◄ پروژه ملی «طریق الرضا»؛ کریدور جنوب غرب به شمال شرق ایران همچنان نیمه تمام

مسیر بین استانی طریق الرضا که قرار است زائران و کالا را از مرز شلمچه تا مشهد منتقل کند، پس از سال ها هنوز به طور کامل به آزادراه استاندارد تبدیل نشده و بخش های مهمی از آن در استان های فارس و اصفهان نیمه کاره باقی مانده است.

به گزارش تین نیوز، پروژه ملی «طریق الرضا» با هدف اتصال جنوب غرب ایران به شمال شرق و تسهیل تردد زائران مشهد، از سال ۱۳۸۷ آغاز شد. این مسیر از استان های خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، یزد و خراسان رضوی عبور می کند و قرار است به یک کریدور ترانزیتی مهم کشور تبدیل شود.

با وجود گذشت بیش از یک دهه، بخش های زیادی از این جاده هنوز در قالب «جاده معمولی» باقی مانده و استانداردهای آزادراهی در آن رعایت نشده است. در مسیر اقلید–یزد، تونل «اباصالح المهدی (ع)» تعریف شده و حدود ۱۸۰ کیلومتر کار اجرایی انجام شده، اما گزارش ها نشان می دهد مسیر فعلی توان تحمل بار ترافیکی سنگین را ندارد.

اهمیت تکمیل این پروژه در کاهش زمان سفر، افزایش ایمنی، توسعه اقتصادی مناطق عبوری و تسهیل حمل ونقل کالا و زائران مشهدی است. با این حال، مشکلاتی چون تأخیر طولانی، کمبود بودجه، تخریب ناشی از تردد کامیون های معدنی و ساخت قطعه ای، روند پیشرفت را کند کرده است.

در استان اصفهان، از مسیر ۲۵۶ کیلومتری نایین–انارک–خور–طبس تنها ۱۴۲ کیلومتر چهارخطه شده و فاز چهارم پروژه (۳۰ کیلومتر بین مشجری تا سه راهی چوپانان) نیازمند ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار است. کارشناسان می گویند تکمیل مسیر به تأمین مالی و مدیریت منسجم وابسته است و زمان قطعی برای پایان پروژه قابل اعلام نیست.

تحلیل وضعیت فعلی

آغاز پروژه: سال ۱۳۸۷ با هدف اتصال جنوب غرب به شمال شرق ایران.

مسیر عبوری: خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، یزد، اصفهان و خراسان رضوی.

وضعیت فعلی: بخش های زیادی هنوز «جاده معمولی» هستند؛ تونل اباصالح المهدی (ع) در مسیر اقلید–یزد تعریف شده و حدود ۱۸۰ کیلومتر کار اجرایی انجام شده است.

چالش ها: کمبود بودجه، تخریب ناشی از کامیون های معدنی، ساخت قطعه ای و تغییر اولویت های مدیریتی.

طریق الرضا؛ کریدور ملی جنوب غرب به مشهد در سه سناریو زمانی

پروژه طریق الرضا، به عنوان یکی از مهم ترین کریدورهای ترانزیتی ایران، از مرز شلمچه آغاز می شود و با عبور از استان های خوزستان، فارس، یزد و اصفهان به مشهد می رسد. این مسیر علاوه بر تسهیل سفر زائران، قرار است بار ترانزیتی جنوب غرب به شمال شرق کشور را به دوش بکشد.

کارشناسان سه سناریو برای آینده این پروژه ترسیم کرده اند:

• خوش بینانه: تکمیل در ۴ تا ۶ سال، در صورت تأمین کامل بودجه و اولویت ملی.
• میانه: تکمیل در ۸ تا ۱۲ سال، با بودجه های نوسانی و پیشرفت قطعه ای.
• بدبینانه: طولانی شدن پروژه تا ۱۵ تا ۲۰ سال یا حتی نیمه تمام ماندن، در صورت کمبود اعتبار و تداوم مشکلات مدیریتی.

بررسی ها نشان می دهد تکمیل طریق الرضا مسیر سفر را تا ۳۵۰ کیلومتر کوتاه تر می کند، سالانه بیش از ۲۵ میلیون لیتر صرفه جویی سوخت به همراه دارد و می تواند هزینه حمل کالا را تا ۱۵ درصد کاهش دهد. علاوه بر این، کاهش ۶۰ تا ۷۵ درصدی تصادفات و رونق گردشگری مذهبی و کویری از دیگر مزایای آن خواهد بود.

• صرفه جویی زمانی: ۳.۵ تا ۴.۵ ساعت برای خودروهای سواری، ۵ تا ۶ ساعت برای کامیون ها.
• صرفه جویی سوخت: حدود ۲۴.۵ لیتر برای سواری و ۱۲۰ لیتر برای کامیون در هر سفر؛ معادل بیش از ۲۲ میلیون لیتر در سال.
• کاهش استهلاک: ۷۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان برای سواری و ۲ تا ۴ میلیون تومان برای کامیون در هر سفر.
• کاهش تصادفات: ۶۰ تا ۷۵٪ کاهش حوادث در محورهای پرخطر طبس–خور–انارک؛ صرفه جویی ملی صدها میلیارد تومان.
• کاهش هزینه حمل کالا: ۱۰ تا ۱۵٪ کاهش هزینه برای هر تُن بار؛ جذاب تر شدن بنادر جنوب برای صادرات شرق کشور.
• توسعه منطقه ای: رونق گردشگری مذهبی و کویری، رشد کسب وکارهای محلی، افزایش سرمایه گذاری در معادن و صنایع فرآوری.