یادمان زنده یاد فریبرز رئیس دانا
رئیس دانا پس از انقلاب به ایران بازگشت و به کارهای دانشگاهی و پژوهشی در رشته اقتصاد و همچنین کنشگری اجتماعی و سیاسی خود ادامه داد.
فریبرز رئیس دانا زاده ۲۹ دی ۱۳۲۳ تهران درگذشته ۲۶ اسفند ۱۳۹۸ تهران) نویسنده و اقتصاددان سوسیالیست است.
او گرچه خان زاده ای با زندگی مرفه بود، اما با دیدن وضعیت زندگی، بیماری ها، فقر و بدبختی های اهالی روستای ابراهیم آباد بوئین زهرا، که پدرش خان آنجا بود، نخستین جرقه های تفکر و پرسش درباره نابرابری های اجتماعی در او روشن شد و بعدها زمین های پدر را به کشاورزان بخشید.
او پس از دوره دبستان و دبیرستان در تهران، کارشناسی اقتصاد و کارشناسی ارشد این رشته در گرایش اقتصادسنجی را در دانشگاه ملی ایران گذراند و به عنوان مربی آموزشی در دانشگاه ملی مشغول به کار شد و در چند دانشگاه دیگر نیز تدریس کرد.
او در ادامه در انگلستان رشته اقتصاد را در مدرسه اقتصاد لندن خواند که در آن دوره، این دانشگاه، پایگاه دانشجویان چپ گرا بود. وی مدتی هم در مدرسه اقتصاد لندن به عنوان استادیار ریاضیات اقتصادی کار کرد و چند دوره تکمیلی از جمله «اقتصاد فناوری» گذراند. همچنین مدتی رشته جمعیت شناسی اقتصادی جامعه کارگری و کشاورزی را در دانشگاه لندن سیتی خواند اما آن را نیمه کاره رهاتار
بازگشت به ایران:
رئیس دانا پس از انقلاب به ایران بازگشت و به کارهای دانشگاهی و پژوهشی در رشته اقتصاد و همچنین کنشگری اجتماعی و سیاسی خود ادامه داد. برای نمونه او یکی از اعضای اصلی کانون نویسندگان ایران به ویژه در دهه های شصت و هفتاد بود و سهم چشمگیری در مبارزه برای آزادی بیان و آزادی رسانه داشت.
وی مدتی در دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و علوم بهزیستی و توانبخشی تهران به آموزش رشته اقتصاد پرداخت و استاد راهنما و مشاور چند پایان نامه شد. اما جریان غالب و ساختار رسمی با طرز فکر او سازگاری نداشت.
او ۲۸ آذر ۱۳۸۹ در سخنانی از طرح هدفمندی یارانه ها انتقاد کرد و این سیاست را «نئولیبرالی» خواند و گفت: دولت از طریق شوک درمانی وارد نشده، از طریق توهّم درمانی وارد شده است.
او به دنبال این سخنان، بازداشت
و به یک سال زندان محکوم شد.
انجمن اقتصاددانان خاورمیانه، در بیانیه ای نوشت: «در حالی که در جوامع دموکراتیک، دانشمندان و دانشگاهیان آزادند و حتی تشویق می شوند تا در گفتگو درباره مسائل مربوط به امور سیاست های عمومی مشارکت کنند، رئیس دانا به دلیل بیان دیدگاه تخصصی اش در مورد وضعیت اقتصادی ایران و سیاست های دولت بازداشت شده است.»
کانون مدافعان حقوق کارگر که رئیس دانا یکی از اعضای آن به شمار می رفت نیز در بیانیه ای نوشت که دستگیری این اقتصاددان چند ساعت پس از آن صورت گرفت که او اعلام کرد که اجرای هدفمندسازی یارانه ها، به معنای «فشردن گلوی کارگران و زحمتکشان و حمله همه جانبه به سفره خالی آنان است.»
و خواستار آزادی بی قید و شرط و فوری او شد و افزود رئیس دانا هیچ جرمی جز بیان خواسته های کارگران و زحمتکشان مرتکب نشده است.
فریبرز رئیس دانا در ۱ خرداد ۱۳۹۱ برای اجرای حکم یک سال زندان خود بازداشت و به زندان فرستاده شد و ۲۶ فروردین ۱۳۹۲ از زندان آزاد شد،
او از سال ۱۳۸۵ امکان تدریس دانشگاهی نداشت اما دانشجویانی بودند که همچنان از او به عنوان استاد مشاور کمک می گرفتند و او همیشه برای سخنرانی در دانشگاه های سراسر کشور آماده بود.
وی پس از آزادی زندان، تدریس و کارهای دانشگاهی اش محدود شد؛ چنان که خود می گفت «پیشینه ۳۵ سال کار دانشگاهی دارم اما فقط ۶ - ۷ سال کلاس رفته ام» وی از سطح علمی بالایی برخوردار بود و در کنار آن از نفوذ کلام و تاثیر گذاری خاصی بهره مند بود. او از دهه ۶۰ که امکان تدریس دانشگاهی نداشت، با همکاری در شرکت های مهندسی مشاور و برعهده گرفتن مطالعات اقتصادی آن تا اسفند ۹۸ فعال بود و با تیم های حرفه ای مهندسین معمار و شهرسازی کار می کرد.
فریبرز رئیس دانا در ۷۵ سالگی درگذشت و در روستای ابراهیم آباد به خاک سپرده شد.
