کاهش نرخ سود بانکی

«بالابودن نرخ سود بانکی ،افزایش نرخ سود تسهیلات را سبب شده که این عامل به نوبه خود کاهش قدرت بازپرداخت تسهیلات ، سودآورنبودن عملیات بانکی و عدم کفایت سرمایه بانکها را باعث شده است.»

این بخشی از سخنان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در بیست وهفتمین همایش سیاست‌های پولی و ارزی بود.

جهانگیری در سخنانی از بالابودن نرخ سود بانکی به عنوان مهمترین چالش نظام بانکی یادکرد و افزود: این چالش مهم، سبب ایجاد موانعی بزرگتر در مسیر تولید و اشتغال است و با چنین نرخ سود بانکی سرمایه گذاری، تولید و فعالیت‌های اقتصادی بسیار دشوار خواهد بود، زیرا وقتی به طور جدی می‌توانیم انتظار رشد داشته باشیم که نرخ سود بانکی متناسب با آن کاهش یابد.

مانعی که وزیر اقتصادآن را یک عامل ثبات زدا از اقتصاد کشوردانست و افزود: نرخ اسمی سود تناسبی با نرخ تورم ندارد از این رو هزینه‌های مالی واحدهای تولیدی افزایش یافته و قدرت رقابت تولیدات داخلی کاهش یافته است.

مسئله‌ای که به گفته رئیس کل بانک مرکزی نظام بانکی کشور را نیازمند مراقبت‌های ویژه کرده است.

ولی الله سیف در این همایش گفت: فرسایش تدریجی سطح و کیفیت سرمایه، کافی‌نبودن سپرده ها، نقدینگی، عدم‌جذب زیان‌های تجاری و اعتباری سیستماتیک ازجانب نظام بانکی، رفتار موافق چرخه‌ای فروش دارایی‌ها و بازپرداخت بدهی‌ها، ارتباط پیچیده مبادلات مؤسسات مالی با یکدیگر و تضعیف اعتماد نسبت به توانایی پرداخت دیون و قدرت نقد شوندگی در بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، چالش‌های زیادی را برای سیستم بانکی کشور ایجاد کرده که این سیستم را نیازمند مراقبت جدی ساخته است.

بالابودن نرخ سود بانکی، هزینه‌های تامین مالی درکشور را بالا می‌برد که نتیجه آن از نفس افتادن تولید، افزایش بی کاری وکاهش رشد اقتصادی است. آتشی که بیش ازهمه دودش به چشم بانک‌ها خواهد رفت.

مدیر عامل بانک انصار با تایید این مسئله می‌گوید: تصور نشود که نرخ سود بانکی به نفع بانک هاست. زیرا وقتی تامین مالی شما با هزینه بالا انجام می‌شود به تبع آن هزینه‌های واحدهای تولیدی که بخشی از تسهیلات بانک‌ها را جذب می‌کنند هم بالاخواهد رفت.

آیت الله ابراهیمی با بیان اینکه هزینه‌های بالای واحدهای تولیدی به کاهش رقابت پذیری و در نهایت به تعطیلی آن‌ها خواهد انجامید می‌گوید: «وقتی واحدهای تولیدی با مشکل مواجه شوند، نمی‌توانند مطالبات بانکی را پاسخ دهند. دراین شرایط بانک‌ها ناچارند وثیقه‌های تسهیلات را تملک کنند که این وثیقه‌های تملیکی نوعی سرمایه مسموم به حساب می‌آیند یا سررسید تسهیلات را عقب می‌اندازند که در این شرایط بدهی معوق بانکی افزایش می‌یابد و در هر دو صورت به زیان بانک تمام خواهدشد»

بالابودن بدهی دولت وبخش خصوصی به نظام بانکی. وجود موسسات مالی غیرمجازکه رقابت ناسالم بین بانکی را دامن زده و نبود انسجام درنظام پولی و مالی مهمترین عوامل بالابودن نرخ سود بانکی درکشور است.

علی دیوانداری رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با تاکید بر اهمیت وجود انسجام در نظام پولی و مالی کشور می‌گوید: «باید قبل از کاهش نرخ سود بانکی یک انسجام وتعامل، بین تمامی تامین کنندگان مالی همچون سیستم بانکی، بازارسرمایه، دولت و بخش خصوصی ایجاد کرد تا کاهش نرخ سود بانکی باعث تنش در اقتصاد کشور نشود»

با این حال کاهش نرخ سود بانکی راهکارهای قابل اجرایی هم دارد.

آنطور که مصباحی مقدم می‌گوید راهکار کاهش نرخ سود بانکی بازگشت سود بانکی به سودهای علی الحساب است.

این نماینده پیشین مجلس می‌گوید: باید نرخ سود بانک‌ها یک درصدی از سود سالیانه بانک‌ها باشد. به این ترتیب که بانک‌ها درآمدهای خود در سال را دریک حسابرسی شفاف محاسبه کنند و سود پرداختی به سپرده گذارن خود را تابعی از این سود در نظر بگیرند.

این کارشناس اقتصادی می‌افزاید: در این شرایط رقابت خطرناک بین بانک‌ها برای بالابردن غیر واقعی سود بانکی با هدف جذب سپرده بیشتر از بین خواهد رفت و نرخ سود بانکی واقعی خواهد شد.

اما کاهش نرخ سود بانکی در اقتصاد ایران یک جراحی بزرگ محسوب می‌شود. جراحی‌ای که بی عوارض هم نخواهدبود.

فلیپ سیدنی ازمدیران بانکی هلند که به عنوان میهمان ویژه همایش سیاست‌های پولی و ارزی به ایران سفرکرده نیز مهمترین چالش پیش روی سیستم بانکی ایران را نرخ سود بالا می‌داند و می‌گوید: «من فکرمی کنم نظام بانکی ایران باید متحول شود. اما مهمتر از این تحول، برقراری توازن بین تغییر و اعتماد است. نباید تحول نظام بانکی به گونه‌ای باشد که مردم و نهادهای مالی بین المللی را به بانک‌های شما بی اعتماد کند.»

به این ترتیب به نظر می‌رسد شاه کلید حل مشکلات نظام بانکی کشور کاهش نرخ سود بانکی است. پس باید منتظر ماند و دید چه وقت، نظام بانکی کشور جسارت تن دادن به این جراحی بزرگ را خواهد یافت.