کریدورهای ریلی و جاده ای مشترک ایران و افغانستان جان می گیرد؟
با تشدید تنش های مرزی افغانستان و پاکستان، ایران می تواند به مسیر جایگزین و مطمئن تجارت برای افغانستان تبدیل شود و زمینه تقویت همکاری های مشترک را فراهم کند.
با تشدید تنش ها در مرز افغانستان و پاکستان و انسداد گذرگاه های مرزی، نقش ایران به عنوان مسیر جایگزین و مطمئن برای تجارت افغانستان می تواند پررنگ تر شود و زمینه تقویت کریدورهای ریلی و جاده ای مشترک میان دو کشور را فراهم کند.
به گزارش تین نیوز به نقل از فارس، در روزهای اخیر، درگیری های سنگین در مرز پاکستان و افغانستان، بازتابی از تنش های عمیق امنیتی و راهبردی در منطقه است. طالبان اعلام کرده اند که در عملیات شبانه خود توانسته اند ۵۸ سرباز پاکستانی را کشته و ۲۵ مقر مرزی پاکستان را تصرف کنند.
در مقابل، پاکستان ضمن تأیید واکنش نظامی خود، تعداد تلفات افغان را بیشتر از این رقم ذکر کرده و مدعی تصرف چندین پست مرزی شده است.
در پی این تبادل آتش، دولت پاکستان مرزهای اصلی و چندین گمرک مرزی با افغانستان از جمله گذرگاه های تورخم و چمن را غیرفعال کرد تا کنترل بر اوضاع را بازپس گیرد. این تصمیم، تجارت مرزی و عبور و مرور کالاها را در لحظات حساس به شدت مختل کرد.
برای افغانستانی که دسترسی به دریا ندارد، این بحران یک هشدار روشن است: وابستگی مفرط به مسیر پاکستان می تواند در یک چشم بر هم زدن به نقطه ضعف استراتژیک بدل شود.
در سال های اخیر، تعطیلی های مکرر گذرگاه تورخم توسط پاکستان و اعمال محدودیت های شدید بر ترانزیت افغان ها، باعث شده است که مسیرهای جایگزین از طریق خاک ایران پررنگ تر شوند.
اما استفاده مؤثر از این فرصت، مستلزم آمادگی جدی در دستگاه های ذی ربط است. زیرساخت های ریلی، گمرکی، حمل ونقل جاده ای، انبارش و ترخیص کالا باید در کوتاه ترین زمان ممکن بهینه سازی شوند تا امکان جذب بار و حمل کالاهای صادراتی و وارداتی فراهم شود.
همچنین هماهنگی میان وزارت راه، وزارت امور خارجه، گمرک و نهادهای امنیتی برای تضمین پایداری مسیر و جلوگیری از اختلالات امنیتی حیاتی خواهد بود. در این میان، استراتژی های زیر می توانند به کار گرفته شوند:
توسعه و تقویت مسیرهای جاده ای و ریلی ایران–افغانستان: گسترش ظرفیت ناوگان ریلی، ارتقای کیفیت خط آهن از مرز تا داخل خاک افغانستان، و کاهش موانع ترانزیتی می تواند ایران را به مسیر اصلی ترانزیتی کابل تبدیل کند.
تسهیل قوانین و مقررات گمرکی و ترانزیتی: معافیت های مالیاتی، تضمین سریع عبور کالا، تسریع فرایند ترخیص و کاهش هزینه های بوروکراتیک می تواند رقابت پذیری مسیر ایران را افزایش دهد.
اگر ایران بتواند در میانه بحران پاکستان–افغانستان، جایگاه ترانزیتی مطمئن و قابل اعتمادی برای افغانستان ایجاد کند، نه تنها جایگاه اقتصادی خود را در منطقه تقویت می کند، بلکه می تواند به پیوندی حیاتی در زنجیره تأمین منطقه ای بدل شود.
این اقدام ایران فرصت مجددی پس از تحریم های سال ۲۰۱۷ قطر است که ترکیه با استفاده از چابکی خود در تصمیم گیری و اجرا، توانست جای ایران را در زنجیره تامین کالا برای قطری ها بگیرد و حالا باید از این موقعیت، بهترین استفاده را ببریم.
