راه آهن بدنبال ارائه تسهیلات برای توسعه بخش مسافری؛ بخش خصوصی منتظر عملی شدن وعده ها

تین نیوز | روز دوشنبه مورخ 1393/02/15رأس ساعت 15 سومین جلسه هم اندیشی مشترک انجمن و راه آهن با موضوع توسعه ناوگان بخش مسافری به منظور سرمایه گذاری بیشتر در این بخش با حضور سید محمد راشدی معاون مسافری راه آهن ج.ا.ا و بهیار صنوبری و حسین زاده رئیس گروه منابع و تسهیلات راه آهن ج.ا.ا در محل دفتر انجمن برگزار گردید.
 
در این جلسه که با حضور اعضاء هیئت مدیره انجمن ((سید حسن موسوی نژاد محمدرضا کامیاب- ابوالقاسم سعیدی- عباس فروتن و محمود قیام )) و همچنین با حضور مدیران عامل ((شرکتهای راه آهن شرقی بنیاد، ریل ترابر سبا، ریل سیر کوثر، مهتاب سیر جم، قطارهای مسافری و باری جوپار، نورالرضا، قطارهای مسافری هستیا، راه آهن حمل و نقل- حمل و نقل ریلی رجاء و نماینده شرکت رعد تبریز)) و مجید بابایی دبیر انجمن تشکیل گردیده بود.
ابتدا موسوی نژاد رئیس انجمن پیرامون اهمیت و نقش این قبیل نشستها و موضوعات مطروحه گفت: به نظر ما بحث پیرامون چالش های پیش روی بخش خصوصی با مدیران راه آهن به صورت چهره به چهره و رودر رو ضمن آسیب شناسی موجب بهبود روابط دوجانبه گردیده و می تواند مشکلات بخش خصوصی را به نحو شایسته تری رفع نماید.
 
وی در مورد مباحث مربوط به سرمایه گذاری گفت: در حال حاضر شرکتهایی که در این خصوص سرمایه گذاری نموده اند خیلی از وضعیت موجود راضی نیستند و طبیعی است افرادی هم که جدید بخواهند وارد این بخش شوند قبل از هر گونه سرمایه گذاری با دست اندرکاران این صنعت وارد مذاکره شده و در مورد نحوه سرمایه گذاری، سود حاصله، هزینه های بخش , وضعیت سیر قطارها ، نرخ بهره ، تضامین و برگشت سرمایه و نهایتاً اقتصادی بودن موضوع بررسی های لازم را انجام می دهند و با درک وضع موجود چندان تمایلی به سرمایه گذاری در بخش ریلی نشان نمی دهند.
 
رئیس انجمن شرکت های حمل و نقل ریلی اظهار داشت، با توجه به انحصاری بودن حمل و نقل ریلی و حضور محسوس حاکمیت و مداخلات تعریف نشده راه آهن در بخش حساسیت خاصی را ایجاد می نماید. به هر حال این نوع جلسات که به طور صمیمی و آزاداندیشانه برگزار می گردد می تواند ما را در بهبود اوضاع بیش از پیش رهنمون و به جلو هدایت کند.
 
صنوبری مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و امور اقتصادی راه آهن ابتدا با این سئوال که آیا در حال حاضر بخش مسافری سودآور است یا زیان ده است؟ گفت: هر چند که می دانیم عموماً بخش مسافری ریلی در تمام کشورها نیازمند حمایت دولت می باشدولی از دیدگاه سرمایه گذاری در این بخش اوضاع چگونه است؟
 

محمدجواد فخاری مدیرعامل شرکت ریل ترابر سبا وضعیت ناوگان مسافری جاده ای را با ناوگان مسافری ریلی از نظر قیمت اتوبوس و واگن و میزان سرمایه گذاری، نوع حمل و نقل , تعداد مسافرین جابجا شده و هزینه های تعمیرات و نگهداری آن مقایسه نموده و اظهار داشت – عاقلانه ترین کار این است که شخص در بخش جاده ای سرمایه گذاری نماید مگر اینکه در بخش ریلی دولت حمایت های خاص خود را از این بخش اعمال و تسهیلات ویژه ای را در اختیار بخش خصوصی قرار دهد.
 
محمدرضا کامیاب مدیرعامل شرکت راه آهن حمل و نقل گفت:
1- در جاده مالک اتوبوس و سواری مسافربر حق انتخاب مسیر دارد و در بخش ریلی چنین نیست.
2- اینکه اتوبوس یا سواری در زمان بندی حرکت مخیر می باشد. ولی در راه آهن اینطور نمی باشد
3- و مسئله سوم برمی گردد به راندمان کاری بدین معنی که اگر در مسیری یک اتوبوس مسافر کافی ندارد می تواند مسافر خود را به اتوبوس دیگری که ظرفیت کافی دارد واگذار نموده و خودش به مقصد دیگری مسافرگیری نماید لیکن در بخش ریلی اینگونه نمی باشد.
4- اینکه در جاده دولت همه هزینه ها را می پردازد از نظر تعمیرات و نگهداری جاده ، ارائه تسهیلات به ناوگان مسافری جاده ای برای توسعه و نوسازی، ایجاد مهمانسراها و غذاخوری ها در مسیر. اورژانس- و غیره دولت در تمام امور مسافر و بخش پشتیبانی می کند و بعضاً شاهد هستیم با وجود امکانات مناسب در تولید اتوبوس در کشور ناوگان مورد نیاز جاده از خارج وارد میشود و در کشور مونتاژ میگردد.
ولیکن در بخش ریلی این طور نیست بطوریکه تقریباً می توان گفت که امکانات مناسبی وجود ندارد و اجازه ورود ناوگان ریلی به سادگی داده نمی شود. مضافاً اینکه دولت به بخش ریلی تسهیلات لازم را اعطا نمی کند و در پاره ای وقتها نیز این تسهیلات به موقع انجام نمی شود که لازم است در این خصوص تصمیم گیری و حتی المقدور تا 3 ماهه اول هر سال تهسیلات در اختیار این بخش قرار گیرد.
 
عباس فروتن مدیرعامل شرکت قطارهای باری و مسافری جوپار نیز در ادامه گفت: بهتر است برای امکان سرمایه گذاری بخش خصوصی در حمل و نقل ریلی، راه آهن برنامه توجیه فنی، اقتصادی مناسبی را با شرایط روز تهیه نماید تا سرمایه گذار بر اساس آن بتواند سود و زیان خود را بداند و بتواند در امر سرمایه گذاری تصمیم بگیرد. من امروز به عنوان یک سرمایه گذار در بخش ریلی گله مند هستم زیرا در مدیریت قبلی راه آهن بر اساس نیاز شرکت زمینی به وسعت 5000 مترمربع از سوی راه آهن به ما اختصاص دادند که در آن محل برای ساخت دپو سرمایه گذاری کنیم لیکن در مدیریت جدید وسعت آن را به 1400 مترمربع کاهش دادند علاوه بر این باید در چنین زمینی همه گونه امکانات را جهت بهره برداری فراهم کنیم لیکن راه آهن هر زمان اراده نمود مکلفیم که زمین و امکانات را به راه آهن واگذار نموده و از محل خارج شویم. این با منطق، منطبق نیست و یا راه آهن در مسائل مختلف بخش مسافری دخالت می کند که درست نمی باشد و این مسائل سرمایه گذار را آزار می دهد.
 
ابوالقاسم سعیدی مدیرعامل شرکت راه آهن شرقی بنیاد نیز در ادامه اظهار داشت: به نظر من دخالت راه آهن در ریزترین موضوعات مربوط به بخش مسافری نه تنها هیچگونه جایگاهی ندارد بلکه مناسب با شئون راه آهن نیز نمی باشد. اگر بخواهیم وضع موجود را در بخش مسافری خصوصی ساماندهی کنیم بهتر است این بخش را به خود بخش خصوصی واگذار کنیم و راه آهن دخالتی غیر از آنچه که قانون تعیین نموده است نکند و در امر بخش خصوصی وارد نشود چه اصراری است که با ضوابط و مقررات دولتی بخواهیم بخش ریلی خصوصی را اداره کنیم. طرح توجیهی سرمایه گذاری مورد تائید قرار گرفته، سرمایه گذار با تولیدکننده قرارداد منعقد نموده و پرداخت اولیه صورت گرفته است پس از گذشت 2 سال میزان 65% آن که باید از طریق تسهیلات پرداخت شود کسی پول نمی دهد مگر اینگونه میشود سرمایه گذاری نمود؟ چه کسی باید پاسخگو باشد؟ بخش ریلی چه سهمی از مسافر کشور را در طول سال جابجا مینماید؟ وضعیت ریل نسبت به جاده چیست؟ آیا این تعداد کافی است و اگر نیست چرا؟ سرمایه گذار چگونه می تواند با دولت گفتگو کند؟ چرا یک مرجع مشخصی برای تظلم بخش خصوصی ریلی وجود ندارد؟ و چرا نظرات بخش خصوصی را دولت نمی پذیرد و به حرفش گوش نمی کند؟ چرا راه آهن میخواهد همواره یک طرفه و حاکمانه عقاید و نظرات خود را به بخش خصوصی تحمیل نماید. مگر بخش خصوصی واحد زیر مجموعه راه آهن هست که بخواهد دستوری با او رفتار نماید. طبیعی است با این اوضاع سرمایه گذار از وضع موجود ناراضی است و سرمایه گذار جدید نیز به همین دلیل شاید تمایل به ورود به این بخش را ندارد. باید شرایط موجود بازنگری اساسی شود باید به بخش خصوصی احترام گذاشته شود. بخش دولتی باید تعامل و همکاری نزدیکی با بخش خصوصی داشته باشد.
 
مجید بابائی دبیر انجمن نیز در ادامه گفت حمایت دولت در تمام دنیا به قطارهای مسافری وصل است و این حمایت ها در قالب ها و بسته های مختلفی صورت می گیرد. ضرورت ایجاد نهاد تنظیم مقررات بر کسی پوشیده نیست و سریعاً باید در این خصوص اقدام شود تا مسائل و مطالبی که عنوان شد در این نهاد مورد بحث و بررسی قرار گیرد و این نهاد بین بخش دولتی و خصوصی حاکمیت نماید. بخش مسافری ریلی را در حال حاضر 11 شرکت حمل و نقل ریلی انجام میدهند. ظاهراً نرخ بلیت نرخ مناسبی نیست زیرا بازار کشش لازم را دارد و باید دولت با تمام توان از این بخش حمایت کند و باید سعی کنیم در این بخش رقابت سالم صورت پذیرد که در اینصورت قطعا اوضاع بهتر می شود. موضوع سرمایه گذاری در بخش ریلی به عوامل مختلفی وابسته است. در قدم اول اقتصادی بودن بخش مد نظر شرمایه گذار می باشد. اگر حمایت متناسبی از بخش خصوصی صورت گیرد و بسته های حمایتی دولت با تاکید بر توسعه بخش ریلی باشد می توان به کسب سود منطقی در آینده خوشبین بود. اما همانطور که در نظرات مدیران شرکت ها نیز بود امنیت سرمایه گذاری و واگذاری اختیارات قانونی به خود شرکت های خصوصی برای اداره بنگاه اقتصادی می باشد. البته موضوعات بسیاری هنوز بین دولت و بخش خصوصی در حوزه ریلی باز مانده است که امید می رود با برنامه ریزی های در حال انجام به مرور شاهد رفع آنها باشیم.
 
در ادامه جلسه آقای صنوبری گفت: ما طرح توجیهی فنی اقتصادی تهیه کرده ایم که نحوه بازگشت سرمایه در آن دیده می شود و از بخش خصوصی درخواست می کنم که آن بخش از هزینه های اضافه ای که در بخش ریلی مسافری وجود دارد و یا به شما تحمیل می شود و یا تعلق می گیرد و در جاده اینگونه نیست را مشخص نمائید تا بررسی کنیم که اگر امکان حذف آن ها وجود دارد حذف کنیم و اگر امکان حذف آن وجود ندارد آن را در قیمت ها و در طرح ببینیم تا موضوع در سرفصل های راه آهن نیز گنجانیده شود. ما در خصوص سوخت خیلی کار کرده ایم و راه کارهای آن آماده شده و در مورد سوانح و تبدیل آن به اعداد و چگونگی بازگشت آن به سرمایه گذار کار می کنیم. شما نیز در بخش چنانچه می توانید هزینه ها را کم کنید بررسی های لازم را انجام داده و نتیجه را به ما اعلام کنید. وی گفت در طول دوره بهره برداری شاید بخشی از هزینه ها تحمیلی باشد ولی می توان آنها را نیز بررسی نمود و تجدیدنظر کرد.
 
در ادامه آقای حسین زاده پیرامون بسته های حمایتی و امکان ارائه تسهیلات لازم به بخش خصوصی اظهار داشت: همانطوری که بیان شد بهتر است تسهیلات در 3 ماهه اول هر سال و حداکثر در 6 ماهه اول سال صورت پذیرد تا مشکلات بعدی نداشته باشیم وی در مورد بسته های حمایتی دولت به بخش خصوصی به موارد ذیلی اشاره داشت:
 
1- امسال در صورت واگذاری اعتبار لازم از محل صرفه جویی سوخت کشور در نظر است که طرح کمک بلاعوض در بخش مسافری ریلی به میزان یک میلیارد تومان برای خرید هر واگن مسافری و یکصد میلیون تومان برای واگن باری انجام شود البته میزان اعتبار و دستورالعمل آن متعاقباً مشخص و ابلاغ خواهد شد.
 
2- پرداخت وام یارانه ای یکی دیگر از بسته های حمایتی دولت خواهد بود که وجوه ارزی آن از محل صندوق توسعه ملی و وجوه ریالی آن از محل وجوه اداره شده قابل پرداخت خواهد بود. ایشان در مورد پرداخت وام از محل صندوق توسعه ملی گفت این پرداخت با نرخ حداقل 5 تا 6 درصد و با آورده ای معادل 15% و میزان وام حدود 85% خواهد بود. و در وجوه اداره شده نرخ آن تا 14% , آورده آن حدود 35% و مبلغ پرداختی حدوداً 65% خواهد بود.
علاوه بر اینها امکان پرداخت وام بازسازی ناوگان از محل اعتبارات راه آهن نیز وجود خواهد داشت.
 
3- مهندس حسین زاده در مورد تضامین اظهار داشت: تضامین می تواند تضمین بانکی، وثیقه ملکی تا 15% سپرده نقدی , اوراق مشارکت و سهام شرکت باشد.
 
در پایان جلسه مهندس سیدحسن موسوی نژاد رئیس هیئت مدیره انجمن اظهار داشت که مسائل و موضوعات بخش خصوصی عموماً ریالی نیست بلکه مسائل غیر ریالی نیز مطرح میباشد وی گفت هر چند که تشکل ما جوان است لیکن راه آهن نیز گاهاً بدون توجه به مسائل تصمیماتی را اتخاذ مینماید و حقوق مالکانه و غیرمرتبط با موضوع را در مسائل بخش دخالت میدهد و لازم است در راه آهن جایی به این مباحث بپردازد، حتی اگر شده دفتر خصوصی سازی و یا سرمایه گذاری پاسخگوی مشکلات و درخواستهای بخش خصوصی باشد.
 
ایشان اظهار امیدواری نمود که در ادامه این هم اندیشی در بخش باری نیز صورت پذیرد تا در این زمینه هم تصمیم گیری لازم بعمل آید. وی تأثیر این قبیل جلسات و گفتگوهای رو در رو را بسیار سازنده و مفید دانسته و از حضور آقایان راشدی – صنوبری- حسین زاده و کلیه مدیران عامل شرکتهای مالک قطارهای مسافری و دست اندرکاران این بخش تقدیر و تشکر نمودند.