◄ قطار باری چین اروپا ؛ معجزه اقتصادی با کمک صنعت ریلی

اوایل تابستان امسال یک قطار باری چین-اروپا با صدای سوت بلند، به آرامی، ایستگاه ووجیاشان در ووهان، مرکز استان هوبی در مرکز چین را ترک کرد. مقصد این قطار که با 55 کانتینر منسوجات، لوازم و تجهیزات پزشکی، محصولات الکترونیکی و سایر کالاها پر شده بود، هزاران مایل دورتر در غرب و مشخصا شهر دویسبورگ آلمان، بود. با حرکت این قطار، سفرهای ریلی باری چین-اروپا در سال جاری 19روز زودتر از سال قبل از 10 هزار سفر عبور کرد.

به گفته شرکت راه‌آهن دولتی چین، شبکه خدمات قطارهای باری مذکور در حال حاضر به 224 شهر در 25 کشور اروپایی می‌رسد و بیش از 100 شهر را در 11 کشور آسیایی به هم متصل می کند. این بدان معنی است که این خط ریلی تقریباً کل منطقه اوراسیا را پوشش می‌دهد. علاوه بر این، قطارهای مورد اشاره در سالجاری بیش از 1.08 میلیون کانتینر(TEU)  کالا جابه‌جا کرده‌اند که 11 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.

قطار چین اروپا در خدمت ابتکار کمربند و جاده

راه‌آهن باری چین-اروپا در سال 2011 راه‌اندازی شد و حمل‌و‌نقل زمینی بین اژدهای زرد آسیا و کشورهای اروپایی را متحول کرد. اولین قطار باری، 11000 کیلومتر از چونگ کینگ چین تا دویسبورگ آلمان را تنها در 16 روز پیمود. این موفقیت باعث گسترش مسیرها شد و شهرهای چین مانند چنگدو، ووهان، ژنگژو و ییوو را به مقاصد اروپایی مانند ورشو، مادرید، لندن و مسکو متصل شدند.

کشور چین در سال 2013 با معرفی ابتکار کمربند و جاده (BRI) خدمات قطار باری چین-اروپا را تقویت کرد. این ابتکار، به دنبال تقویت تجارت و ارتباط بین چین و کشورهای مسیر جاده ابریشم باستانی از جمله کشورهای اروپایی است. در نتیجه، خدمات قطار باری چین و اروپا به بخش مهمی از BRI تبدیل شده است که تجارت را تسهیل و روابط اقتصادی بین دو منطقه را تقویت می‌کند.

پیش از این، شهرهای ساحلی به دلیل نزدیکی به بنادر و اتکای فعالیت‌های بازرگانی به حمل‌و‌نقل دریایی، بر تجارت بین شرق دور و اروپا غالب بودند. با این حال، با ظهور خدمات قطار باری چین-اروپا، شهرهای داخلی چین و اروپا نیز به عنوان مراکز لجستیک ضروری و دروازه‌های تجاری مهم ظهور کرده‌اند. این اتصال فرصت‌های تجاری جدیدی را در این شهرها ایجاد کرده است که باعث جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ترویج تجارت بین‌المللی و توسعه اقتصادی می‌شود.

تبدیل شهرهای حاشیه‌ای به مراکز مهم تجاری با خط آهن

یکی از شهرهایی که از این مسیر ریلی به شدت سود برده، شیان، مرکز استان شانشی در شمال غربی چین است که به یک مرکز کلیدی برای  ابتکار کمربند و جاده و خدمات قطار باری چین-اروپا تبدیل شده است. شیان به عنوان نقطه شروع جاده ابریشم باستانی، به نقطه ای حیاتی تبدیل شده است که آسیا و اروپا را به هم پیوند می‌دهد.

با وجود آن که موقعیت جغرافیایی شیان در قلب چین قرار دارد، این شهر به یک خوشه صنعتی مهم تبدیل شده است. ظرف مدت 10 سال از اتصال ریلی شیان به اروپا در سال 2013، تعداد قطارهای شهر به طور قابل توجهی افزایش یافته و از 46 قطار در سال افتتاح به بیش از 5300 قطار در سال 2023 رسیده است.

امروزه، ایستگاه بین‌المللی راه‌آهن شیان، 18 مسیر حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی منظم به مقاصدی همچون آلماتی در قزاقستان، تاشکند در ازبکستان و هامبورگ در آلمان اجرا می‌کند. این مسیرها کل قاره اوراسیا را پوشش می دهند و شیان را به مراکز تجاری بین المللی بزرگ متصل می کنند.

بر اساس گزارش راه‌آهن چین، مسیر شیان از ژانویه تا ژوئن سال جاری 2372 قطار را رهسپار مقاصدی در مناطق اوراسیا کرده است که این میزان نسبت به سال قبل 13.1 درصد رشد داشته است. تعداد کانتینرهای حمل توسط این قطارها شده به 250000 TEU رسیده که 10.4 درصد افزایش داشت.

 این رشد پایدار نمونه‌ای از شکوفایی اقتصادی است که توسط «دالان طلایی» اوراسیا ایجاد شده و  شهرهای داخلی چین مانند شیان را به خط مقدم توسعه چین ارتقا می‌دهد.

داده های گمرک چین نشان می‌دهد که در سال 2023، استان های شانچی، ژجیانگ و جیانگسو سه استان برتر با صادرات با استفاده از قطارهای باری شیان چین-اروپا بودند، در حالی‌که استان‌های  لیائونیگ و فوجیان بیشترین واردات را با این قطارها انجام دادند.

کوی یانگ، مدیر بخش آمار و تجزیه و تحلیل گمرک شیان در این‌باره می‌گوید:«در سال‌های گذشته ، بنادر ساحلی منطقه شرقی معمولاً رتبه‌های برتر تجارت کشور را در اختیار داشتند، و رتبه شیان حدود هفتم یا هشتم بود اما در سال‌های اخیر، قطار باری چین-اروپا (شیان) به طور فزاینده‌ای با صنایع و شرکت‌های محلی در استان شانشی ادغام شده و در نتیجه  این خط ریلی، منافع اقتصادی قابل توجهی برای منطقه به همراه داشته است. به گفته این مقام گمرکی چین، بسیاری از شرکت‌های محلی در شیان به موفقیت‌های صادراتی چشمگیری از طریق قطار باری چین-اروپا دست یافته‌اند.

کاهش ریسک عملیات تجاری با اتصال ریلی

در سال‌های اخیر، افزایش قابل توجهی در اتصال مراکز بار به قطارهای باری چین و اروپا به وجود آمده و در پاسخ به تقاضای فزاینده برای حمل‌و‌نقل ریلی بین چین و اروپا، سرویس قطار باری چین-اروپا نیز شاهد گسترش شبکه و ارتقاء خدمات بوده است. در بهار امسال، شهر چونگ چینگ، یکی از چهار شهر بزرگ چین که در غرب این کشور واقع است، خدمات قطار باری چین-اروپا را به استانبول ترکیه آغاز کرد.

 کارشناسان صنعت حمل‌و‌نقل ، این تحول را به عنوان یک پیشرفت قابل توجه برای کریدور ارتباطی غرب چین با اروپا می‌دانند. علیرغم درگیری‌های مداوم منطقه ای، این قطار نقشی اساسی در کاهش ریسک و افزایش پتانسیل توسعه شبکه قطار باری چین-اروپا ایفا کرده است.

ژانگ رونگ، معاون مدیر کل شرکت لجستیک یوکینو در چونگ چینگ، که اپراتور قطار باری چین-اروپا، به‌شمار می‌رود، درباره این قطار می‌گوید: «خدمات این قطار تضمینی برای رسیدن به موقع کالاهای ما به اروپا است و به طور مؤثری ریسک عملیاتی ما را کاهش می‌دهد.

خدمات قطار باری چین-اروپا صرفه به گسترش کمی توجه نداشته و علاوه بر گسترش شبکه خود، شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در ظرفیت حمل‌و‌نقل، کارایی و کیفیت خدمات بوده است. این پیشرفت‌ها به موفقیت و رقابت‌پذیری این سرویس نیز کمک شایان توجهی کرده است.

چن یوانجون، معاون مدیر گمرک یوژو در چونگ کینگ در این باره می‌گوید: برای اطمینان از عملکرد روان قطارها، ما ارتباط به‌موقع با شرکت‌های صادراتی را حفظ کرده‌ایم و ترخیص خودکار را افزایش داده ایم. ما به طور موثر سامانه‌های اظهارنامه، بررسی اسناد و بازرسی را به هم متصل و یکپارچه کرده و به طور مداوم بر پیشرفت ترخیص کالا از گمرک و مقررات راه‌آهن نظارت می‌کنیم.

تنوع و رشد محصولات صادراتی چین به کمک قطارهای باری

نکته شایان توجه دیگر این که خدمات پیشرفته ارائه شده توسط قطارهای باری چین-اروپا، محصولات قابل حمل‌و‌نقل در این مسیر ریلی را متنوع کرده است. به این معنی که در ابتدا، قطارها عمدتاً محصولاتی مانند لپ‌تاپ و چاپگر را حمل می‌کردند اما اکنون دامنه کالاها به بیش از 50 هزار نوع کالا از جمله پوشاک، خودرو و قطعات خودرو، کالای اساسی، غذا، چوب، مبلمان، مواد شیمیایی و ماشین آلات گسترش یافته است.

این قطارها در تسهیل حمل‌و‌نقل بین‌المللی محصولات "ساخت چین" نقش اساسی دارند. از سال 2023، تقاضای فزاینده ای برای محصولات "سه گانه سبز با فناوری فشرده" ساخت چین، یعنی باتری‌های لیتیوم یون، محصولات فتوولتائیک و وسایل نقلیه با سوخت سبز که اکنون از طریق قطارهای باری چین-اروپا حمل می شوند، وجود داشته است.

هورگوس، یک شهر مرزی واقع در شمال غربی منطقه خودمختار سین کیانگ اویغور چین، با راه‌اندازی قطارهای باری چین-اروپا، روابط نزدیک‌تری با جهان ایجاد کرده است.

یانگ جیایی به مدت 9 سال در حمل‌و‌نقل بین المللی در هورگوس کار کرده است و در صادرات محصولات و فناوری های انرژی های نوین تخصص دارد. امسال شرکت وی رشد قابل توجهی در صادرات این محصولات نسبت به سال قبل داشته است. شرکت وی تاکنون خدمات حمل‌و‌نقل برای بیش از 9 هزار کالای مرتبط با این فناوری‌ها ارائه کرده است که به کشورهای آسیای مرکزی و اروپایی حمل می‌شوند.

در حالی که مزایای قطار باری چین-اروپا همچنان در حال ظهور است، کشورهای آسیای مرکزی نیز فعالانه به دنبال پیوستن به آن هستند. پایانه حمل‌و‌نقل و لجستیک تجاری چین و قزاقستان در راستای تسهیل ایجاد یک کریدور لجستیکی کارآمد «هاب به هاب»، به طور مشترک توسط KTZ Express، یکی از شرکت‌های تابعه شرکت ملی راه‌آهن قزاقستان احداث شده و بهره‌برداری از آن در اوایل سالجاری میلادی آغاز شده است.

بازی برد- برد آلمانی‌ها و چینی‌ها روی ریل آهنی

سادوکاو سیدجانف، مدیر کل شعبه چینی KTZ Express با اشاره به اینکه با احداث پایانه مورد اشاره، زمان ترانزیت از شیان به تاشکند در ازبکستان از 13 روز به 9 روز کاهش یافته است، در این باره می‌گوید: هدف این ترمینال تبدیل شدن به مرکز انتقال و انبار است تا کالاها بین چین، قزاقستان، آسیای مرکزی و حتی اروپا و سایر نقاط به طور موثرتر منتقل شوند. ما برنامه‌های حمل‌و‌نقل را بر اساس تقاضای بازار تنظیم می‌کنیم، اطلاعات مربوط به خدمات باربری قطارها را به اشتراک می‌گذاریم. تجارت پررونق در سال‌های اخیر به ما اعتماد به نفس لازم برای گسترش تجارت با چین را بخشیده است.

 در منطقه روهر آلمان، شهر دویسبورگ یک مرکز حیاتی برای قطارهای باری چین-اروپا به شمار می‌رود. این شهر که قبلاً به صادرات زغال‌سنگ و فولاد به کشورهای اروپایی متکی بود، اکنون به یک دروازه تجاری مهم بین اروپا و آسیا تبدیل شده است. به بیان دیگر، خط ریلی شرق دور به اروپا، تبادلات و همکاری چین و آلمان را احیا کرده است و دویسبورگ را به یک مرکز تجاری برجسته اروپایی تبدیل کرده است.

سوئرن لینک، شهردار دویسبورگ، در این باره می‌گوید: اتصال ریلی بین چین و دویسبورگ یک جایگزین بسیار جذاب به جای حمل‌و‌نقل دریایی و هوایی برای شرکت‌ها و تجار است. این کریدور ریلی اگر مسائل سیاسی جهانی مانع نشود، به رشد مثبت خود ادامه خواهد داد.

مارکوس توبر، کمیسر امور چین در شهر دویسبورگ نیز با اشاره به این که راه اندازی این مسیر ریلی موجب شده که بسیاری از شرکت‌های چینی در دویسبورگ مستقر شده و مشاغل جدید ایجاد شده، معتقد است: اتصال ریلی بین چین و آلمان قطعاً به یک وضعیت برد-برد برای هر دو طرف منجر شده است. این پروژه لجستیکی تأثیر مثبتی بر مبادله کالا بین آلمان و چین داشته است، زیرا استفاده از این قطار دارای مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی برای شرکت‌های چینی و آلمانی است.

منبع: شین هوا

مترجمان:

مینا اوتادی
سیدامیربهادر هاشمی