◄ بررسی ظرفیت های ایجاد حمل و نقل ترکیبی در بنادر کشور

ایران ظرفیت ویژه ای برای رونق و توسعه حمل و نقل ترکیبی دارد. حمل و نقل ترکیبی می تواند کشور را به هاب اول ترانزیتی منطقه تبدیل کند. 

به گزارش تین نیوز، در ادبیات رسانه ای عنوان حمل و نقل ترکیبی همواره مورد توجه فعالان و متخصصان حمل و نقلی واقع شده است. این که یک بندر بتواند علاوه بر خدمات جابجایی بار از کشتی ها، زمینه ترانزیت همزمان جاده ای، ریلی و همچنین هوایی را مطرح کند چشمه بار مذکور را مبدل به هاب لجستیکی منعطفی خواهد کرد که اطمینان ویژه ای در میان بازرگانان و تجار برای استفاده از زیرساخت ها و امکانات آن مجموعه ایجاد می کند. کشور ایران به سبب موقعیت ویژه جغرافیایی و دسترسی به بیش از 1400 کیلومتر ساحل در پهنه جنوبی کشور و همچنین صدها کیلومتر ساحل در شمال کشور، ظرفیت ایجاد همزمان چهار گونه ترانزیتی (دریایی، جاده ای، ریلی و هوایی) در سواحل جنوبی و شمالی را دارد، به گونه ای که کلیت ارضی کشور تبدیل به چهارراه ترانزیت جهانی شود. 

حمل و نقل ترکیبی چیست؟

تعاریف متعددی ممکن است برای حمل و نقل ترکیبی ارائه شود، اما در یک بیان ساده حمل و نقل ترکیبی گونه ای ترکیبی از حمل و نقل است که در ابعاد بین المللی با استفاده از انواع وسیله های نقلیه دریایی، هوایی، ریلی و جاده ای انجام می پذیرد. ساختار حمل و نقل ترکیبی بدین گونه است که با ترکیب شیوه های جابجایی عملا سرعت حمل و نقل و هزینه های انجام شده را بهینه تر می کند. از طرف دیگر، تجهیز مراکز لجستیکی به چند روش حمل و نقلی می تواند سبب افزایش کارایی آن مجموعه شود. 

حمل و نقل ترکیبی در ایران

کشور ما به واسطه موقعیت خاص جغرافیایی و قرارگیری در چهارراه ترانزیت جهانی استعداد بالقوه ای برای اجرای حمل و نقل ترکیبی دارد. دسترسی ایران به آب های آزاد اقیانوسی و همچنین داشتن مرز زمینی با 11 کشور موقعیتی ممتاز را برای کشورمان ایجاد کرده است. با توجه به تحولات چند وقت اخیر در روابط منطقه ای ایران، این امید می رود که کشورهای منطقه (علی الخصوص کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس) در آینده ای نه چندان دور به جابجایی کالا از طریق ایران روی خوش نشان دهند. 

در سفر وزیر راه و شهرسازی به ابوظبی در اردیبهشت سال جاری، بار دیگر از حمل ونقل ترکیبی سخن به میان آمد. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، مهرداد بذرپاش در کنفرانس راه آهن خاورمیانه از همکاری در حوزه حمل و نقل ترکیبی از دبی به سمت بندرعباس سخن به میان آورد. بذرپاش به عنوان رییس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ایران و امارات در جمع وزرا و میهمانان حاضر در کنفرانس راه آهن گفت: کریدور بین المللی شمال-جنوب می تواند در آینده سهم بالایی از حمل و نقل بین المللی میان روسیه و کشورهای CIS با هند، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و اروپا را به خود اختصاص دهد و در حال حاضر در شاخه شرقی از طریق مرزهای سرخس و اینچه برون و در شاخه میانی از طریق بندر امیر آباد برقرار است.

وی اضافه کرد: در شاخه غربی دریای خزر نیز حلقه مفقوده رشت آستارا در داخل ایران به طول ۱۶۴ کیلومتر است که یکی از پروژه های اولویت دار ما بوده و فرایند احداث آن آغاز شده و در حال نهایی کردن آن تا سه سال آتی هستیم.

کدام بنادر کشور مستعد حمل و نقل ترکیبی هستند؟

به گزارش تین نیوز، در میان بنادر کشور در جنوب و شمال، هم اکنون تعدادی از بنادر را می توان نام برد که زیرساخت های حمل و نقل ترکیبی در آنها فراهم است. در زیر اشاره ای گذرا داریم به آن دسته از بنادر مملکت که ظرفیت حمل و نقل ترکیبی در آنها وجود دارد.

بندر آبادان

اکنون زیرساخت های حمل و نقل ترکیبی در منطقه آزاد اروند وجود دارد، فرودگاه بین المللی با قدمتی بالا، تاسیسات بندری برای ترانزیت دریایی و همچنین مجاورت با راه آهن سراسری (ایستگاه خرمشهر) که شرایط را برای یک حمل و نقل ترکیبی تمام عیار فراهم می سازد. اما متاسفانه بعد از آغاز جنگ 8 ساله، آبادان نخستین نقطه کشور بود که آسیب های فراوانی دید و دیگر از آن روزها به بعد تاکنون نتوانست اعتبار و جایگاه طلایی خود در دهه 40 و 50 را باز یابد.

بندر انزلی و کاسپین

شمال کشور سالهاست که مظلوم واقع شده و ظرفیت های بندری شمال برای توسعه ترانزیت منطقه ای دریای خزر به معنای واقعی فعال نشده است. بنادر شمال علی الخصوص در استان گیلان توانایی نقش آفرینی در کریدور جنوب شمال را دارند. وجود فرودگاه بین المللی سردار جنگل رشت در فاصله 20 کیلومتری بندر انزلی و بندر تازه تاسیس کاسپین و همچنین طرح ساخت راه آهن رشت به کاسپین و انزلی می تواند ظرفیت های مطلوبی را جهت حمل و نقل ترکیبی موثر در پهنه شمالی ایران فراهم کند.

بندرعباس

بزرگترین تاسیسات کانتینری کشور در حال حاضر در بندرعباس قرار دارد. این بندر نه تنها پرجمعیت ترین و بزرگترین بندر ایران محسوب شده، بلکه با دارا بودن دو اسکله بزرگ شهید رجایی و شهید باهنر به عنوان هاب اصلی ترانزیت دریایی کشور فعالیت می کند. قرارگیری فرودگاه بین المللی بندرعباس در جوار بزرگترین بندر کشور و همچنین اتصال مستقیم بندرعباس به سامانه ریلی در مسیر جنوب شمال عملا این نقطه از کشور را به عنوان اصلی ترین چشمه بار ایران در کریدور جنوب شمال مبدل ساخته است. از طرف دیگر، شبکه بزرگراهی سرتاسری از بندرعباس تا مرزهای شمالغرب کشور نیز از جمله امتیازات ویژه بزرگترین بندر کشور برای ایجاد حمل و نقل ترکیبی است.

چابهار

بدون شک بسیاری از خوانندگان این گزارش آشنایی نسبی با طرح توسعه بندر چابهار دارند. در افق آینده بندر چابهار ظرفیت جابجایی 80 میلیون تن بار از اقیانوس هند را دارا بوده و به عنوان مسیر جدید کریدور جنوب شمال ایران به سمت آسیای میانه نقش آفرینی خواهد. از طرف دیگر، ابر پروژه هایی همچون راه آهن چابهار به مشهد و همچنین شهر فرودگاهی چند هزار هکتاری از جمله طرح هایی هستند که علی رغم تاخیر طولانی در اجرا، این امید را ایجاد می کنند که منطقه را مستعد حمل و نقل ترکیبی کنند. 

حمل و نقل ترکیبی در پهنه های مختلف ساحلی کشور می تواند در دنیای ترانزیت، تمامیت ارضی ایران را به عنوان نقطه وصل کالاها از سرتاسر دنیا تبدیل کند. یعنی ایران کشوری خواهد بود که گزینه های متعدد و متنوع را در قالب حمل و نقل ترکیبی برای جابجایی بار پیش روی شرکت های حمل و نقلی می گذارد.