تقلب در معاینه فنی خودرو ساده و ارزان!
فرض کنید همه خودروهایی که مشکل دارند کاتالیز اجاره ای نصب کنند و برگه معاینه فنی را بگیرند و بعد از برگرداندن قطعه و مبلغ اجاره اش، قطعه معیوب را سر جای اولش ببندند و گازهای آلاینده را به امان خدا رها کنند.
ماشین پشت ماشین برای گرفتن یک برگه در صف می ایستند. در این آزمون از قدرت ترمز تا کیفیت کمک فنرها و سایر ادوات ماشین بررسی می شود. حالا نوبت شماست. از ایستگاه عبور می کنید و ایرادهای ماشینتان را متوجه می شوید. باید این ایرادها را رفع کنید تا تاییدیه معاینه فنی به دستتان برسد؛ گرچه قبلش هم می توانستید تست بدهید و وضعیت ماشینتان را مشخص کنید. یکی از همین تست ها مربوط به بررسی گازهای خارج شده از لوله اگزوز است. میله ای را در لوله اگزوز قرار می دهند تا انتشار آلاینده ها را بسنجد. «کاتالیز ماشین شما ریخته است. درستش کنید و برگردید برگه معاینه فنی را بگیرید». خیلی زود متوجه می شوید که تهیه کاتالیز نو، نصب آن و معاینه مجدد فنی حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان آب می خورد!
جدیدترین مدل تقلب کردن در ایران؛ ساده و ارزان!
حالا نوبت جست و جوی بیشتر است. در سایت فروش اجناس دست دوم به کشف تازه ای بر می خورید. اینجا همه چیز هست، اما آنچه بامزه تر از سایر موارد است اجاره دادن کاتالیز ماشین است. آگهی ها را مرور می کنید: فروش کاتالیز دست دوم، خرید کاتالیز برای معاینه فنی، اجاره کاتالیز برای معاینه فنی یا هر پیشنهاد دیگری که می تواند به پرداخت کمترین هزینه برای دریافت معاینه فنی منجر شود.
مدل ماشین شما چیست؟ کجای تهران هستید؟ اینها سوال هایی است که برخی از مکانیک های شهر هم برای اجاره دادن کاتالیز ماشین در مسیر دریافت معاینه فنی از شما می پرسند.
۲۱ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۰ در ۲۷ شهر آلوده کشور، حدود ۲۱ هزار مورد مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا، ناشی از ذرات معلق ۲.۵ میکرون، گزارش شد و ۱۱ میلیارد دلار خسارت به همراه داشت. در تهران نیز رقم مرگ و میر در این مورد حدود ۶۰۰۰ نفر گزارش شده است و بنا به گفته ها، اشاره شده که خودروها نقش بسزایی در کاهش آلودگی هوا دارند. حال تصور کنید برخی مالکان خودروهای نیازمند تعمیر دست به تقلب و دور زدن قوانین محیط زیستی بزنند. چه اتفاقی رخ می دهد؟
از تبلیغ برای اجاره کاتالیز خودرو تا لزوم نصب کد شناسایی برای هر ماشین
داریوش گل علیزاده، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ایران، در گفت وگو با خبرنگار شهروند به خلئی قانونی در ارتباط با معاینه فنی خودروها اشاره می کند: « خودروهای نو تا ۴ سال معاف از معاینه فنی هستند. گارانتی کاتالیزها در خوردوهای نو ۳ساله است، ولی زمان معاینه فنی ۴ سال بعد است که این دو با هم انطباق ندارند و این یک سال مشمول گارانتی نمی شود.»
او معتقد است که برای داشتن هوایی سالم اگر کاتالیز خودرویی ایراد داشت، باید تعویض شود: «فراموش نکنید اگر خودرویی کاتالیزش را از دست داده باشد، باید تعویض شود. اما متاسفانه در برخی سایت ها تبلیغاتی وجود دارد تا کاتالیز ماشین را عوض نکنند.»
گل علیزاده به جزئیات این تبلیغات اشاره دارد: « تبلیغات بدین شرح است؛ “اجاره کاتالیز جهت معاینه فنی انجام می شود.” قیمت کاتالیز بالاست. برای همین این اقدامات را انجام می دهند، ولی یکی از مواردی که در جلوگیری از آلودگی هوا اهمیت دارد مربوط به کارکرد همین کاتالیز است.»
این مسئول در سازمان محیط زیست در توضیح تبلیغات مورد اشاره می گوید: «عده ای عنوان می کنند کاتالیز را اجاره می دهند. بدین ترتیب، پس از آنکه معاینه فنی پاس می شود کاتالیز را تحویل می گیرند. جالب است بدانید این کار به صورت علنی در سایت های مختلف انجام می شود و با کمترین برخورد قانونی.»
گل علیزاده وجود نقاط ضعف در مراکز معاینه فنی را کتمان نمی کند، اما معتقد است که باید تشدید نظارت ها صورت گیرد: «به دنبال این هستیم که کدهای شناسایی برای کاتالیز داشته باشیم تا هر کاتالیز مربوط به یک خودرو باشد. »
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به نقش مردم در کاهش آلودگی هوا اشاره دارد: «مردم با فعالیت های کوچک می توانند در کاهش آلودگی نقش داشته باشند، اما فراموش نکنیم دولت با تسهیلگری و پیگیری باید کاهش آلاینده ها را در دستور کار قرار دهد، به طوری که قشر پایین جامعه دچار آسیب نشود.»
اپیدمی تخلفات معاینه فنی در مراکز اقماری تهران
سید رضا مفیدی، مدیرعامل سابق ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، در خصوص اجاره کاتالیز برای دریافت معاینه فنی به خبرنگار روزنامه شهروند می گوید: «مراکز معاینه فنی بر اساس دستورالعملی که سازمان محیط زیست ابلاغ می کند فعالیت می کنند. در مورد اصالت خودرو هم باید بگویم که در بررسی اصالت قطعات اصلی خودرو دقت کافی وجود دارد. اما منکر این نیستیم که برخی مشکلات وجود دارد، به خصوص در مراکز اقماری و خارج از شهر تهران این مسائل دیده می شود.»
او می افزاید: «تشخیص اصالت خودرو جزو وظایف ماست و در این مقوله دقت نظر کافی را خواهیم داشت. اول از همه، وقتی متوجه چنین تخلفاتی شویم، گواهی معاینه فنی نمی دهیم و نحوه برخورد هم پیش بینی شده است.»
به گفته مفیدی، در مراکز اصلی ستاد معاینه فنی تهران این قضیه کمتر دیده می شود.
مدیرعامل سابق ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در خصوص واکنش متخلفان می گوید: «وقتی متخلف متوجه تشخیص ما می شود صحنه را به سرعت ترک می کند.»
از نظر مفیدی هرگونه تخلف در اصالت خودرو و قطعات مجموعه تخلف است و طبق دستورالعمل ها با آنان برخورد خواهد شد.
تاثیر تقلب در کاتالیزها بر آلودگی هوا تهران
سید محمدمهدی میرزایی قمی، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، با تایید این گونه اقدامات می گوید: «آلاینده خودروهای سواری نایکس است. قطعه ای که بیشترین تاثیر را در کاهش نایکس دارد کاتالیز است. وقتی قطعه کاتالیز برداشته شود و کاتالیز تقلبی بگذارند یا نداشته باشد تاثیر زیادی بر میزان آلودگی هوا دارد و بدین ترتیب کنترلی روی نایکس نداریم.»
وقتی تقلب نفس ما را می برد
تقلب در کاتالیز ماشین ممکن است در نگاه اول کوچک به نظر برسد، اما به یک فرایند گره خورده است. با نصب نکردن کاتالیز مناسب، نایکس یا همان چیزی که سبب افزایش ذرات معلق در زمستان و هنگام وارونگی هوا می شود آلودگی را تشدید می کند. در سال ۹۴ اعلام شد که به استناد شماره پلاک در تهران ۳ تا ۳.۵ میلیون خودرو در حال تردد هستند. مازیار حسینی، معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران در سال ۱۳۹۶، درباره میزان ظرفیت شهر تهران برای حمل و نقل عنوان می کند که تهران به اندازه ۷۵۰ هزار وسیله ظرفیت دارد. در حالی که روزانه بیش از چهار میلیون خودرو یعنی بیش از شش برابر ظرفیت تهران در حال تردد هستند. اما این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۸ میلیون خودرو رسید. حال تصور کنید ۱۰ درصد خودروها بخواهند برای کاهش هزینه های خود و گرفتن تاییدیه معاینه فنی از کاتالیز تقلبی استفاده کنند. تردد ۸۰۰ خودرو با آلایندگی ناشی از نداشتن کاتالیز را به تردد خودروهای فرسوده اضافه کنید. با ملاک قراردادن ۲۰ سال به عنوان سن فرسودگی خودرو، تعداد خودروهای فرسوده و کاربراتوری در سال ۱۴۰۰، حدود ۳۰۰ هزار دستگاه در شهر تهران بوده است!
تهران هوا ندارد. بخشی از این فرایند به گردن سوخت و ماشین های نامرغوب است و برخی به گردن مازوت سوزی و یا فعالیت کارخانه ها، اما بخشی دیگر هم می تواند ناشی از تقلبی باشد که هیچکس حساب و کتابی برای آن در نظر نمی گیرد. ابتدا لازم است تا اصالت قطعات خودرو تحت نظارت کافی باشد. بدین ترتیب، قطعات خودرو باید دارای کد باشد. اما شاید باز هم متخلفان به دنبال راه فرار برای کاهش هزینه های خود باشند. از این سو، صنف مربوطه باید وارد عرصه شود و نگذارد بیش از این تخلف و تقلب منجر به افزایش آلودگی خطرناک هوا شود.
