علیرضا فیروزجا نابغه ایرانی شطرج، پادشاه شطرج جهان را شکست داد

این مهم‌ترین خبر ورزشی در این روزهاست.  علیرضا فیروزجا نابغه‌ شطرنج ایرانی، ماگنوس کارلسن قهرمان نروژی دنیا ملقب به پادشاه شطرنج جهان را با نتیجه‌ی هشت و نیم به هفت و نیم شکست داد.

علیرضا فیروزجا 16 ساله توانست با غلبه بر کارسن 29 ساله جایزه‌ ۱۴هزار دلاری مسابقات  را در شرایطی از چنگ کارلسن خارج کند که در نظرسنجی سایت chess24 هفتاد و شش درصد پیش‌بینی کرده بودند فیروزجا بازنده است.

فیروزجا بسیار با قدرت بازی کرد و در این سری مسابقه‌ها قهرمان بازی شطرنج برق آسای جهان شد. البته ناراحتی‌هایی هم بود. مثلاً اینکه چرا باید فیروزجا بدون پرچم کشور ایران بازی کند و این قهرمانی فوق العاده جهان، مشوق جوانان به شطرنج نباشد؟

اگر چهارشنبه وارد سایت «چِس ۲۴» chess24.com می‌شدید، این جمله را در بالای صفحه نقش یسته بود: «کمربند ایمنی خود را ببندید. پاپ کورن‌های خود را آماده کنید. امشب همه ما برای یکی از بزرگ‌ترین دوئل‌های شطرنج سال جهان آماده می‌شویم!»

این استقبالی بود از رویارویی «مگنوس کارلسن»، نابغه ۲۹ ساله نروژی که می‌خواست مقابل «علی‌رضا فیروزجا»، پدیده تاریخ شطرنج جهان قرار بگیرد.

علی‌رضا فیروزجا را می‌توان با نام کوچکش از ایران به یاد آورد. از رفتنش زمانی نمی‌گذرد. او نخستین سوپر استاد بزرگ شطرنج تاریخ ایران بود که به دلیل آمیختگی سیاست با ورزش، قید پرچم کشورش را زد و دی‌ماه سال ۱۳۹۸ به فرانسه پناهنده شد. جدایی علی‌رضا از ایران، واکنش‌هایی را به همراه داشت. اما طبیعی هم به نظر می‌رسید که از دست دادن یک نابغه، دردناک باشد.

او متولد خرداد ۱۳۸۲ در بابل بود؛ یعنی امروز فقط ۱۷ سال سن دارد. علی‌رضا ۱۳ سال داشت که موفق شد «احسان قائم‌مقامی»، اولین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران را شکست دهد. پس‌ از آن، موفقیت‌هایی کسب کرد که سبب تحسین «فیده» (فدراسیون بین‌المللی شطرنج) شد. وقتی به ۱۶ سالگی رسید، عناوینی را پشت سر داشت که تا آن روز هیچ شطرنج‌باز ایرانی کسب نکرده بود. او در دسامبر سال ۲۰۱۹ در صدر رده‌بندی شطرنج‌بازان زیر ۱۶ سال جهان، رده دوم شطرنج‌بازان جوان جهان و در صدر رده‌بندی شطرنج‌بازان ایران قرار گرفته بود.

زندگی او را یک تصمیم سیاسی عوض کرد. آذر ۱۳۹۸، وزارت ورزش و جوانان ایران به فدراسیون شطرنج دستور داد که جلوی اعزام ملی‌پوش‌های ایران به رقابت‌های جهانی روسیه را بگیرد. دلیل کناره‌گیری «اجباری» شطرنج‌بازهای ایران از رقابت‌های روسیه، مبارزه «امین طباطبایی» و «پرهام مقصودلو» با رقیب اسراییلی در مسابقات بین‌المللی اسپانیا بود. ایران نمی‌خواست در تورنمنتی شرکت کند که رقبای اسراییلی حضور داشتند. این تورنمنت، مهم‌ترین بخت برای فیروزجا بود که به رده نخست رنکینگ جوانان جهان صعود کند. اما ظاهرا همین باعث شد که علی‌رضا فیروزجا دیگر به ایران برنگردد. او که برای تحصیل به فرانسه رفته بود، پس از آن که یقین پیدا کرد باید تا آخر عمر از هر تورنمنت و رقابتی دور باشد، از این کشور درخواست پناهندگی کرد و شد آنچه نمی بایست!

برای فهمیدن آن‌چه در پایان مسابقه بر ماگنوس کارلسن گذشته است، می‌توان به این جمله‌اش دقت کرد: « تو همه راه‌های من را بستی. فوق‌العاده بودی!»

علی‌رضا فیروزجا و ماگنوس کارلسن ۱۶ دست پیاپی و سرعتی مقابل هم قرار گرفتند. نتیجه‌اش پیروزی پسر نوجوان ایرانی بود. علی‌رضا سه برد با مهره سفید، چهار برد با مهره سیاه و سه تساوی با مهره سفید کسب کرد. کارلسن اما چهار برد با مهره سفید، دو برد با مهره سیاه و سه تساوی با مهره سیاه به دست آورد و شکست خورد.

این پایان ماجرا نیست. هشت شطرنج‌بار برتر جهان قرار است از ۳۰ فروردین تا ۱۴ اردیبهشت‌ ۱۳۹۹ به صورت آنلاین مقابل هم قرار گیرند. جایزه قهرمان، ۲۵۰ هزار دلار امریکا تعیین شده است. اگر این دو دوباره به فینال رقابت‌ها رسیدند، نباید تعجب کرد. علی‌رضا حالا این شانس را دارد که   مقابل هر حریف دیگری مبارزه کند.

سال گذشته در آخرین لحظات دستش به مهره شاه خودش خورده بود و افتاده بود،  تا تلاش کرد مهره را سر جاش بگذاره وقت تمام شده بود!