نقطه مقابل رشد، رکود است. توسعه اما یک مفهوم کیفی است که با میزان کیفیت زندگی افراد جامعه و رفاه آنها سنجیده می شود. در آمد سرانه، امنیت، بهداشت و سلامت، محیط زیست، آموزش و ارتباطات از جمله شاخص های توسعه هستند. رشد اقتصادی شرط لازم برای توسعه است اما شرط کافی نیست.
* کارشناس حمل و نقل
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.