معاینه‌فنی ویژه، آلودگی هوا را کاهش نمی‌دهد

عباس مجیدی‌نژاد*

در گزارش‌های خبرگزاری‌ها از طرف مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران از اعمال حدود مجاز آلایندگی سخت‌گیرانه برای خودروهای متقاضی طرح ترافیک سال 97 سخن به میان آورده است.

آقای حسینی منش در خبر عنوان نموده است:«تمامی خودروهای متقاضی دریافت طرح ترافیک سالیانه و یا مدت‌دار(روزانه و هفتگی.....)بایستی نسبت به اخذ معاینه فنی ویژه از یکی از مراکز شهر تهران به استثنا مراکز خاوران،ابوذر،ایران‌خودرو و ایرتویا اقدام کنند.»

در مطلب عنوان‌شده می‌بایست از چند نگاه مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد.

با این حرکت، ستاد معاینه فنی تهران خود را از سامانه جامع «سیمفا» جدا کرده و رأساً اقدام به معاینه فنی خاص به خود گرفته است. پس این همه شعار و مرارتی که به بخش خصوصی تحمیل شده  در طی این دو سال و اندی برای راه‌اندازی سیمفا چه ارزشی داشته است.

مطلب دوم در پی طرح شکست‌خورده L.E.Z  به دلایل ساختارهای غلط گذشته و نبود زیرساخت‌های فعلی که جناب سرهنگ مرادی خود براین موضوع اذعان داشته که یکی از مشکلات این طرح را عمر خودروها دانسته‌اند.در اروپا عمر مفید خودروها حداکثر پنج سال است در حالی که با ابلاغ قانون هوای پاک خودروهای تولید داخل تا چهار سال از انجام معاینه فنی معاف می‌باشند.

دیگر معضل در این فرایند این‌که 30 درصد از ناوگان حمل‌ونقل اتوبوس‌رانی که معادل دو هزار دستگاه اتوبوس است فرسوده هستند. در تاکسیرانی هم وضع از این بهتر نیست حدود 30 درصد از ناوگان تاکسیرانی شهر تهران عمری بیش از 10 سال دارند. لذا در پی عدم توان راه‌اندازی این سیستم در کلان‌شهرها به معاینه فنی ویژه پناه برده و آن را راهکاری برای کاهش آلودگی تشخیص داده‌اند.

یکی از مهم‌ترین پارامترها برای رسیدن به این فرایند ارتقا خودروها از یورو2 به یورو4 است. در صورتی که الزام یورو 4 از سال 94-93 به‌صورت جدی پی‌گیری شده است. حال خودروهای زیر این سال‌ها تکلیفشان چیست؟

مطلب سوم آیا فقط تست دور موتور در مراکز معاینه فنی تهران راه‌اندازی و گرفته می‌شود و یا در دیگر مراکز معاینه فنی نیز این تست را برای خودروها انجام می‌دهند؟ در صورتی که این فرایند در دیگر مراکز نیز انجام شود چه فرقی با مراکز تحت نظارت ستاد معاینه‌فنی خودروهای تهران دارد که فقط معاینه فنی این مراکز معتبر بوده و دیگر مراکز نامعتبر است.

اشکال کار را در کجا باید جستجو کرد؟ چرا این همه معضل و بی‌برنامگی در فرایند مراکز معاینه‌فنی خودروهای سبک وجود دارد؟ به‌واقع این موارد را باید در مدیریت ناتوان و ناشایست وزارت کشور به‌عنوان متولی این امر باید دانست که با کمال تأسف به علت وجود ساختارهای غلط و نامناسب در سازمان شهرداری‌ها به یک نظام ملوک‌الطوایفی تبدیل‌شده و این نظام نادرست را به بخش خصوصی در این سیستم تحمیل کردهاست.

بخش خصوصی در این پروسه که بیش از 90 درصد آن را در اختیار دارند هیچ‌گونه تضمین شغلی وجود نداشته و بخشنامه‌ها و نامه‌های اداری هم به‌صورت کودتایی ابلاغ می‌شود و به سهولت سایت قطع‌شده و هزینه‌های بیهوده و گزافی به مراکز تحمیل می‌کنند. متولیان امور بدون برنامه‌ریزی هر روز از ناکجاآباد سر در می‌آورند.

نکته غامض و پیچیده در این سیستم تیول‌داری مدرنیته در مراکز معاینه‌فنی خودرو این که، اخیراً تعدادی امتیاز مراکز را به نورچشمی‌ها کادو می‌دهند. البته این‌که این بخش وارد این بازار می‌شوند خود یک سؤال اساسی است. آن‌ها اطلاعات در مورد آینده این صنف دارند و یا بازهم بی‌برنامگی بر آن‌ها حاکم بوده و در نهایت بازهم مراکز فعلی که چندین سال زحمت و زیان این شرایط داده‌اند را تهدید می‌کنند.

باری از تمامی تحلیل این احوالات باید به این نتیجه رسید که وزارت کشور متولی شایسته‌ای برای این بخش نبوده و توانمندی لازم را ندارد. طرح معاینه فنی ویژه با این ویژگی راهکاری برای کاهش آلودگی هوا نیست بلکه راهی برای کسب درآمد بیشتر توسط ستاد معاینه فنی خودروهای تهران است.

*رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی مراکز معاینه‌فنی