حمل ونقل کالا در گرداب کمبود کانتینر
نرخ حمل ونقل کالا در ماه های اخیر به طرز سرسام آوری افزایش یافته است.
نرخ حمل ونقل کالا در ماه های اخیر به طرز سرسام آوری افزایش یافته است. توفانی از عوامل پیچیده و ساده دست به دست هم داده اند تا این امواج سهمگین در دریای تلاطم زده تجارت به وجود بیایند. یکی از ساده ترین این عوامل، کمبود کانتینر خالی در بنادر چین است. گویی کانتینرها در این بنادر ناپدید شده اند. این کمبود به نوبه خود، زنجیره تامین جهانی را مختل کرده و هزینه حمل ونقل کالا را به طور چشمگیری افزایش داده است.
به گزارش تین نیوز، تا همین چندی پیش، تصویری که از بنادر دنیا در ذهن بسیاری از ما نقش بسته بود، انبوهی از کانتینرهای خالی بود که گویی منتظر سفری بی سرانجام بودند. گزارش بلومبرگ حکایتی از این تناقض عجیب دارد.در دوران اوج گیری پاندمی کرونا، شاهد حجم بی سابقه ای از تقاضا برای حمل کالا بودیم. این موضوع، بنادر را با معضل تراکم کالا روبه رو کرد. شرکت های حمل ونقل و اجاره دهندگان کانتینر در پاسخ به این چالش، سرمایه گذاری های کلانی در خرید کانتینرهای جدید انجام دادند، اما غافل از اینکه این سرمایه گذاری ها، توفانی از نوسانات را در بازار حمل ونقل به دنبال خواهد داشت.
ناگهان، شاهد انبوهی از کانتینرهای خالی در بنادر بودیم. تقاضا برای حمل کالا کاهش یافت و کانتینرها بی کار و سرگردان شدند. این نوسانات، ضررهای هنگفتی را به شرکت های حمل ونقل و اجاره دهندگان کانتینر تحمیل کرد، اما ماجرا به همین جا ختم نشد. با فروکش کردن موج پاندمی و رونق گرفتن دوباره اقتصاد جهانی، تقاضا برای حمل کالا بار دیگر افزایش یافت، اما این بار، با کمبود کانتینر مواجه شدیم. گویی کانتینرها در آن انبوه عظیم، ناپدید شده بودند. این کمبود ناگهانی، بار دیگر زنجیره تامین جهانی را مختل کرد و نرخ حمل ونقل کالا را به طور سرسام آوری افزایش داد.
در اوج گیری پاندمی کرونا، شاهد انبوهی از کانتینرهای خالی در بنادر چین بودیم. گویی این غول های فلزی، منتظر سفری بی سرانجام بودند، اما با فروکش کردن موج اولیه کرونا و احیای تجارت جهانی، ورق برگشت. تقاضا برای حمل ونقل کالا به طور ناگهانی افزایش یافت و کانتینرهای خالی که زمانی در بنادر چین انباشته شده بودند، به سرعت راهی مسیرهای مختلف تجاری شدند.این اتفاق، توفانی از نوسانات را در بازار حمل ونقل به پا کرد. در عرض مدتی کوتاه، شاهد کمبود شدید کانتینر در بنادر چین بودیم.
متاسفانه، جایگزینی فوری این کانتینرهای خالی به سادگی امکان پذیر نیست. این موضوع باعث شده تا خطوط کشتیرانی از فرصت استفاده کرده و نرخ حمل ونقل را به طور چشمگیری افزایش دهند.
گویا صنعت حمل ونقل دریایی، طلسم شده تکرار کابوس های همیشگی است. هنوز خاطرات تلخ کمبود کانتینر و افزایش سرسام آور نرخ حمل ونقل در اثر شیوع کرونا، از ذهن ها پاک نشده بود که توفانی دیگر از راه رسید. این بار، تغییر مسیر کشتی ها به دلیل افزایش تنش در دریای سرخ، بحران کمبود کانتینر را بار دیگر به ارمغان آورده است. گویی کانتینرها در این دریای ناآرام، غرق شده اند. پیش بینی تحولات ژئوپلیتیک، کاری دشوار و طاقت فرسا است. گویی در دنیای سیاست، هیچ چیز به طور قطعی قابل پیش بینی نیست، اما در این میان، صنعتی که بار سنگین حمل ونقل حدود ۹۰ درصد از کالاهای جهان را بر دوش می کشد و در دوران طاقت فرسای پاندمی، میلیاردها دلار سود به جیب زده است، هنوز از تاب آوری کافی در برابر چنین چالش هایی برخوردار نیست.
کمبود کانتینر، افزایش قیمت ها و تاخیر در ارسال کالا، زنجیره تامین جهانی را مختل کرده و بار سنگینی را بر دوش تجارت بین الملل، به خصوص کشورهای درحال توسعه، گذاشته است.
افزایش اولیه قیمت حمل ونقل که ناشی از تغییر مسیر کشتی ها به دور دماغه امید نیک و طی مسافت بسیار طولانی تر بود، در ماه مارس فروکش کرد. گویی نسیمی از آرامش بر این دریای توفانی وزیدن گرفته بود، اما این آرامش دیری نپایید و توفان قیمت ها بار دیگر آغاز شد. درحالی که شواهدی از تشدید تراکم کانتینرها در بنادر آسیا و خاورمیانه به چشم می خورد، شرکت کشتیرانی مرسک در اقدامی کم سابقه، برای دومین بار در یک ماه، پیش بینی درآمد کل سال خود را افزایش داد.
حفظ جریان کانتینرهای خالی همواره یک چالش اساسی در حمل ونقل دریایی بوده است. دلیل این امر، عدم تعادل در تجارت جهانی است. برای مثال، چین حجم عظیمی از کالا را به سایر نقاط جهان صادر می کند، درحالی که واردات این کشور به مراتب کمتر است؛ همین موضوع سبب می شود حدود یک سوم از کانتینرها به صورت خالی جابه جا شوند تا به نقاط مورد نیاز ارسال شوند.این عدم تعادل، در کنار عواملی مانند تغییر مسیر کشتی ها به دلیل ناامنی در برخی مناطق و افزایش تقاضا پس از دوران کرونا، به تشدید کمبود کانتینر و در نتیجه افزایش قیمت ها و تاخیر در ارسال کالا منجر شده است.
مدیریت زنجیره تامین جهانی در صنعت حمل ونقل دریایی، به پیچیدگی های بیشتری گرفتار شده است. تقاضا برای جابه جایی کالا از پیش بینی ها فراتر رفته و این در حالی است که کشتی ها زمان بیشتری را در بنادر و مسیرهای دریایی سپری می کنند. این موضوع، ظرفیت کانتینرها و کشتی ها را به شدت تحت فشار قرار داده است.
بحران در کانال سوئز، دسترسی به بنادر شرق مدیترانه را دشوارتر کرده است، به همین دلیل، شرکت های حمل ونقل مجبور شده اند تا مسیرهای خود را تغییرداده و کالاها را در بنادر غربی مانند بارسلونا تخلیه کنند. این تغییر مسیر، تاخیر دیگری را به زنجیره تامین در حال حاضر آشفته اضافه می کند و زمان رسیدن کالاها به مقصد نهایی را به تعویق می اندازد.مشکلات به همین جا ختم نمی شوند. در برخی کشورها، مانند روسیه، شاهد مازاد ساختاری کالا هستیم. از زمان تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، واردات کانتینری از چین به این کشور به شدت افزایش یافته است، با این حال به دلیل تحریم های اعمال شده علیه روسیه و اختلالات در سیستم حمل ونقل، بسیاری از این کانتینرها در بنادر و گمرکات روسیه انباشته شده اند و منتظر ترخیص و توزیع هستند. از منظر بلومبرگ، یکی از معضلات اصلی در زنجیره تامین جهانی، بازگشت دیرهنگام کانتینرها به چین است. این موضوع، مانع از آن می شود که شرکت های حمل ونقل دریایی از ظرفیت کامل کشتی های خود استفاده کنند.در نتیجه، شاهد افزایش قدرت چانه زنی این شرکت ها در برابر مشتریان هستیم. به عنوان مثال، شرکت لیگنتیا که در زمینه مدیریت زنجیره تامین فعالیت می کند، گزارش می دهد که تقریبا تمامی شرکت های حمل ونقلی که به بندر شانگهای خدمات رسانی می کنند، با کمبود شدید کانتینر خالی مواجه هستند.
در سال های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، شاهد کاهش نرخ حمل ونقل کالا بودیم. این موضوع، خطوط کشتیرانی را به تکاپو انداخت تا با تقاضای پایین تر بازارسازگار شوند؛ به همین منظور، آنها اقدام به فروش کانتینرهای مازاد خود کردند. دلیل دیگر این کار، اجتناب از پرداخت هزینه های سنگین انبارداری برای تجهیزات بلااستفاده بود.
طبق گزارش شرکت تحقیقاتی و مشاوره دریایی دروری، تولید کانتینر در سال گذشته به پایین ترین سطح خود از سال ۲۰۱۶ رسیده بود. دلیل اصلی این امر، کاهش تقاضا و انباشت کانتینر در بنادر مختلف دنیا بود.
با این حال، خبر خوب این است که تولید کانتینر در حال حاضر به سرعت در حال افزایش است. تقریبا تمام کانتینرهای حمل ونقل جهان در چین ساخته می شوند و تولیدکنندگان چینی در پنج ماه اول سال جاری، تقریبا به اندازه همان دوره در سال ۲۰۲۱ کانتینر تولید کرده اند. با وجود این افزایش تولید، هنوز هم شاهد کمبود کانتینر در برخی نقاط جهان هستیم.
قیمت کانتینرهای حمل ونقل کالا در چین دوباره در حال افزایش است. طبق گزارش پلتفرم آنلاین لجستیک «کنتینر ایکسچنج»، قیمت کانتینرهای ۴۰ فوت که برای حمل بار مناسب هستند، در روزهای اخیر در این کشور به حدود ۳و ۳۵۰دلار رسیده است.این رقم هنوز به طور قابل توجهی پایین تر از بالاترین قیمتی است که در سال ۲۰۲۱ شاهد آن بودیم، با این حال نسبت به قیمت متوسط سپتامبر سال گذشته، تقریبا دو برابر شده است. سخنگوی پلتفرم آنلاین لجستیک «کنتینر ایکسچنج» با اشاره به افزایش اخیر قیمت کانتینر در چین، از این وضعیت به عنوان «حباب قیمتی» یاد کرد.
به گفته او، برخی از فعالان این بازار در حال احتکار کانتینرها هستند تا از افزایش بیشتر قیمت ها در آینده سود ببرند. در دنیای پرشتاب تجارت جهانی، حمل ونقل کالا از طریق کانتینر نقشی حیاتی ایفا می کند.
در این میان، نیمی از کانتینرهای جهان در اختیار شرکت های کشتیرانی و نیم دیگر در دستان شرکت های اجاره دهنده قرار دارند، اما گویی ورق در حال برگشتن است. شرکت های اجاره دهنده کانتینر به طعمه های جذابی برای خرید تبدیل شده اند و غول های این صنعت به دنبال تصاحب آنها هستند.
در سال ۲۰۲۱، تب و تاب اجاره کانتینر به اوج خود رسید. شرکت ها برای اجاره کانتینر سر و دست می شکستند و قراردادهای بلندمدت با قیمت های بالا منعقد می کردند، اما حالا ورق برگشته است.
با کمبود جهانی کانتینر، این شرکت های اجاره دهنده که درگیر قراردادهای بلندمدت هستند، نمی توانند به طور کامل از افزایش تقاضا و قیمت ها سود ببرند. برای مثال، شرکت تکس تینر در دسامبر۲۰۲۳ تنها یک درصد کانتینر خالی برای اجاره داشت و این رقم برای شرکت تریتون در ژوئیه امسال حدود ۳ درصد بوده است، با این حال این وضعیت احتمالا موقتی خواهد بود.
با ورود کشتی های جدید و بازگشت کانتینرها به مسیرهای اصلی، انتظار می رود که از شدت کمبود کاسته شده و نرخ حمل ونقل و قیمت کانتینرها در اواخر سال جاری رو به کاهش بگذارد.
