برجام چه افق دیدی برای اجرای پروتکل الحاقی در نظر گرفته است

پروتکل الحاقی یکی از موارد پر حاشیه برجام است. ایران به دلیل تجربه تلخی که در گذشته از بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی دارد تمایلی به اینکه این پروتکل را بپذیرد ندارد به این جهت در برجام تنها به اجرای داوطلبانه آن اشاره شده است. چرا که اگر قرار بود به طور دائمی اجرایی شود باید تایید مجلس را دریافت کند.

آژانس بین المللی انرژی هسته ای ظرف مدت کمتر از سه ماه دو بار به صلح آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران اذعان داشت، ادعای فعالیت نظامی را ادعایی واهی دانست. با بسته شدن پرونده هسته ای ایران، مسیر اجرای برجام تسهیل شد یکی از نکاتی که در متن برنامه جامع اقدام مشترک آمده است اجرای موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی است که زمان موقتی آن مشخص نشده است.

رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام اعتقاد دارد که نمایندگان با تایید برجام با پیوستن موقت به پروتکل الحاقی موافقت کرده اند و هر زمان که بخواهند می توانند نسبت به اجرای دائمی این کنوانسیون بین المللی اقدام کنند. اما اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ورود مجلس به موضوع پروتکل را منوط به ارائه لایحه از سوی دولت می دانند. از سوی دیگر وکلای مردم اعتقاد دارند زمانی باید از فاز موقت به دائمی رفت که غرب حسن نیت خود را در روند اجرای برجام اثبات کند.

 به گفته سید عباس عراقچی با اجرایی شدن برجام به اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی نیز اجرایی شد. این کار ادامه خواهد داشت تا زمانی که مجلس شورای اسلامی پروتکل را به طور دائمی تصویب کند که برآورد ما این است که ظرف سال های آینده این کار صورت می گیرد.

از سوی دیگر علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید داشت بر اساس برجام در حال حاضر در مرحله اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی هستیم. از آنجایی که این اقدام خلاف قوانین گذشته بود مجلس در مصوبه ای اجرای موقت را قانونی کرد.

این نماینده می گوید با این حال برای اجرای دائمی پروتکل الحاقی باید این توافق به تصویب دستگاه قانون گذاری کشور برسد. اما مرحله داوطلبانه در واقع آزمایشی اجرا خواهد شد.

وی با بیان اینکه در مرحله آزمایشی نیز بازدیدهای آژانس بین المللی انرژی اتمی محدودیت دارد، عنوان می کند: ایران همیشه اعلام کرده است که باید بازید های از مراکز هسته ای کشور در قالب متعارف انجام گیرد در غیر اینصورت باید مجوز شورای عالی امنیت ملی  گرفته شود.

 شفیعی: ایران هر زمان که بخواهد مانع اجرای داوطلبانه می شود
نوذر شفیعی همچنین با بیان اینکه در متن برجام زمانی برای اجرای موقت پروتکل الحاقی در نظر گرفته نشده است،به خانه ملت می گوید: از آنجایی که بازه زمانی برای اجرای موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی دیده نشده است ما نمی توانیم مدت زمان طولانی برای اجرای موقت آن در نظر بگیریم.

نماینده مردم ممسنی و رستم در مجلس نهم شورای اسلامی تاکید می کند: از آنجایی که اجرای برجام حدود 12 سال طول می کشد، پروتکل در همین بازه زمانی موقتی اجرا شود. برخی هم اعتقاد دارند باید در طول اجرای برجام مشاهده و بررسی شود تا اگر برجام بر اساس خواست ایران جلو رفت اجرای موقتی را دائمی کنیم. به نظر می رسد دیدگاه دوم بیشتر مدنظر قرار گیرد.

به گفته این نماینده پیوستن به پروتکل الحاقی تابع شرایط محیطی است و هر اندازه برجام وقف مراد ایران باشد، زمان اجرای موقت کوتاه و هر چه زودتر به پروتکل الحاقی ملحق خواهیم شد.

 این نماینده عنوان می کند: همانطور که تاکید شد، پروتکل الحاقی تا زمانی موقت اجرا و وارد فاز دائمی می شود که ایران از اجرای برجام راضی باشد و تفسیر دو طرف اجرای برجام از اجرای پروتکل الحاقی به هم نزدیک شود.

احمدی:اجرای موقت پروتکل الحاقی در بازه زمانی برجام
وحید احمدی در خصوص بازه زمانی اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی می گوید: از یک ساعت تا ده ها سال می تواند بازه زمانی موقت باشد اما از آنجایی که اجرای برجام بازه زمانی دارد نهایت اجرای موقت پروتکل الحاقی بازه زمانی برجام است.

 وی تاکید کرد: با این حال اگر در حین اجرای برجام، آژانس بین المللی انرژی اتمی در اجرای پروتکل الحاقی در چارچوب تعریف شده عمل نکند، ایران می تواند به تعهد خود در ادامه اجرای برجام پایبند نباشد. قرار نیست برجام و تعهدات آن یک طرفه و آن هم تنها از سوی ایران عملیاتی شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بعد از اتمام زمان اجرای برجام، شرایط فعالیت هسته ای ایران باید عادی و مانند سایر کشورهای عضو NPTباشد و بعد از این بازه زمان باید پروتکل الحاقی به تصویب برسد.

حیدرپور: زمان دائمی شدن پروتکل الحاقی فرا نرسیده است
عوض حیدر پور با اشاره به پیوستن موقت  ایران به پروتکل الحاقی در برجام تاکید کرد:  در شرایطی پروتکل الحاقی به صورت دائمی اجرایی می شود که  به تصویب شورای اسلامی برسد و زمان این هنوز فراهم نشده است. اما بر اساس متن برجام ایران به طور موقت و داوطلبانه آن را پذیرفته است.

نماینده مردم شهرضا در مجلس نهم شورای اسلامی در خصوص قانونی بودن اجرای موقت پروتکل الحاقی گفت: پیوستن موقت به پروتکل الحاقی بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت است. از سوی دیگر از آنجایی که در شرایط و نکات مقام معظم رهبری، شورای عالی امنیت ملی و مجلس در خصوص اجرای موقت پروتکل الحاقی نکته این مطرح نشد، پیوستن به آن به طور داوطلبانه اشکالی ندارد.

بر این اساس مجلس و دولت با اجرای موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی را امری مناسب می داند و هر زمان که احساس شود آژانس بین المللی انرژی هسته ای با بازرسی های خود قصد جاسوسی ندارند پروتکل الحاقی به صورت لایحه دائمی از سوی دولت به مجلس برای  تصویب ارسال خواهد شد.