حرکت منوریل قم در راهبندان بودجه
تین نیوز | اگرچه مشکلات مالی و برخی اختلاف نظرها درباره مسیر، روند ساخت و تجهیز پروژه منوریل قم را با تاخیر مواجه کرده اما با بهره‌برداری از بخشی از فاز نخست این پروژه، نخستین منوریل کشور به‌زودی و در امسال آغاز به کار خواهد کرد.
تاکنون وعده‌های مختلفی درباره زمان بهره‌برداری از این پروژه بیان شده؛ محمدصادق صالحی‌منش، استاندار قم، در پاییز سال گذشته اعلام کرد که این پروژه با وجود همه مشکلات، باید تا دهه فجر به بهره‌برداری برسد و از همه مسئولان خواست تا همکاری‌های لازم را برای اتمام این پروژه در زمان اعلام شده، داشته باشند اما پس از چندی و بعد از بازدید از این پروژه، اظهار کرد که با توجه به مشکلات بودجه‌ای دولت، این افتتاح امکانپذیر نیست. وی در آن زمان ابراز امیدواری کرد که منوریل تا پایان سال ۹۳ به‌طور آزمایشی آغاز به کار کند.
تاریخچه فنی پروژه
کلنگ پروژه منوریل در مردادماه ۸۸ در قم به زمین زده شد. این پروژه مسیری ۱۸ کیلومتری از پارک‌سوار شمالی قم تا شهرک پردیسان را شامل می‌شود که اجرای آن در دو فاز تعریف شده است؛ مسیر فاز نخست آن شامل ۶ کیلومتر، از پارک‌سوار شمالی تا خیابان مطهری و مسیر فاز دوم، از مصلای قم تا شهرک پردیسان را شامل می‌شود.
بعد از برگزاری مناقصه و مشخص شدن پیمانکار فاز نخست، این بخش در اجرا به دو قسمت تقسیم شد؛ قسمت اول از پارک‌سوار تا میدان مطهری و بخش دوم از میدان مطهری تا مصلای قم، در اولویت اجرا قرار گرفت. درحال‌حاضر بخش زیادی از عملیات اجرایی و آماده‌سازی بخش اول از فاز نخست انجام شده و آماده‌سازی ایستگاه‌ها و تامین واگن و تجهیزات آن در حال انجام است. به گفته یک عضو شورای شهر قم، این بخش فاصله زیادی با بهره‌برداری ندارد و به زودی حرکت قطار به‌طور آزمایشی در آن کلید خواهد خورد.
تامین اعتبار؛ مشکل اصلی پروژه
عباس ذاکریان، سخنگوی شورای شهر قم با بیان اطلاعات بالا یادآوری کرد که بهره‌برداری از بخش اول فاز نخست پروژه منوریل قم، منتظر تامین اعتبارات است. به گفته ذاکریان، تامین منابع مالی پروژه منوریل از ابتدا بر عهده دولت گذاشته شد اما با توجه به اینکه دولت در یک سال اخیر، تنگناهای مالی زیادی داشته، تزریق بودجه به این پروژه انجام نشده است.
به گفته ذاکریان، یکی از دلایل مهم به تعویق افتادن ساخت کل پروژه منوریل قم، عبور بخشی از این مسیر از مقابل حرم حضرت معصومه(س) و اختلاف نظرهای به وجود آمده در این باره است.
آنطور که این عضو شورای شهر قم می‌گوید، درحال‌حاضر تنها قسمتی از پروژه منوریل که اجماع نظر در کل استان و بین همه کارشناسان درباره آن وجود دارد، قسمت اول فاز نخست است و برای همین در اولویت قرار گرفته، هرچند مشکلات مالی دارد. به گفته وی، قسمت دوم فاز نخست، همچنان محل اختلاف نظر است و برخی معتقدند عبور منوریل در این بخش پروژه از مقابل حرم، صحیح نیست؛ برخی نیز این نظر را رد می‌کنند. به گفته وی، در بخش دوم فاز نخست نیز بخش زیادی از کارها انجام شده و فقط بخش مقابل حرم، بلاتکیف مانده است.
اگرچه ذاکریان، بیان رقمی به عنوان بودجه مورد نیاز برای پایان پروژه را ناممکن دانست، اما سید محمد آتش‌زر، یکی دیگر از اعضای شورای شهر قم، چندی پیش، بودجه مورد نیاز برای فاز نخست پروژه را حدود ۱۸۰ میلیارد تومان پیش‌بینی کرده بود و افزود: برای تکمیل هر کیلومتر با تمامی تجهیزات ۴۵ میلیارد تومان بودجه نیاز است. به نظر می‌رسد مشکلات مالی، مدت‌هاست به عنوان یکی از موانع پیشرفت، این پروژه بوده است؛ شهریورماه گذشته مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری اعلام کرد که تاکنون ۲۵۰ میلیارد تومان به اجرای منوریل قم اختصاص یافته اما همچنان پول زیادی لازم است تا از آن
بهره‌برداری شود.
وی با اشاره به هشدارهایی که پیش‌تر درباره هزینه‌های بالای اجرای پروژه منوریل به مسئولان وقت داده شده بود، افزود: برای این پروژه مطالعات زیادی انجام‌شده و به مسئولان وقت گفتیم برای اجرای آن اگر مفید هم باشد اکنون زمان مناسبی نیست چراکه این طرح هزینه زیادی در بر دارد و خروجی آن متناسب با پولی که سرمایه‌گذاری می‌شود، نیست و باید پروژه‌هایی مانند مترو که در زمان کوتاه‌تری به سرانجام می‌رسد را در دستور کار قرار داد. پورمحمدی تاکید کرد که باید برای هزینه پول و سرمایه کشور اولویت‌بندی وجود داشته باشد.
معنایافتن کریدورهای ریلی قم با افتتاح کامل منوریل
براساس مصوبه شورای‌عالی هماهنگی ترافیک کشور، برای شهر قم دو کریدور ترافیکی تعیین شده یکی کریدور شرق ـ غرب که سامانه ریلی تعریف شده برای آن، مترو است، دیگری کریدور شمال ـ جنوب که سیستم ریلی آن، منوریل تعریف شده است.
به گفته سخنگوی شورای شهر قم این کریدور زمانی معنا پیدا می‌کند که کل این پروژه به بهره‌برداری برسد. در بخش شمالی فاز نخست منوریل قم، پایانه شمالی این شهر قرار دارد، جایی که با وجود ایستگاه قطار پرسرعت تهران ـ قم و پایانه اتوبوس برون‌شهری، یک پایانه ترکیبی محسوب می‌شود و می‌تواند بخش قابل‌توجهی از مسافران را به شهر منتقل کند. انتهای فاز نخست نیز در شهرک پردیسان است و راه‌اندازی آن عنصر مهمی برای تسهیل در دسترسی مردم به این شهرک خواهد بود.
سخنگوی شورای شهر قم، با بیان این مطلب، تاکید کرد: با وجود همه مزایای موجود، تنها با بهره‌برداری از بخشی از فاز نخست، کریدور شمال ـ جنوب قم محقق نخواهد شد و برای بازدهی مطلوب این پروژه، باید همه مسیر به بهره‌برداری برسد.
براساس این گزارش اگرچه ایجاد پروژه‌هایی همچون منوریل در کلانشهرهایی مانند قم، نقش بسیار مهمی در ساماندهی ترافیک شهری دارد، با این حال با توجه به نیاز چنین پروژه‌هایی به بودجه‌های کلان، به نظر می‌رسد مطلوب‌تر آن است که اولویت تخصیص اعتبار و کلنگ‌زنی به پروژه‌هایی داده شود که در مدت زمان کمتری، به بازدهی مورد نظر خواهند رسید.