رشد ترانزیت ریل پایه کمک حال عبور از ناترازی انرژی

سال۱۴۰۱ بود که حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی های خود تاکید کردند که ایران می تواند یک معبر ترانزیت بسیار پیشرفته و خوبی در دنیا باشد، البته به خطوط راه آهن و خطوط ریلی احتیاج دارد. از طرف دیگر، براساس برنامه ششم توسعه کشور، باید از فروش نفت بعد از کسر سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت، یک درصد به توسعه راه آهن اختصاص می یافت.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اقتصاد سرآمد، برخی گزارش های منتشرشده حاکی از این است که تزریق این مبلغ به حوزه حمل ونقل ریلی کشور با چالش هایی مواجه شده است. در این میان طی سال های گذشته و با اوج گرفتن ناترازی انرژی در کشور، بسیاری از کارشناسان درباره اهمیت توسعه شبکه حمل ونقل ریلی به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در کاهش ناترازی ها صحبت می کنند.

کمک حمل ونقل ریل پایه به عبور از ناترازی انرژی، تنها محدود به ناترازی سوخت در کشور نیست. طی هفته های گذشته و با ورود نخستین قطار از مبدا چین به بندر خشک ریلی آپرین که حامل پنل های خورشیدی بود، صحبت ها و گزارش های مختلفی نیز درباره کمک راه آهن برای توسعه نیروگاه های خورشیدی کشور و عبور از ناترازی صنعت برق نیز منتشر شده است.

انتقال تجهیزات مربوط به نیروگاه های خورشیدی به مدد شبکه ریلی از چین، اکنون نقشی حیاتی برای راه آهن در تامین نیازهای زیرساختی مهم کشور تعریف کرده است. آنطور که روابط عمومی راه آهن جمهوری اسلامی ایران در مطلبی منتشر کرده است، سیر نخستین قطار کانتینری چین به مقصد بندر خشک آپرین، هفته گذشته در حالی رقم خورد که حامل حیاتی ترین محموله حال حاضر کشور بود.

در پی نیاز مبرم کشور به ساخت نیروگاه های خورشیدی در راستای کاهش ناترازی برق، قطار کانتینری چین با بار تجهیزات لازم برای راه اندازی نیروگاه های خورشیدی طی ۱۵روز به بندر خشک آپرین در تهران رسید. در اهمیت راه اندازی قطار باری ترانزیتی میان چین و ایران مطالب متعددی به رشته تحریر در آمده و می توان گفت که درک خوبی از چرایی راه اندازی و استمرار سیر قطار چین به ایران ایجاد شده است، اما حمل باتری های خورشیدی و دیگر ادوات لازم برای راه اندازی نیروگاه برق، اهمیتی استراتژیک برای راه آهن جمهوری اسلامی ایران تعریف کرده که نشان از افزایش نقش آفرینی بیشتر حمل ونقل ریلی در توسعه زیرساخت های حیاتی کشور دارد.

اهمیت یافتن مسیری کوتاه میان ایران و چین

مسئله ناترازی انرژی به ویژه در بخش صنعت برق، به مهم ترین معضل پیش روی کشور تبدیل شده است. اگرچه تا سال گذشته، توانیر برای تامین برق واحدهای صنعتی دچار مشکلاتی گسترده بود، اما این ناترازی امروز به بخش برق مصرفی منازل مسکونی نیز تسری یافته که موجب ایجاد نگرانی های گسترده آن هم در آستانه ورود به فصل تابستان شده است. از سوی دیگر، تحریم های اقتصادی وضع شده علیه ایران طی سال های اخیر، مانع از خرید قطعات موردنیاز برای ساخت نیروگاه شده و همین امر سبب شده تا تهران برای ساخت این نیروگاه ها از چین کمک بگیرد.

عباس علی آبادی، وزیر نیروی دولت چهاردهم، مدتی قبل از تقاضای ۸۰هزار مگاوات برق در کشور سخن گفت. این در حالی است که به گفته وی، تاکنون قطعات لازم برای ساخت تنها ۲۹۷مگاوات نیروگاه خورشیدی در ۵استان کشور فراهم و آماده نصب شده است؛ رقمی که فاصله بسیار زیاد و معناداری با نیاز برقی مطرح شده از سوی آقای وزیر دارد. اکنون ظاهراً وزارت نیرو قراردادی بزرگ و بلندمدت با شرکت های چینی برای تامین ادوات لازم جهت راه اندازی نیروگاه های خورشیدی متعدد در ایران به امضا رسانده که قطار حامل این ادوات از چین نیز در همین راستا رهسپار کشور شده است.

نکته دیگر اینکه محدودیت های اعمال شده در بنادر چین در پی تحریم های اقتصادی وضع شده علیه تهران، مانع از بارگیری به موقع کشتی های ایرانی در بنادر این کشور طی سال های اخیر شده است. همچنین حمل بار از مسیر دریایی در خوش بینانه ترین حالت حدود ۳۰روز و در برخی شرایط نیز ۵۰روز زمان خواهد برد. حال آنکه اساسا با توجه به مبرم بودن وضعیت ناترازی، امکان تخصیص زمان کافی به حمل دریایی برای حمل پنل های خورشیدی وجود ندارد.

حمل سریع و مستمر روزانه قطار چین به ایران نشانگر ایفای نقش گسترده تر راه آهن در همین نیازهای حیاتی کشور به ویژه در بخش زیرساخت هاست. اگرچه طی سال های گذشته عمده بار وارداتی کشور از طریق جاده یا دریا وارد ایران می شد، اما اکنون مزایایی چون امکان حمل سریع بارهای حجیم در راه آهن، این نکته را به اثبات رسانده که نه دریا و نه جاده، هیچکدام از قابلیت مانور بالای راه آهن در تامین نیازهای حیاتی و مبرم کشور برخوردار نیستند.

استراتژی راه آهن برای ساخت خطوط فرعی متصل کننده کارخانه های بزرگ کشور نیز همچون فولادی های اصفهان، یزد یا گیلان، مجتمع های بزرگ کشت و صنعت همچون شیرین عسل و دیگر موارد مشابه، نشانگر عزم صنعت ریلی کشور برای تامین نیازهای زیرساختی و مبرم نقش آفرین در امنیت اجتماعی است. لذا نباید فراموش کرد که نیاز امروز کشور به رفع ناترازی و ساخت نیروگاه های جدید با کمک راه آهن در حال انجام است. امید است پس از عبور کشور از بحران انرژی، مسئولان همچنان این نقش آفرینی بزرگ را به یاد داشته و در توسعه مسیرها و ناوگان ریلی کشور ذره ای درنگ نکنند.

کمک راه آهن برای عبور سریع از ناترازی برق

صنعت برق یکی از زیرساخت های حیاتی برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی هر کشور به شمار می رود. سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) با هدف احداث ۵۰۰۰مگاوات نیروگاه دولتی و واردات ۲۰۰۰مگاوات تجهیزات خورشیدی، گام هایی عملی برداشته است. یکی از اقدامات مهم در این مسیر، واردات سریع تجهیزات موردنیاز برای احداث نیروگاه های ۳مگاواتی از طریق مسیر ریلی بوده که موجب کاهش زمان حمل ونقل و تسهیل روند اجرای پروژه ها شده است.

به گفته فاطمه کریمی، مجری طرح نیروگاه های دولتی در طرح تولید در توزیع ساتبا، تاکنون تجهیزات موردنیاز برای احداث نیروگاه های خورشیدی در هزار نقطه کشور از طریق مسیر ریلی وارد شده اند و مطابق برنامه زمان بندی، عملیات احداث در حال اجراست. او اظهار داشت: مراحل ترخیص، تخلیه و بارگیری این تجهیزات با سرعت انجام شده و طی ۱۵روز گذشته، تجهیزات به کشور وارد شده اند.

کریمی همچنین از ورود چهارمین محموله در روزهای آینده خبر داد و افزود که سه محموله دیگر نیز در مراحل ترخیص و انتقال به ساختگاه های منتخب هستند؛ مناطقی که از ابتدای امسال فرایندهای طراحی، نقشه برداری و آماده سازی را پشت سر گذاشته اند. بخش عمده تجهیزات باقیمانده، شامل پنل های خورشیدی و اینورترها نیز در مراحل بعدی از طریق مسیر دریایی وارد کشور خواهند شد.

نیروگاه های خورشیدی پس از بهره برداری به بخش خصوصی واگذار می شوند تا بخشی از برق موردنیاز خود را از طریق انرژی های پاک تأمین کنند. این اقدام نه تنها به کاهش وابستگی به منابع فسیلی کمک می کند، بلکه در شرایط کمبود برق، نقش مهمی در پایداری شبکه ایفا خواهد کرد. در شرایطی که زمان و هزینه احداث نیروگاه ها از عوامل حیاتی در گذر از پیک مصرف تابستان محسوب می شوند، واردات سریع تجهیزات از مسیر ریلی یک ابتکار هوشمندانه از سوی ساتبا بوده که موجب دسترسی به تجهیزات تنها در مدت ۱۵روز پس از خرید شده و روند اجرای پروژه ها را شتاب بخشیده است.